درد کف پا و درمان آن

۲۸ استخوان در ناحیه‌ی پا وجود دارد و بیش از ۳۰ مفصل نیز در این قسمت دامنه‌ی حرکتی گسترده‌ای را فراهم می‌کنند.

کف پا از استخوان‌های مچ پایی (تارسال) و استخوان های کف پا (متاتارسال) و استخوان های انگشتان و همچنین رباط‌ها (لیگامان‌ ها) و تاندون‌ های حمایت کننده تشکیل می‌شود.
سراسر کف پا، از جمله داخل کف پا، دارای قوس است و انحناء مشخصی دارد و این گودی کف پا موجب امکانات زیر می شود:

• جذب فشار
• پایدار ساختن بدن هنگام ایستادن، راه رفتن و دویدن
• امکان‌پذیر ساختن راه رفتن روی سطوح ناهموار و شیبدار
• درد پا در سه قسمت حس می شود یکی کف پا و دیگری پاشنه و انگشتان پا

علت ها و دلایل معمول

1. درد های رادیکولر:
رادیکولر به دردهایی گفته میشود که علت درد کف پا و مچ پا به دلیل ایجاد از سوی بیماری های دیگری می باشد. برخی از شایعترین علل این درد ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

• بیماری ام اس
• دیسک گردن
• دیسک کمر
• بیماریهای و آسیب های لگن
• بیماریهای و آسیب های زانو
• بیماری های درگیر کننده سیستم عصبی

2. درد هایی که خود بیماری های پا ایجاد می کنند:

1. التهاب پلانتار فاسیا
التهاب پلانتار فاسیا یکی از شایع ترین علل درد کف پا محسوب می شود.

در این اختلال قوس کف پا دچار التهاب می‌شود و بیمار با درد شدید و تیر کشنده در پاشنه و کف پا مواجه خواهد شد.
در موارد زیر احتمال بروز این مشکل افزایش پیدا می‌کند:

• پوشیدن کفشی که نمیتواند از قوس کف پا محافظت کند.
• ایستادن روی سطوح سخت به مدت طولانی
• پابرهنه راه رفتن

علائم التهاب پلانتار فاسیا اغلب در اوایل صبح یا پس از بی تحرکی تشدید می شود. هنگامی که از خواب بیدار می شوید با برداشتن اولین گام دچار درد شدید خواهید شد.

2.شکستگی ناشی از فشار
3.تاندونیت تیبیال خلفی
4.سندروم تونل تارسال

سندرم تونل تارسال، که تحت عنوان” نورالژی تیبیال خلفی” نیز شناخته می‌شود، یک بیماری دردناک است. در این بیماری عصب تیبیال تحت‌فشار قرار می‌گیرد.
این عصب از طریق تونل تارسال از مچ پا عبور می‌کند. علت خاصی برای ایجاد سندرم تونل تارسال وجود ندارد، اما التهاب شناخته‌شده‌ترین علت TTS محسوب می‌گردد.

5.گرفتگی پا
6.پای ورزشکار

قارچ پا معمولا در بین انگشتان و کف پاایجاد می شود که باعث قرمزی ، خارش و پوسته شدن پا می شود .
این وضعیت می تواند برای هرکس اتفاق بیافتد و فقط مخصوص قهرمانان نیست. علت آن معمولا قارچ است و در گرما و رطوبت در ناحیه بین انگشتان افزایش می یابد.
در صورت ابتلا به دردکف پا اقدامات زیر را انجام ندهید:

• تا ۴۸ ساعت بعد از آسیب دیدگی از داروهایی مثل ایبوپروفن استفاده نکنید.
• پیاده روی نکنید و به مدت طولانی روی پاهای خود نایستید.
• از پوشیدن کفش های پاشنه بلند یا کفش های نوک تیز تنگ دوری کنید.

7. کف پای صاف
8.بیماری های خاص
9.پوشیدن کفش های نامناسب

10. فاشئیت کف پا یا فاشئیت پلانتار، در واقع به التهاب رباط کف پا گفته می شود. فاسیای پلانتار، رباطی است که از پاشنه پا تا انگشتان پا امتداد می یابد.
در این وضعیت، ابتدا فاسیا تحریک و سپس ملتهب شده و در نتیجه، درد پاشنه پا ایجاد می شود.

11. بیماری متاتارسالژیا مربوط به قسمت جلوی پا و به طور دقیق تر زیر پنجه پا، محل اتصال استخوان های متاتارس به پنجه می شود.
در اثر این بیماری، توپ پا ملتهب و دردناک می شود.

برخی علائم این بیماری عبارت است از:

• درد ناگهانی و سوزناک در قسمت پشت انگشتان (توپ پا)؛
• دردی که عمدتا هنگام ایستادن، راه رفتن، خم و راست کردن پا تشدید می شود و با استراحت تسکین می یابد؛
• احساس وجود ریگ در کفش؛
• درد ناگهانی، بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان پا.

12. پای سنگر مانده

اگر پاهای شما به مدت طولانی در معرض ناهمواری و شرایط سخت قرار داشته باشد، ممکن است به عارضه پای سنگر مانده دچار شوید.
این عارضه بیشتر در کارگران ساختمانی، بازیکنان فوتبال آمریکایی و افرادی که در راهپیمایی‌های طولانی شرکت می‌کنند، دیده می‌شود.

در اثر این عارضه، رنگ کف پا به حالت سفید تا خاکستری در می‌آید و دچار بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن می‌شود. سایر علائم این عارضه شامل درد و ورم در قسمت کف پا می‌باشد.
اگر این عارضه به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث تاول زدن در کف پا و آسیب‌دیدگی دائم اعصاب در این ناحیه شود.

علائم درد کف پا

درد کف پا می‌تواند هریک از علائم زیر را شامل شود:

• یک تیر کشیدن مبهم و مداوم (اگر رباط کشیده شده باشد)
• تورم یا حساسیت به لمس در پا
• قرمزی و یا کبودی در صورت آسیب جدی‌تر
• احساس ناراحتی هنگام قرار دادن وزن بر روی پا
• درد شدید هنگام چرخش و یا دست‌کاری پا
• حساسیت به لمس در صورت فشار دادن پا

انواع درد کف پا

• گزگز و درد کف پا

نوروم مورتون (گزگز و درد کف پا) باعث ضخیم شدن بافت اطراف عصب‌های انگشتان پایه پا (معمولاً بین انگشتان سوم و چهارم) می‌شود.
به طور معمول احساس درد یا احساسی عجیب و بی حسی نسبت به توپی کف پا خواهید داشت. زنان این مشکل را بیشتر اوقات تجربه خواهند کرد.
این درد می‌تواند نتیجه پوشیدن کفش پاشنه بلند یا کفش‌های تنگ باشد.

درمان درد و گزگز کف پا

• برای کاهش فشار روی عصب، از کفی کفش استفاده کنید.
• یک تزریق استروئیدی یا تزریق دیگری به پا انجام دهید.
• از داروهای تسکین دهنده درد استفاده کنید.
• کفش‌های پاشنه بلند یا کفش‌هایی با نوک باریک نپوشید.
• از فعالیت‌هایی که به نوروم فشار می‌آورد، خودداری کنید.

• خار پاشنه

خار پاشنه یا به اصطلاح فاشیت پلانتار با درد اطراف پاشنه مشخص میشود. این درد معمولا قابل تحریک با فشار است.
درد خار پاشنه در اغلب موارد صبحگاهی است و معمولا بعد از چند قدم از بین میرود. با پیشرفت بیماری درد در اغلب ساعات شبانه روز باقی می ماند و از بین نمیرود.
علت ایجاد خار پاشنه را باید به دقت بشناسید تا در درمان با پزشک خود بتوانید در روند درمان همراهی کنید.

علل سه گانه ایجاد خار پاشنه بطور خلاصه شامل موارد زیر است:

۱- عدم هماهنگی میزان وزن وارده به پاشنه با توان آن
۲- استفاده نامناسب از کفش و یا کفش و کفی نامناسب.
۳- زمان نامتناسب فشار وارده

پس برای درمان باید با کاهش وزن و کاهش زمان ایستادن و راه رفتن روی پاشنه آسیب دیده ، فشار وارده به بافت را کاهش داد.

کفش نقش بسیار مهمی در روند درمان خار پاشنه دارد که پس از معاینه و اسکن پا تجویز میشود. ورزشهای کششی صبحگاهی قبل از اولین قدم میتواند در کاهش درد و التهاب موثر باشد.
درمان غیر جراحی : درمان غیر جراحی معمولا شامل تجویز داروهای ضد التهاب خوراکی و انواع پمادها می باشد.

گاهی با شدت بیماری درمانهای فوق موثر نیستند و ما بیمار را کاندید تزریق ازون یا کورتون میکنیم که در صورت تزریق صحیح با درمان قطعی بیماری همراه است.
در اغلب موارد با همین درمان ها بهبودی حاصل میشود.

استفاده از شاک ویو و سنگ شکنی از روشهای درمان جایگزین است که بسته به صلاحدید پزشک معالج میتواند انجام شود.
درمان جراحی: در صورتیکه به هیچ کدام از درمانهای فوق موثر نباشد بیمار کاندید جراحی میشود.

• کف پای صاف

کف پای صاف که به آن صافی کف پا نیز می‌گویند، معضلی است که معمولاً در اثر از بین رفتن کامل انحنای کف پا بروز می‌کند و در این شرایط کل کف پا روی زمین قرار می‌گیرد.
کودکان در حین تولد کف پای صاف دارند، اما با رشد کودک، انحنای کف پا به تدریج شکل می‌گیرد. در کل، 30 درصد افراد هیچگاه دچار یا قوس کف پا یا انحنا نخواهند داشت.
افزون بر این، چنین مشکلی می‌تواند در سنین بالاتر به دلیل عواملی چون بیماری، بارداری، آسیب دیدگی، تحت فشار بودن بیش از حد پا یا به عنوان بخشی از فرآیند افزایش سن نیز ایجاد گردد.

بسیاری از افراد مبتلا به کف پای صاف، هیچگونه علائم و یا ناراحتی خاصی در این رابطه احساس نمی‌کنند، با این حال برخی افراد به خاطر این مشکل با مشکلاتی چون درد کف پا و یا درد زانو یا درد کمر مواجه می‌شوند.

افراد دارای کف پای صاف در حین ایستادن یا راه رفتن فوراً با خستگی پای خود مواجه می‌شوند و قادر به بلند شدن روی سر انگشتان خود نیستند.

این دسته از افراد که با مشکل درد ناحیه کف پا مواجه هستند، می‌توانند با انجام تمرین‌های حرکتی یا استفاده از کفش‌های طبی دارای کفی‌های مخصوص و همچنین پا برهنه راه رفتن و نپوشیدن کفش، این مشکل را رفع نمایند.

یکی از مهمترین راهکارها برای درمان اختلالات آناتومیکی چون صافی کف پا استفاده از کفی‌های طبی مخصوص و قالب گیری شده منحصربفرد برای هر فرد خواهد بود.
بسیار حائز اهمیت است که افرادی که از این بیماری رنج می‌برند با مراجعه به متخصص ارتوپدی یک کفی مخصوص قالب گیری شده با توجه به آناتومی خود تهیه نمایند.

ساده‌ترین روش تشخیص صافی کف پا، قرار دادن پا در آب و سپس قرار دادن آن بر روی سطح همواری چون کاغذ ضخیم است. به این ترتیب تصویری از جای پای فرد ایجاد می‌شود.
در چنین شرایطی هر چه بخش بزرگتری از کف پا در تصویر قابل مشاهده باشد، به معنی گسترده‌تر بودن صافی کف پای فرد است.

• درد انگشت پا

نقرس که نوعی از آرتروز است که می‌تواند باعث بروز درد در انگشتان پا شود.
در این شرایط، کریستال‌هایی در مفاصل انگشتان جمع شده و باعث درد و تورم شدید می‌شوند. انگشت شست پا اغلب تحت تأثیر این عارضه قرار می‌گیرد.

انگشت چکشی زمانی است که انگشت دوم، سوم یا چهارم شما در مفصل میانی خم می‌شود و ظاهری شبیه چکش ایجاد می‌کند.
این عارضه می‌تواند ناشی از عدم تعادل عضلانی باشد البته می‌تواند به خاطر پوشیدن کفش‌های نامناسب نیز ایجاد شود.

انگشتان خمیده Claw toe هنگامی است که انگشتان پا به سمت پایین یا بالا خم‌شده باشد و قادر به صاف شدن نباشد.
این عارضه اغلب نتیجه آسیب عصبی ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت یا اعتیاد به الکل است که عضلات پای شما را ضعیف می‌کند.
بدون کفش مخصوص برای جای دادن انگشتان خمیده (Claw toe)، ممکن است دچار تحریک و پینه‌ی پا شوید.

فرو رفتن‌ ناخن‌ در گوشت‌ پا وقتی است که پوست یک یا دو طرف ناخن پا تا روی ناخن رشد کند. این وضعیت ممکن است دردناک باشد و منجر به عفونت شود.

انگشت چمنی (turf toe) زمانی رخ می‌دهد که در قسمت پایین انگشت شست پایتان احساس درد کنید.
این یک آسیب ناشی از استفاده‌ی بیش ‌از حد است که معمولاً بر اثر وارد شدن فشار خیلی زیاد ایجاد می‌شود. انگشت چمنی ممکن است نوعی سزاموئیدیت یا شکستگی سزاموئید باشد.

پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن انگشت پا ممکن است هنگامی رخ دهد که انگشت پا را خیلی فشرده یا آن را صاف کنید که این به تاندون یا بافت‌های نرم انگشت آسیب می‌رساند.
اگر شکستگی نداشته باشید، درد و تورم باید طی چند روز برطرف شود.

شکستگی انگشت پا یا شکستگی استخوان می‌تواند در هر یک از استخوان‌های انگشتان پا اتفاق بیفتد. شکستگی جزئی ممکن است فقط به استراحت، استعمال یخ و مصرف داروهای مسکن درد نیاز داشته باشد.
شکستگی‌های جدی و شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. برای اطمینان از روند بهبودی، به پزشک مراجعه کنید.

هالوکس ریجیدوس (سفتی شست پا) نوعی آرتروز در قسمت پایین انگشت شست است. علائم آن شامل درد و سفتی مفصل می‌باشد که با گذشت زمان بدتر می‌شود.
درمان آن می‌تواند شامل مصرف داروهای مسکن و ورزش‌های کششی باشد. در برخی موارد ممکن است به جراحی نیاز باشد.

میخچه و پینه. میخچه به صورت تجمع ضخیمی از پوست خشک و سفت در اثر تحریک یا فشار بر روی پا یا انگشت شست ایجاد می‌شود. میخچه‌ها گاهی اوقات شبیه به خار هستند.

پینه نواحی گسترده‌تری از انباشتگی و خشکی پوست سفت و محکم در انگشتان پا یا کف پا است. پینه‌ها در اثر تحریک یا فشار بر روی پا رخ می‌دهند. پینه و میخچه معمولاً به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسب نیز ایجاد می‌شوند.

راه ها و روش های درمان

با بهره‌گیری از روش های درمان درد کف پا در زیر می توان درد را تسکین داد و از بروز مجدد آن و ایجاد مشکل جلوگیری کرد.

• ارتز و کفی

جهت بهبود بخشیدن به حمایت از کف پا و پایداری پاشنه پا استفاده از ارتز یا کفی می تواند بسیار مؤثر باشد و از فشار روی تاندون تیبیالیس خلفی بکاهید.

• حمایت کننده (ساپورت) کف پا

ساپورت‌های مخصوص کف پا در کاهش درد و ناراحتی موثرند.
البته از آنجایی که شکل و ارتفاع ساپورت باید متناسب با نوع و ارتفاع قوس کف پا باشد، حتماً پیش از تهیه نوع قوس کف پا (کم، متوسط یا زیاد) را به درستی تعیین کنید.

• تقویت عضلات

تمرین‌های مخصوص تقویت عضله تیبیالیس خلفی و کشش تاندون آشیل را انجام دهید. این دو عضله نقشی کلیدی در کاهش درد و پرونیشن احتمالی پا دارند.

• کفش مناسب

کفش و کفی آن با توجه به سبک زندگی فردی باید هم مناسب فعالیت‌های روزانه (مانند وظایف شغلی) و هم مناسب فعالیت‌های شدیدتری مانند دویدن یا انواع ورزش‌ها باشد.

• استفاده از محافظ (اسپلینت) شبانه

محافظ‌ شبانه با نگه داشتن عضلات در موقعیت مناسب و تقویت آنها در زمان استراحت فشار روی قوس کف پا را کاهش می‌دهد.

• سرما درمانی

ماساژ کف پا، بستن و انواع روش‌های سرما درمانی به کاهش درد و ناراحتی کمک می‌کند.

 

ورزش‌های مفید با استفاده از پدی رولر

تمرین قوس کف پا:
کف پای برهنه را رو به جلو و عقب، از پاشنه در امتداد قوس کف پا روی استوانه بغلتانید. این حرکت را دو بار در روز، هر بار به مدت 3 تا 5 دقیقه انجام دهید.

تمرین گرفتن اجسام با انگشتان پا: استوانه را زیر انگشتان پا قرار دهید، سپس انگشت‌ها را رو به پایین خم کنید و با آنها استوانه را بگیرید و 5 تا 10 ثانیه نگه دارید.
10 بار این حرکت را تکرار کنید. صبح‌ها بهترین زمان برای انجام دادن این تمرین است.

 

بالا رفتن روی نوک پنجه:
بایستید، کف پاها را به موازات یکدیگر بگذارید و به آهستگی روی پنجه بالا و پایین بروید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید تا عضله‌های ساق پا و قوس کف پا کشیده شود.

کشش تاندون آشیل:
برجستگی کف پا را روی نخستین پله پلکان بگذارید و بایستید. سپس بگذارید پاشنه‌ها رو به پایین و کف زمین بیاید. 15 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید و سپس استراحت کنید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.

کشش آرنگ کف پا:
بنشینید، کف یک پا را روی زانوی دیگر بگذارید، پایه انگشتان را بگیرید و تا جایی که کشش ملایمی را حس می‌کنید به سمت پا بکشید. 15 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.

کشش با استفاده از حوله:
روی زمین بنشینید و یک پا را مقابل خود دراز کنید. حوله را دور پنجه بیاندازید و آن را بدون خم کردن زانو به سمت بدن بکشید. 10 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.

چرخش وکشش کف پا:
کف پا را رو به داخل به گونه‌ای بکشید که تا حد امکان کف پا در راستای پا قرار گیرد و خط صافی تشکیل شود. 5 تا 10 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

 

پیشگیری

اقدامات پیشگیرانه برای درد کف پا عبارت‌اند از:

استراحت کردن مهم‌ترین چیزی است که فرد باید برای جلوگیری از درد بیش از حد کف پا در خاطر داشته باشد.
هنگام دویدن یا راه رفتن از کفش‌های مناسب و راحت استفاده کنید
فشار خیلی زیادی روی پاشنه پا، مچ پا یا عضلات یا تاندون‌ها، رباط‌ها یا حتی اعصاب ساق پا وارد نکنید؛ زیرا منجر به درد در قسمت پایین پا خواهد شد.
حواستان باشد که قبل و بعد از هرگونه تمرین بدنی ازجمله دویدن یا پیاده‌روی، حرکات کششی انجام دهید.
حتماً به تغذیه سالم خود در کنار استراحت کافی اهمیت دهید
سعی کنید اضافه‌وزنتان را کاهش دهید تا از استرس وارد بر کف پا یا پاشنه پایتان در هنگام ایستادن، راه رفتن یا دویدن کاسته شود.