نورالژی پس سری یا نورالژی اکسیپیتال نوعی سردرد نادر است که از قاعده گردن شروع شده و تا پشت سر و پشت گوش ها انتشار می یابد.
این نوع سردرد ممکن است ناشی از آسیب یا تحریک اعصاب پس سری باشد که از پشت گردن تا قاعده جمجه امتداد دارند.
آسیب یا تحریک این اعصاب ممکن است ناشی از برخی بیماری های زمینه ای، کشیدگی گردن و یا سایر عوامل ناشناخته باشد. سردرد های نورالژی پس سری ممکن است شدید باشند.
نورالژی پس سری به حالتی گفته می شود که در آن رشته های عصبی که از قسمت فوقانی نخاع، از زیر پوست سر به سمت بالا می روند و به آن ها “اعصاب پس سری” گفته می شود، ملتهب یا دچار آسیب می‌شوند.
ممکن است در پشت سر یا در قاعده جمجمه احساس شود.
افراد می توانند آن را با میگرن یا انواع دیگر سردرد اشتباه بگیرند، زیرا علائم می توانند مشابه باشند. اما درمان آنها کاملا متفاوت است. بنابراین مهم است که برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.
3 نوع نورالژی چیست؟
- نورالژی سه قلو باعث درد شدید و مکرر در صورت، معمولا در یک طرف می شود.
- نورالژی پس از هرپس به عنوان عارضه زونا رخ می دهد و ممکن است هر قسمتی از بدن را درگیر کند.
- نورالژی اکسیپیتال یکی دیگر از انواع نادر نورالژی است.
علت نورالژی اکسیپیتال چیست؟
عارضه‌ها و شرایط متفاوتی عصبهای اکسیپیتال را تحریک می‌کند و به نورالژی اکسیپیتال دامن می‌زند که در ادامه شایع‌ترین آنها را توضیح می‌دهیم:
- آسیب دیدگی
صدمه دیدن ناحیه گردن، مانند رگ به رگ شدن گردن در اثر تصادف یا آسیب دیدگی‌های دیگر، به عصبهای اکسیپیتال آسیب می‌زند و به عارضه اکسیپیتال نورالژیا دامن می‌زند.
- مشکلات عضلانی
گرفتگی عضلات گردن و پشت سر، تحت فشار قرار گرفتن یا گیرافتادگی عصبهای اکسیپیتال را به دنبال دارد و منجر به سردرد اکسیپیتال می‌شود.
- ناراحتی‌های کمر و پشت بدن
مشکلات ستون فقرات، مانند آرتریت، ساییدگی دیسک (دژنراتیو) یا اسپوندیلوز و تومور باعث فشار آمدن به عصبهای اکسیپیتال می‌شود.
- علل دیگر
عارضه‌های زیر نیز می‌تواند علت نورالژی اکسیپیتال باشد:
- دیابت
- نقرس
- عفونت سیستمی
در بسیاری از موارد یک علت مشخص برای آسیب دیدن یا تحریک عصبهای اکسیپیتال پس‌سری وجود دارد.
علائم درد نورالژی پس سری
درد عصب پشت سر می تواند باعث درد شدیدی شود و مانند یک شوک الکتریکی تیز در پشت سر و گردن باشد.
سایر علائم عبارت اند از:
- درد، سوزش و درد ضربان داری که معمولا از پایین سر شروع می شود و به سمت جمجمه حرکت می کند
- درد در یک سمت یا هر دو سمت سر
- درد پشت چشم
- حساسیت به نور
- جمجمه حساس
- درد در هنگام حرکت گردن
محرک درد نورالژی اکسیپیتال
درد این بیماری همیشگی نیست و معمولا در شرایط خاص یا در پی اتفاقات مختلفی رخ می دهد. از عوامل تحریک کننده درد عصب های اکسیپیتال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چرخاندن سر به پهلو
- گذاشتن سر روی بالش
- شستن یا شانه زدن موها
دردی که بر اثر نورالژی اکسیپیتال پیش می آید، بسیار دردناک و آزاردهنده است؛ به همین دلیل ممکن است آن را با میگرن اشتباه بگیرید.
با این وجود بهتر است بدانید که این درد با بیماری های میگرن و سردرد خوشه ای کاملا متفاوت است و به روش های خاصی درمان می شود.
نورالژی اکسیپیتال چه احساسی دارد؟
نورالژی اکسیپیتال می‌تواند باعث درد شدیدی شود که مانند یک شوک الکتریکی تیز، کوبنده و در پشت سر و گردن است.
علائم دیگر عبارتند از: درد، سوزش و درد ضربان دار که معمولاً از پایه سر شروع می شود و به پوست سر می رود.
تشخیص درد پشت سردر نورآلژی پس سری
به دلیل تشابه علائم، نورآلژی پس سری می تواند با میگرن یا نوع دیگری ازدرد پشت سرگرفته شود. یک معیار تمایز این درد پشت سر به وجود آمدن آن هنگام اعمال فشار بر پشت گردن و جمجه است.
گاهی اوقات پزشک ممکن است با تزریق یک ماده بی حس کننده موضعی جهت قطع ارتباط اعصاب پس سری، نورآلژی پس سری را تشخیص دهد.
به اینصورت که اگر فرد پس از تزریق، از درد رهایی یافت معلوم می شود که مبتلا به نورآلژی پس سری است.
از آنجایی که احتمال دارد نورآلژی پس سری علامت اختلالی دیگر باشد، پزشک ممکن است وجود دیگر عوامل زمینه ای را هم بررسی کند.
نورالژی اکسیپیتال چقدر بد است؟
درد همراه با نورالژی اکسیپیتال معمولاً به صورت درد تیز، تیراندازی یا کوبنده توصیف می‌شود که از گردن شروع می‌شود و به سمت پوست سر گسترش می‌یابد. درد معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و شدت آن شدید است.
پوست سر شما نیز ممکن است در لمس حساس باشد. بسیاری از شرایط می توانند باعث سردرد شوند.
پیشگیری
برای جلوگیری از التهاب یا تحریک عصبهای اکسیپیتال که عامل ایجاد درد پشت سر هستند، چندین روش وجود دارد:
- به طور منظم ورزش کنید و حرکات کششی انجام دهید.
- مطمئن شوید که وضعیت بدنی مناسبی دارید.
- از نگه داشتن سر خود در حالت رو به پایین به مدت طولانی خودداری کنید.
- اگر دچار تنش عضلانی هستید، سعی کنید عضلات را شل کرده و تنش را برطرف کنید.
- اگر عفونت دارید، قبل از اینکه اعصاب ستون فقرات را تحریک کند، آن را درمان کنید.
- اگر ناحیه گردنتان دچار آسیب دیدگی است، برای ارزیابی آسیب به پزشک مراجعه کنید.
- اگر اعصاب اکسیپیتال شما در حال حاضر ملتهب یا تحریک شده است، از لمس پشت سر یا گردن خودداری کنید و اگر مجبور هستید، آرام لمس کنید.
درمان نورالژی پس سری
نخستین چیزی که فرد می خواهد، رهایی از درد است. می توان موارد زیر را امتحان کرد:
- گرم کردن گردن
- استراحت در یک اتاق ساکت
- ماساژ عضلات گرفته و دردناک
- مصرف داروهای ضد التهاب بدون نسخه مثل ناپروکسن یا ایبوپروفن
اگر این موارد موثر نباشند، پزشک، داروهایی را تجویز خواهد کرد، شامل:
- شل کننده عضله
- داروهای ضد حمله مثل کربامازپین و گاباپنتین
- ضد افسردگی
- انسداد عصبی و تزریق استرویید. انسداد عصبی که ممکن است پزشک برای تشخیص عارضه انجام دهد، می تواند درمانی کوتاه مدت نیز باشد.
چه ویتامینی برای دردهای عصبی مفید است؟
ویتامین B1 (تیامین) انرژی اعصاب شما را برای عملکرد فراهم می کند، در حالی که ویتامین B6 درد عصبی را تسکین می دهد و تکانه های عصبی را به درستی منتقل می کند.
ویتامین B12 اعصاب را بازسازی می کند و از آنها در برابر آسیب محافظت می کند. کمبود ویتامین B12 یا B1 ممکن است تا حدی مسئول درد عصبی شما باشد.
بلوک عصب پس سری (عصب اکسیپیتال) چیست؟
بلوک عصب پس سری روشی است که شامل تزریق داروی تسکین دهنده درد و استروئیدها به اعصاب کم و زیاد شما است.
در درجه اول به عنوان درمانی برای میگرن مزمن و سردرد استفاده می شود.
- مزایای بلوک عصبی پس سری
بلوک عصبی پس سری با استفاده از تزريق، التهاب و تورم بافت اطراف عصب را كاسته و در نتيجه موجب كاهش درد و ديگر نشانه های التهاب و آزردگي اعصاب و ساختارهاي مجاور مي‌شود.
بطور مرسوم سردردهاي ناحيه پس سر شامل انواع مشخصي از سردردهاي تنشي و ميگرني، به بلوك عصب پس سری پاسخ مي دهند.
- بعد از بلوک عصبی پس سری
پس از تزريق شما مدتي در مطب خواهيد ماند. اكثر بيماران مي‌توانند خودشان تا خانه رانندگي كنند. ما به بيماران توصيه ميكنيم تا ساعاتي پس از تزریق استراحت كنند.
می توانید از يخ در ناحيه تزريق استفاده كنيد. پس از این تزریق شما قادر خواهيد بود در حد توان فعاليت كنيد.
- اولین تزریق بلوک عصبی پس سری
معمولاً اولين تزريق بيشتر جنبه آزمون دارد تا جنبه درماني. اولين بلوك تأييد خواهد كرد كه آيا در ايجاد درد اعصاب پس سري، دخيل هستند يا خير. بنابراين از اين نظر سودمند خواهد بود.
- این روش برای چه افرادی مناسب است؟
بطور كلي بيماراني كه به تازگي دچار سر درد شده اند بهتر از كساني كه مدتي طولاني درد را تحمل كرده اند، به درمان پاسخ مي دهند.
تحريك عصب تنها در بيماراني انجام مي شود كه همه درمان هاي موجود اعم از داروها و بوتاكس را امتحان كرده باشند.
- تسکین درد بلوک عصب پس سری (عصب اکسی پیتال) چه مدت طول می کشد؟
اثرات کامل تسکین دهنده درد استروئیدها ممکن است چندین روز طول بکشد.
مدت زمانی که بلوک عصبی پس سری درد را کاهش می دهد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال ، آنها می توانند باعث تسکین درد برای ماه ها در برخی از افراد شوند.
عمل جراحي
- تحریک عصب پس سری: این درمان جراحی شامل قرار دادن الکترودها در زیر پوست در نزدیکی اعصاب پس سری است.
این روش مانند تحریک نخاع عمل می کند و از همان دستگاه استفاده می کند.
این روش کم تهاجمی است و اعصاب و ساختارهای اطراف در اثر تحریک آسیب نمی بینند. این یک نشانه خارج از برچسب برای دستگاه مورد تایید FDA است.
- تحریک طناب نخاعی: این درمان جراحی شامل قرار دادن الکترودهای محرک بین نخاع و مهره ها است. این دستگاه تکانه های الکتریکی تولید می کند تا پیام های درد را از نخاع به مغز مسدود کند.
آیا نورالژی اکسیپیتال از بین می رود؟
بله، نورالژی اکسیپیتال ممکن است خود به خود از بین برود، اما ممکن است مدتی طول بکشد. هر فردی به دارو و جراحی نیاز ندارد. اگر علت التهاب اصلاح شود، می توان به تنهایی از شر نورالژی اکسیپیتال خلاص شد.