یکی از مشکلات شایعی که اغلب در سنین بالا مشاهده می‌شود، آرتروز گردن (Cervical Osteoarthritis) است. در واقع تغییراتی که در استخوان و مفاصل گردن ایجاد می‌شود، این عارضه را به وجود می‌آورد. هر چه سن بالاتر می‌رود عضلات ناحیه گردن بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
جهت مقابله با این بیماری یا پیشگیری از آن ابتدا باید آگاهی خود را نسبت به این بیماری افزایش دهید. هر آنچه که لازم است در خصوص این عارضه بدانید ما در این مقاله آورده‌ایم، در ادامه با ما همراه باشید.
منظور از آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن (اسپوندیلوز گردنی – Cervical Spondylosis) ناشی از تغییرات و فرسودگی‌هایی است که در ناحیه گردن ایجاد می‌شود. با افزایش سن، ستون فقرات در این بخش به تدریج کارایی و کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهد. علاوه بر این مایعات موجود در آن قسمت از بین می‌رود و سبب سختی یا سفتی ستون فقرات گردن می‌شود.
همچنین هنگامی که استئوفیت (استخوان اضافی که در بیماران مبتلا به آرتروز در لبه مفصل ایجاد می‌شود) روی گردن شکل می‌گیرد، می‌تواند منجر به تنگی نخاع در ناحیه گردن شود. تمامی این عارضه‌ها در نهایت سبب درد و سفتی در گردن خواهد شد.
عوامل خطرساز در ایجاد آرتروز گردن
با آگاهی از عوامل خطرساز در ایجاد این عارضه می‌توانید تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کنید. مواردی که سبب ایجاد این نوع عارضه می‌شود، شامل موارد زیر است:
-
سن
یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند در بروز آرتروز گردن نقش بسیار مهمی داشته باشد، افزایش سن است. در بیشتر افراد با سنین بالای ۵۰ سال، دیسک بین مهره‌ها حالت اسفنجی خود را از دست می‌دهند. در این مواقع دیسک گردن دیگر تکیه‌گاه خوبی برای بین مهره‌ها نخواهد بود.
-
آسیب‌های وارد شده به گردن
یکی دیگر از موارد مهمی که می‌تواند زمینه‌ساز این عارضه در افراد شود، آسیب‌هایی است که به دلایل مختلف به گردن وارد می‌شود. اشخاصی که شغل‌ها یا فعالیت‌های‌شان باعث می‌شود تا گردن آنها در حالت نامناسبی قرار گیرد، در نهایت دچار چنین عارضه‌هایی می‌شوند.
به عنوان مثال افرادی که در طی سال‌های طولانی ژیمناستیک انجام می‌دهند، ممکن است دچار چنین مشکلی در آینده شوند.
-
قرارگیری در حالت نامناسب
هنگامی که سر و گردن خود را در حالت مناسبی قرار ندهید، به مرور زمان آسیب‌های جدی و شدیدی به گردن خود وارد خواهید کرد. در واقع یکی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز در آرتروز گردن قرارگیری سر و گردن در حالتی نامناسب است.
به عنوان مثال هنگام کار کردن با کامپیوتر سر و گردن خود را به‌جای آنکه صاف نگهدارید، در مدت‌زمان طولانی به سمت پایین قرار می‌دهید.
عوامل تحریک کننده بروز آرتروز گردن
برخی عوامل در بروز آرتروز گردن نقش دارند. از میان آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا رفتن سن و فرسودگی مهره‌های گردن
- شغل هایی که در آن سر در وضعیت نامناسب قرار می‌گیرد.
- آسیب‌های قدیمی که در ناحیه گردن وجود دارد.
- پیش زمینه ژنتیکی
- مصرف دخانیات
آشنایی با علائم آرتروز گردن
با آشنایی از علائم آرتروز گردن می‌توانید در صورت بروز، درمان‌های مؤثری انجام دهید. نشانه‌های آن شامل موارد زیر است:
- احساس سفتی و درد در گردن
- سردردهایی ناشی از مشکلات ایجاد شده در گردن
- احساس درد در شانه یا بازو
- عدم توانایی در چرخاندن یا خم کردن سر
- چرخش گردن همراه با صدایی از سایش بین مهره‌ها
- احساس درد و گرفتی در صبح بیشتر شده و در طول روز بهتر می‌شود.
چنانچه آرتروز گردن به نخاع فشار وارد کند، دچار عارضه‌ای به نام اسپوندیلوز (آسیب نخاعی) خواهید شد. در صورت دچار شدن به این عارضه، نشانه‌هایی در شما بروز خواهد کرد:
- سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و ضعف در بازو، دست و کلیه قسمت‌های پا
- عدم هماهنگی و مشکل در راه رفتن
- واکنش غیرعادی
- اسپاسم عضلانی
- از دست دادن کنترل مثانه و روده
در صورت مشاهده چنین نشانه‌هایی بهتر است هرچه سریع‌تر به کلینیک درد مراجعه کنید تا درد ایجاد شده به‌صورت حرفه‌ای درمان شود.
نحوه تشخیص آرتروز گردن توسط پزشک چگونه انجام می‌گیرد؟
هنگام مراجعه به پزشک فوق تخصص درد، جهت تشخیص این بیماری ابتدا از شما در رابطه با فعالیت‌هایی که در چند وقت اخیر انجام داده‌اید، سوالاتی را خواهد پرسید. علاوه بر این، معاینات بدنی را نیز انجام می‌دهد تا شدت این عارضه را دریابد.
به عنوان مثال با انجام حرکاتی مانند راه رفتن و حرکات دست متوجه بروز و شدت این عارضه خواهد شد. در صورت لزوم در ادامه برای تشخیص دقیق از شما تست‌هایی گرفته می‌شود.
- تصویربرداری با استفاده از اشعه X
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- تصویربرداری به صورت MRI
با انجام چنین تصویربرداری‌هایی مشکلات شما دقیقا تشخیص داده می‌شود.
درمان‌های تأثیرگذار برای آرتروز گردن
بسته به شدت عارضه ایجاد شده در هر فرد درمان‌های متفاوتی با توجه به صلاحدید پزشک در نظر گرفته می‌شود. درمان‌هایی که برای آرتروز گردن در نظر گرفته‌اند به شرح زیر است:
- استراحت
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
- انجام نوعی ماساژ، کایروپراکتیک (برای دردهای شدید)
- استفاده از گردن‌بند طبی جهت محدود کردن حرکات گردن
- فیزیوتراپی در شکل‌های متفاوت مانند حرکات کششی، ورزش، گرما و سرما درمانی
- تزریق داروهایی جهت تسکین درد
درمان آرتروز گردن با اوزون تراپی
اوزون یک گاز بی‌رنگ است که خاصیت التها‌ب‌زدایی داشته و به بهبود گردش خون کمک می‌کند. تزریق گاز اوزون در بین مفاصل گردن باعث ترمیم بافت‌ها و کاهش رادیکال‌های آزاد شده و در نهایت التهاب ناشی از آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهد.
درمان آرتروز گردن با لیزر
لیزر درمانی، یکی از روش‌هایی است که امروزه در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله اختلالات ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای درمان آرتروز گردن از دو نوع لیزر استفاده می‌شود که اشعه فروسرخ را به ناحیه آسیب‌دیده وارد می‌کند. پزشک برای درمان آرتروزهای خفیف از لیزر کم‌توان استفاده می‌کند و زمانی که آرتروز شدیدتر باشد، لیزرهای پرتوان را برای برطرف کردن آسیب‌ها و ضایعات موجود در گردن بکار می‌گیرد.
درمان آرتروز گردن با بلوک عصبی
با استفاده از تزریق بلوک عصبی می‌توان دردهای آرتروز گردن را درمان کرد.
درمان آرتروز گردن با مانیپولاسیون
درمان‌های دستی یا مانیپولاسیون، به قرار گرفتن ستون فقرات در جای خود کمک کرده و با برداشتن فشار از روی اعصاب، التهاب و درد گردن را کاهش می‌دهد. در برخی موارد آرتروز باعث تغییر وضعیت ستون فقرات می‌شود که ممکن است جابجایی میلی‌متری مهره‌ها را به دنبال داشته باشد. در این‌جا پزشک از درمان دستی برای برگرداندن مهره‌ها به جای اصلی خود استفاده می‌کند.
درمان آرتروز گردن با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی، نوعی نرمش‌های مخصوص برای تقویت عضلات گردن و انعطاف‌پذیری آن است که توسط افراد متخصص تجویز می‌گردد. انجام مداوم این حرکات باعث کاهش درد و برطرف شدن علائم آرتروز گردن می‌گردد.
درمان آرتروز گردن با الکترودرمانی
از دیگر روش‌های درمانی آرتروز گردن، استفاده از جریان الکترودرمانی است که علائم بیماری را کاهش داده و باعث تسکین درد فرد آسیب‌دیده می‌گردد. این تکنیک معمولا توسط فیزیوتراپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان آرتروز گردن با طب سوزنی
یکی از روش‌هایی که در بیماری‌های اسکلتی عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، طب سوزنی است. این روش یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی است که هنوز هم طرفداران خود را دارد. طب سوزنی هیچ‌گونه عوارضی برای بیمار ندارد و در هر سنی پیشنهاد می‌شود.
در چه مواقعی عمل جراحی را برای درمان آرتروز گردن انجام می‌دهند؟
این نوع عارضه در اغلب مواقع در مدت‌زمان طولانی پدیدار می‌شود. اما نکته قابل توجه این است که در کمتر کسی پیشرفت بیماری مشاهده می‌شود. با این وجود متخصص درد ابتدا درمان‌های ابتدایی را برای بیمار در نظر می‌گیرد. جراحی در آرتروز گردن متداول و رایج نیست و در موارد نادر این عمل را انجام می‌دهند.
در واقع عمل جراحی به منظور برداشتن فشار از نخاع و اعصاب است. به طور کلی عمل جراحی در مواقعی انجام می‌شود که فرد عملکرد خوبی در دست و پاهای خود نداشته باشد.
هر فشاری که بر نخاع وارد شود در نهایت منجر به این نوع اختلالات خواهد شد. پزشک برای انجام جراحی می‌تواند از قسمت جلو و پشت به ستون فقرات دسترسی پیدا کند.
نکاتی جهت خوابیدن افراد مبتلا به آرتروز گردن
معمولا افرادی که دچار آرتروز گردن هستند، خواب راحتی ندارند و هنگام خوابیدن با مشکل مواجه می‌شوند. علاوه بر این حتی اگر این افراد هنگام خوابیدن با مشکلی مواجه نیستند، باید به برخی از نکات دقت داشته باشند تا متحمل درد و عارضه‌های بیشتری نشوند.
اگر شما جز آن دسته از افرادی هستید که به‌دلیل آرتروز گردن، خواب راحتی ندارید، به چندین نکته‌ای که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد توجه داشته باشید.
-
گردن هم سطح با ستون فقرات باشد.
هنگام خوابیدن باید توجه داشته باشید که گردن هم سطح با ستون فقرات باشد؛ چراکه گردن بخشی از ستون فقرات است و باید با یکدیگر هماهنگ باشند.
بنابراین دقت داشته باشید که سر خود را زیاد خم نکنید یا به عقب برنگردانید. همچنین نباید گردن خود را به هر دو طرف کج کنید؛ زیرا ممکن است این حرکات منجر به رادیکولوپاتی گردن و آسیب به عصب شود.
علائم این عارضه ممکن است شامل درد در یک بازو یا هر دو بازو، ضعف، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن باشد. نکته دیگری که وجود دارد این است که نباید از بالشت خیلی صاف استفاده کنید، به این دلیل که سر شما پایین‌تر از ستون فقرات قرار می‌گیرد.
در نهایت از باشتی استفاده کنید که سر شما نه خیلی بالا باشد و نه خیلی پایین، در واقع به گونه‌ای باشد که گردن هم سطح ستون فقرات قرار گیرد.
-
روی شکم نخوابید.
تصور کنید در طول روز گردن خود را کج کنید و تمام روز گردن را به‌صورت پیچ خورده نگهدارید. آیا می‌توانید تا مدت‌ها به این صورت گردن خود را حفظ کنید، آیا دردی احساس نمی‌کنید؟ قطعا اگر تمام روز گردن شما کج باشد، احساس درد خواهید داشت و نمی‌توانید مدت زیادی به این حالت بمانید.
در هنگام خوابیدن نیز همین گونه است. زمانی که روی شکم می‌خوابید، گردن شما کج می‌شود و حالت پیچ‌خوردگی پیدا می‌کند، قطعا این حالت در مدت‌زمان طولانی منجر به درد و تشدید آرتروز گردن خواهد شد.
-
به پهلو بخوابید.
نحوه صحیح خوابیدن از دیگر نکاتی است که باید حتما رعایت شود. به پهلو خوابیدن بهترین حالت برای خوابیدن است؛ چراکه مهره‌ها در این حالت در وضعیت مناسبی قرار دارند و افرادی که دچار آرتروز گردن هستند، متحمل عارضه‌های ناشی از بد خوابیدن نخواهند شد. همچنین یک بالشت پهن انتخاب کنید تا فضای گوش و گردن را کاملا پر کند.
-
بالشت مناسبی را برای خوابیدن انتخاب کنید.
انتخاب یک بالشت مناسب قطعا برای جلوگیری از عارضه‌های جدی در گردن و افراد مبتلا به آرتروز بسیار مهم است. هنگام تهیه بالشت باید به نکاتی دقت داشته باشید که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
- بالشتی که انتخاب می‌کنید باید آنقدر وسیع باشد که گردن و شانه‌ها کاملا روی بالشت قرار بگیرد.
- در واقع باید بالشت قابلیت شکل‌گیری داشته باشد. در این صورت گردن شما در حالت مناسب و هم سطح با ستون فقرات قرار خواهد گرفت.
- در نهایت بالشتی را انتخاب کنید که کاملا نرم و دوام بالایی داشته باشد.
نکات نهایی مهمی که باید در خصوص طرز صحیح خوابیدن توجه داشته باشید
نحوه صحیح خوابیدن می‌تواند در کاهش گردن درد بسیار موثر باشد و به‌طور کلی وضعیت بدن در حالت مناسبی قرار خواهد گرفت:
- سعی کنید از بالشت پر استفاده کنید، زیر با فرم گردن سازگار است. بالشت‌های پَر به‌مرور زمان کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند، به همین جهت باید هر سال بالشت خود را عوض کنید.
- برخی از بالشت‌ها دارای خطوط یا فرورفتگی هستند که با توجه به طراحی آنها، سر و گردن شما در بهترین حالت باقی می‌ماند.
- از بالشت‌های خیلی بلند و سفت که منجر به خم شدن گردن می‌شود، خودداری کنید؛ چراکه احساس درد و سفتی گردن هنگام صبح را به همراه خواهد داشت.
- هنگامی که در ماشین، قطار یا هواپیما هستید یا حتی در حال تماشا کردن فیلم هستید، از بالشت‌های نعلی شکل که در گردن قرار می‌گیرد، استفاده کنید. استفاده از این نوع بالشت از کج شدن سر به هر طرف جلوگیری می‌کند.
کلام آخر
آرتروز گردن به‌عنوان یکی از عارضه‌های شایع در ناحیه گردن شناخته می‌شود. این مشکل بیشتر در سنین بالا و در نتیجۀ عادت‌های غلط در زندگی بروز می‌کند. در صورتی که از عوامل ایجادکننده این عارضه آگاهی داشته باشید به راحتی از بروز آن جلوگیری خواهید کرد.
در صورتی که کوچک‌ترین نشانه‌هایی از این بیماری در خود مشاهده کردید، بهتر است هرچه سریع‌تر به کلینیک درد مراجعه کرده تا آسیب وارد شده، به نخاع فشاری وارد نکند. در صورت درمان زودهنگام می‌توانید از بروز اختلالات بیشتر در دیگر قسمت‌های بدن جلوگیری کنید.
افرادی که مبتلا به آرتروز گردن هستند، باید به برخی از نکات دقت داشته باشند تا شرایط خود را بدتر نکنند. طرز صحیح خوابیدن یکی از نکاتی است باید به آن دقت داشته باشند، تمامی این نکات ذکر شده علاوه بر این که برای افراد مبتلا به آرتروز گردن مفید است،برای سایر افراد جهت جلوگیری از گردن درد نیز بسیار موثر خواهد بود.
اگر دچار گردن درد شدید هستید و موفق به درمان با استفاده از راهکارهای خانگی نشده‌اید، بهتر است به کلینیک درد مراجعه کنید تا پزشک درمانی برای شما در نظر بگیرد.