قدم اول در درمان سردرد تشخیص نوع آن است. این کار توسط متخصص مغز و اعصاب و با سوالاتی که از بیمار در مورد نوع، کیفیت و شدت، فرکانس و مدت زمان سردرد و همچنین علائم همراه یا تشدید کننده سردرد پرسیده می‌شود آغاز می‌گردد و معاینه نورولوژیک و اقدامات پاراکلینیک مثل تصویر برداری مغز (MRI)، سونوگرافی داپلر عروق مغز (TCD) و یا نوار مغز (EEG) پس از گرفتن شرح حال دقیق و تعیین نوع سردرد انجام می‌گیرد که همگی در کلینیک تخصصی سردرد صورت می‌گیرد.

در منابع مختلف برای انواع سردرد تعاریف متفاوتی شده و خصوصیات متعددی به هر کدام از انواع سردرد نسبت داده شده است، اما بهترین و علمی‌ترین راه، استفاده از طبقه بندی معتبر انجمن بین‌المللی سردرد IHS می‌باشد. IHS در سال 1988 کرایتریای تشخیصی چند نوع سردرد شایع را که بیشتر دیده می‌شود منتشر کرد.

شاخص‌های (Criteria) تشخیص شامل مواردی است که اگر بیمار یک یا چندتا از آنها را داشته باشد، تشخیص آن نوع بیماری خاص برای بیمار گذاشته می‌شود.

شاخص‌های تشخیص میگرن بدون اورا (Without Aura)

• حداقل 5 حمله سردرد که 4 تا 72 ساعت (بدون درمان یا در صورت پاسخ ندادن به درمان) طول بکشد و حداقل 2 مورد از 4 مورد زیر را داشته باشد:

1. سردرد یکطرفه
2. سردرد ضرباندار
3. سردرد متوسط یا شدید (که احتمالا شخص را از فعالیت‌های روزانه باز می‌دارد)
4. با فعالیت‌های روزانه و بالا رفتن از پله‌ها شدیدتر می‌شود.

• در حین حمله سردرد حداقل یکی از 2 مورد زیر اتفاق بیفتد:

1. فتوفوبی (حساسیت به نور) یا فنوفوبی (حساست به صدا)
2. تهوع و یا استفراغ

شاخص‌های تشخیص میگرن (with Aura)

• حداقل 2 حمله سردرد که حداقل 3 تا از موارد زیر را داشته باشد:

1. یک یا تعداد بیشتر علامت اورا (پیش درآمد میگرن) که به طور کامل برگشت پذیر است و ناشی از اختلال عملکرد قشر مغز یا ساقه مغز در اثر تنگ شدن رگ‌های مغز است.
2. حداقل یک علامت اورا که به آهستگی و در عرض بیشتر از 4 دقیقه ایجاد می‌شود یا 2 اورا باشد که به ترتیب و توالی ایجاد شوند.
3. یک اورا بیشتر از 60 دقیقه طول نمی‌کشد فقط اگر چند اورا به توالی و پشت سر هم اتفاق بیفتد ممکن است مدت زمان کمی بیشتر شود.
   نکته: در صورتیکه اورا بیش از 60 دقیقه طول بکشد باید بررسی شود.
4. سردرد معمولا به فاصله کمتر از 60 دقیقه بعد از اورا شروع می‌شود (گاهی ممکن است همزمان با اورا شروع شود).

• حداقل یکی از اوراهای زیر تشخیص میگرن تیپیک با اورا را اثبات می‌کند:

1. اخلال دید در نیمه خارجی میدان بنیایی هر دو چشم
2. گزگز و مور مور یک قسمت بدن
3. ضعف عضلات یک طرف بدن
4. اختلال تکلم (عدم توانایی صحبت کردن)

شاخص‌های تشخیص سردرد کلاستر

• حداقل 5 حمله سردرد بسیار شدید یکطرفه دور چشم، بالای چشم و قسمت تمپورال (گیجگاهی) که 15 تا 180 دقیقه (بدون درمان) طول می‌کشد و همراه با یک یا چند تا از علائم زیر باشد:

1. قرمزی ملتحمه چشم
2. اشک ریزی از چشم
3. گرفتگی بینی
4. آبریزش بینی
5. تعریق پیشانی و صورت
6. تنگ شدن مردمک‌ها (میوز)
7. افتادگی پلک (پتوز)
8. تورم پلک

• فرکانس حملات از یک روز در میان تا 8 بار در روز متغییر است.

شاخص‌های تشخیص سردرد تنشی (Tension Headache)

• مدت زمان سردرد از 30 دقیقه تا 7 روز ممکن است متغییر باشد.

• حداقل 2 تا از علائم زیر را دارا باشد:

1. سردرد فشارنده (ضرباندار نیست)
2. شدت سردرد ضعیف تا متوسط (معمولا فعالیت‌های روزانه فرد را مختل نمی‌کند)
3. سردرد دو طرفه
4. سردرد با راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و سایر فعالیت‌های روزانه شدیدتر نمی‌شود.

• وجود هر دو علامت زیر ضروری است:

1. سردرد بدون تهوع و استفراغ (بی‌اشتهایی ممکن است وجود داشته باشد).
2. فتوفوبی (حساسیت به نور) و فنوفوبی (حساسیت به صدا) وجود ندارد.

شاخص‌های تشخیص سردرد سرویکوژنیک (ناشی از گردن)

• درد در قسمت پس سر (اکسی پوت) حس می‌شود ولی ممکن است به قسمت جلوی سر، اطراف چشم، گیجگاه، بالا و وسط سر (ورتکس) یا حتی گوش‌ها انتشار یابد.
• درد با حرکات گردن یا نگه داشتن گردن در یک وضعیت ثابت برای مدتی طولانی تشدید می‌شود.
• حداقل یکی از موارد زیر:

1. محدودیت حرکت گردن یا مقاومت در برابر حرکت گردن در معاینه توسط نورولوژیست
2. تغییر شدت درد با کشش پسیو یا اکتیو عضلات گردن
3. تندرنس یا درناک بودن عضله گردن با لمس کردن