انقباض عروق به تنگ یا باریک شدن عروق خونی ناشی از انقباض دیواره عضلانی عروق به ویژه در سرخرگ‌ها و سرخرگچه‌ها اشاره دارد. این فرایند حالت عکس اتساع عروق است که به گشاد شدن عروق منجر میشود.
این روند به ویژه در بندایش خونریزی و از دست دادن شدید خون اهمیت دارد. هنگامی که عروق خونی منقبض می‌شوند، جریان خون محدود شده یا کاهش پیدا می‌یابد، بنابراین گرمای بدن حفظ شده و مقاومت عروق افزایش پیدا میکند.
این روند باعث می‌شوند خون کمتری به سطح برسد که در نتیجه آن تابش حرارتی کمتر شده و رنگ پوست تیره می‌گردد. در یک سطح جامع‌تر، انقباض عروق یک مکانیسم است که بدن توسط آن به حفظ و تنظیم فشار متوسط شریانی می‌پردازد.
انقباض بیش از حد عروق می تواند مشکلاتی را ایجاد کند:
- باعث می شود خون بسیار کمی به انگشتان دست یا پا برسد، مانند آکروسیانوز یا پدیده رینود.
- افزایش خطر گرمازدگی در فردی که هیپرترمی دارد.
- قرار دادن افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر در معرض خطر بیشتری برای تشدید مشکل قلبی در هنگام استرس.
- افزایش فشار خون.
- ایجاد فشار خون ریوی (ریوی).
- ایجاد سردردهای شدید (سندرم انقباض عروق مغزی برگشت پذیر).
انواع انقباض عروق چیست ؟
انقباض عروق محیطی بعنوان یک مکانیسم دفاعی بدن در نارسایی قلب:
انقباض محیطی شریانچه ها و ورید های کوچک که غالبا توسط فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و سیستم رنین آنژیوتانسین تنظیم می گردد در واقع یک مکانیسم جبرانی مهم در نارسایی قلب است که هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی دارد.
انقباض عروقی با تسهیل بازگشت خون از ورید های مرکزی افزایش فشاور وریدی مرکزی و در نتیجه پیش بار بازگشت وریدی را افزایش می دهد اما علت اصلی افزایش فشار پر شدن عدم توانایی بطن نارسا در تلمبه کردن بازگشت وریدی است.
توزیع مجدد(Redistribution)
حفظ اکسیژن و مواد مورد نیاز مغز ومیوکارد حین محدود شدن برون ده قلبی محتاج تغییر جهت خون از پوست کلیه ها، احشت شکمی و عضله ی اسکلتی میباشد.
این توزیع مجدد گردش خون در ابتدا در حین فعالیت یا استرس ظاهر میشود.
وقتی که برون ده قلبی به اندازه کافی افزایش نمی یابد تا پاسخگوی متابولیسم افزایش یافته باشد، در نارسایی قلبی شدید توزیع مجدد در حالت استرس نیز عمل میکند.
توزیع مجدد جریان خون به بسترهای ضروری بستگی به تعادل بین سیستم سمپاتیک و سیستم رنین-آنژیوتانسین و متابولیسم موضعی دارد.
عروق پوست، کلیه ها، بسترهای احشایی و عضله اسکلتی به خوبی عصب دهی شده اند. به علاوه این بافت ها در حالت استراحت سرعت متابولیسم کمی دارند که این امکاندرا فراهم میکند که انقباض عروق ناشی از سیستم سمپاتیک و آژیوتانسین بر اثرات گشاد کنندگی عروق سوار شود.
هیپوترمی
هنگامی که تصویری از هیپوترمی وجود دارد ، یا در اثر تماس با آب بسیار سرد یا قرار گرفتن در آب و هوای با دمای زیر صفر ، سیستم عصبی سمپاتیک فعال می شود و به غدد فوق کلیوی دستور می دهد مواد خاصی مانند آدرنالین و نورآدرنالین را آزاد کنند. آنها دارای یک اثر انقباض عروقی قدرتمند در سطح محیطی هستند.
این مواد در سطح گیرنده های خاص موجود در دیواره رگ های خونی عمل می کنند.
به محض فعال شدن این گیرنده ها ، سلول های عضلانی رگ ها و شریان ها منقبض می شوند ، لومن یا کالیبر آنها را کاهش می دهند ، در عین حال جریان خون از طریق آنها کاهش می یابد و آنها را به سمت اندام های حیاتی هدایت می کند.
این مکانیسم با کاهش دمای هسته بدن و نه دمای پوست فعال می شود. به همین دلیل ، برای انقباض عروق محیطی و در نتیجه توزیع مجدد جریان خون ، قرار گرفتن در معرض طولانی مدت در معرض سرما یا درجه حرارت بسیار پایین ضروری است.
خون ریزی
وقتی خونریزی قابل توجهی اتفاق می افتد ، چه ساده باشد و چه با واسطه آسیب ، انقباض عروقی نیز رخ می دهد.
خونریزی ساده به معنای خونریزی است که نتیجه تخریب بافت نیست ، مانند خونریزی گوارشی یا خونریزی ناکارآمد رحم. خونریزی ناشی از آسیب های اسکلتی عضلانی معمولاً شدیدتر است.
سیستم عصبی سمپاتیک با درک از دست دادن خون و کاهش فشار خون فعال می شود.
مواد انقباض کننده عروق آزاد می شوند ، که عملکردهای خود را با افزایش مقاومت عروقی محیطی ، فشار خون و اطمینان از جریان خون در قلب ، مغز و ریه ها ، به خطر انداختن کلیه ها و روده ها اعمال می کنند.
این اثر انقباضی عروقی هم از نظر زمان و هم از نظر شدت ، هم به دلیل مصرف موادی که آن را تولید می کنند و هم به دلیل عواقب قطعی آن ، محدود عمل می کند ، زیرا سازش طولانی مدت با جریان خون می تواند باعث نکروز کلیه و انفارکتوس مزانتریک شود ، وخیم شدن شرایط کلینیک بیمار
انقباض عروقی پوستی
انقباض عروق پوستی جدا از پدیده محیطی پدیده ای نیست ، اما ویژگی های خاص خود را دارد. مشخصه اصلی انقباض عروقی پوستی رنگ پریدگی است.
با کاهش کالیبر شریان و رگهای کوچک درم ، با کاهش فوری جریان خون ، از دست دادن غیر طبیعی رنگ پوست و هیپوترمی در لمس رخ می دهد.
رنگ پریدگی ، که به طور کلی توسط پزشکان یک علامت بالینی در نظر گرفته می شود ، معمولاً یکی از اولین عواقب آشکار در بیماران با خونریزی فعال یا هیپوترمی است.
در واقع ، شکل ظاهری آن خیلی زود است و به متخصصان بهداشت اجازه می دهد قبل از بروز عوارض بعدی اقدام کنند.
برخی شرایط خاص غیر از سرماخوردگی یا خونریزی می تواند باعث انقباض عروقی پوست شود.
استرس ، استفاده از برخی داروها یا داروها ، فعالیت ورزشی و بیماری های مختلف می تواند با مکانیسم های مختلف باعث رنگ پریدگی شود ، تنها مخرج مشترک ورود کلسیم به سلول های عضلانی عروقی است.
شایع ترین علل انقباض عروق چیست؟
موارد مختلف می تواند باعث انقباض عروق شود. آنها عبارتند از:
- داروهای تجویزی یا داروهای بدون نسخه مانند داروهای ضد احتقان. اینها دارای موادی هستند که باعث تنگ شدن رگ های خونی برای ایجاد تسکین می شوند.
- برخی از شرایط پزشکی به عنوان مثال، پدیده رینود رگ های خونی دست ها و پاهای شما را سفت می کند.
- برخی مشکلات روانی مانند استرس. بدن شما موادی را آزاد می کند که باعث می شود رگ های خونی شما سفت شوند، انگار که در خطر هستید.
- سیگار کشیدن. مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث سفت شدن رگ های خونی می شود.
- بیرون بودن در سرما زمانی که خون کمتری به پوست شما می‌رسد، بدن شما گرم‌تر می‌ماند.
غذاهایی که رگهای خونی را منقبض می‌کنند
غذاهای مصرفی شما می توانند به باریک شدن رگ های خونی منجر شوند که افزایش فشار خون و سردرد را به همراه دارد. با گذشت زمان، باریک شدن رگ های خونی ممکن است به شرایطی جدی مانند سکته مغزی، حمله قلبی یا از دست دادن بینایی منجر شود.
برای پیشگیری از باریک شدن رگ های خونی و حفظ سلامت قلب از غذاهای زیر پرهیز کنید.
غذاهای سرشار از نمک
سدیم بیش از حد موجب افزایش فشار خون انسان می شود. زمانی که مقدار زیادی سدیم مصرف می کنید، بدن آب را درون خود حبس می کند که موجب افزایش حجم خون می شود.
پایداری این شرایط به افزایش فشار خون منجر می شود. افزایش فشار خون استرس بیشتری به شریان های شما وارد کرده و گاهی اوقات موجب آسیب دیدن آنها می شود.
کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده روشی ساده برای کاهش نمک دریافتی است، اما اگر نمی توانید این کار را انجام دهید، نمونه هایی که حاوی سدیم کم هستند را انتخاب کنید.
نیازی نیست که نمک را به طور کامل از رژیم غذایی روزانه خود حذف کنید، تنها باید مقدار مصرف سدیم را به ۲,۳۰۰ میلی گرم در روز محدود کنید.
شیرین بیان
شیرین بیان یک گیاه دارویی مدیترانه ای محبوب است. برخی افراد از شیرین بیان برای درمان سرفه، سوزش سردل، گلو درد و شرایط دیگر استفاده می کنند. اگرچه شیرین بیان فواید مختلفی را ارائه می کند، اما مصرف روزانه آن برای چند هفته می تواند افزایش فشار خون را به همراه داشته باشد. شیرین بیان حاوی اسید گلیسریزیک است که این ترکیب موجب احتباس سدیم در بدن می شود.
کافئین
آیا تا به حال فکر کرده اید که چرا نوشیدن چای یا قهوه به تسکین سردرد کمک می کند؟ زمانی که یک میگرن را تجربه می کنید، رگ های خونی گشاد و پر از خون می شوند، که کشیدگی آنها و در نتیجه احساس درد را در پی دارد.
زمانی که یک نوشیدنی کافئین‌دار مصرف می کنید، رگ های خونی منقبض شده و کاهش میزان خون موجب کاهش درد می شود.
در شرایطی که نوشیدن یک یا دو فنجان قهوه در روز مضر نیست، نوشیدن بیش از چهار فنجان در روز می تواند موجب افزایش فشار خون شود.
غذاهای حاوی چربی‌های ترانس
چربی‌های موجود در کیک ها، دونات ها، پاپ کرن های مایکروویوی، بیشتر مارگارین ها، بیسکوئیت ها و آبنبات های پر شده با کرم می تواند موجب انسداد شریان های شما شود، زیرا آنها میزان کلسترول بد (LDL) را افزایش می دهند.
گوشت های چرب نیز می توانند موجب افزایش سطوح کلسترول شوند. حتی گوشت های بدون چربی زمانی که در روغن زیاد سرخ شوند می توانند موجب افزایش کلسترول شوند.
انقباض عروق و فشار خون
انقباض عروق حجم یا فضای داخل رگ های خونی آسیب دیده را کاهش می دهد. هنگامی که حجم رگ های خونی کاهش می یابد، جریان خون نیز کاهش می یابد. در همان زمان، مقاومت یا نیروی جریان خون بالا می رود.
این باعث افزایش فشار خون می شود. فشار خون بالا درمان نشده (فشار خون بالا) می تواند منجر به شرایط سلامتی در طول زمان، مانند از دست دادن بینایی، سکته مغزی، یا قلب آسیب دیده.
نقطه مقابل انقباض عروق، اتساع عروق است. این زمانی است که رگ های خونی شل و گشاد می شوند و جریان خون افزایش می یابد و فشار خون کاهش می یابد.
انقباض عروق را مانند نوشیدن از طریق یک نی نازک در نظر بگیرید. برای نوشیدن یک جرعه، نیروی مکش بیشتری لازم است. در مقایسه، گشاد شدن عروق مانند بلعیدن یک نوشیدنی به راحتی و سریع از طریق یک نی پهن است.
انقباض عروق غیر طبیعی ممکن است باعث یا بدتر شدن فشار خون شود. فشار خون بالا مزمن می تواند خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
برخی از بیماری‌ها و داروها می‌توانند باعث انقباض بیش از حد عروق شوند یا آن را در مناطقی که نباید، مانند بخش‌هایی از مغز ایجاد کنند.
انقباض عروق می تواند به عنوان درمانی برای بهبود آسیب های مربوط به ورزش مورد استفاده قرار گیرد:
سرما درمانی یا سرما درمانی رگ های خونی عضله آسیب دیده را برای تسکین درد دستکاری می کند. سرما درمانی با ایجاد وازوکنستریکتون در محل آسیب کار می کند.
این بدان معناست که خون کمتری به سمت آسیب دیده می رود و این باعث تسکین ورزشکار می شود.
- فواید درمان انقباض عروق
سرما درمانی از طریق انقباض عروقی فواید زیادی دارد. انقباض عروقی رگهایی که به سمت آسیب می ریزند می تواند به کاهش خونریزی و تورم کمک کند. هنگامی که رگها منقبض شوندگی عروقی هستند ، آنها نمی توانند مقدار زیادی خون را در منطقه تأمین کنند ، این بدان معنی است که متابولیسم در منطقه نیز کند می شود.
متابولیسم پایین در یک منطقه آسیب دیده منجر به مرگ سلولی کمتر و بهبود سریعتر می شود ، که می تواند برای یک ورزشکار بسیار مهم باشد.
سرما درمانی از طریق انقباض عروقی فواید زیادی دارد.
هنگامی که رگ ها منقبض شوندگی عروقی هستند ، آنها نمی توانند مقدار زیادی خون را در منطقه تأمین کنند ، این بدان معنی است که متابولیسم در منطقه نیز کند می شود.
- تنظیم مجدد حرارت
اسکی بازان کراس کانتری ، اسکیت بازهای یخی و اسکیت بازان سرعت همه از ورزشکاران جدی هستند. تمرین و رقابت در سرما به دلیل تأثیر تنگی عروق روی بدن ، عاملی خاص است.
در یک محیط سرد ، بدن شما تلاش می کند تا با انقباض عروق در معرض سطح پوست ، دمای هسته شما را افزایش دهد.
انقباض عروق باعث کاهش سرعت متابولیسم توسط پوست می شود ، به این معنی که به جریان خون کمتری نیاز دارد و همچنین هسته و عضلات فعال را گرم نگه می دارد.
اسکی بازان کراس کانتری ، اسکیت بازهای یخی و اسکیت بازان سرعت همه از ورزشکاران جدی هستند.
در یک محیط سرد ، بدن شما تلاش می کند تا با انقباض عروق در معرض سطح پوست ، دمای هسته شما را افزایش دهد.
- پیری ورزشکار
انقباض عروق می تواند برای ورزشکار پیر نیز مفید باشد. بدن شما از طریق مواد شیمیایی و هورمون های داخل بدن باعث انقباض عروق و گشاد شدن رگ می شود.
یکی از روش ها اکسید نیتریک است که باعث گشاد شدن عروق در حضور رگ های خونی می شود. با افزایش سن ، این روش می تواند تحلیل برود ، باعث می شود رگ های خونی کمتر پاسخ دهند و منجر به فشار خون شود.
انقباض عروق در یک ورزشکار مسن ممکن است به عملکرد صحیح عروق کمک کند.
هنگامی که بدن آموزش داده می شود ، سلامت اندوتلیال بهبود می یابد ، که می تواند از کاهش عملکرد اکسید نیتریک جلوگیری کرده و فشار خون بالا را از بین ببرد.
انقباض عروق می تواند برای ورزشکار پیر نیز مفید باشد.
هنگامی که بدن آموزش داده می شود ، سلامت اندوتلیال بهبود می یابد ، که می تواند از کاهش عملکرد اکسید نیتریک جلوگیری کرده و فشار خون بالا را از بین ببرد.
درمان انقباض عروق
درمان انقباض عروق بر رسیدگی به علت زمینه ای انقباض عروق و معکوس کردن یا درمان آن متمرکز است. به عنوان مثال، انقباض عروق ناشی از یک محیط سرد ممکن است با انتقال به آب و هوای گرم تر درمان شود.
از سوی دیگر، انقباض عروق ناشی از افزایش استرس را می توان با مکانیسم های آرام بخش و اجتناب از عوامل استرس زا معکوس کرد. سفت شدن عروق با کشیدن سیگار را می توان با ترک سیگار تغییر داد.
علاوه بر این، ممکن است از مصرف داروهایی که باعث انقباض عروق می شوند اجتناب شود یا قطع شود. در نهایت، درمان پدیده رینود بر درمان اختلالات مرتبط، در صورت امکان، و اجتناب از محرک‌ها متمرکز است.
در صورت نیاز، داروهای گشادکننده عروق مانند مسدود کننده های کانال کلسیم، سیلدنافیل و نیترات های موضعی ممکن است تجویز شود.
داروهایی که باعث انقباض عروق می شوند
داروهای منقبض کننده عروق یا پرسور به کاهش فشار خون پایین و سایر علائم کمک می کنند. این داروها ممکن است برای افزایش فشار خون زمانی که فردی در شوک است، خونریزی بیش از حد یا واکنش آلرژیک شدید استفاده می شود.
سایر داروهای تجویزی باعث انقباض عروق می شوند تا به کاهش التهاب، تورم یا خونریزی بیش از حد کمک کنند. برای مثال، خونریزی بینی ممکن است با داروی تنگ کننده عروق متوقف شود.
داروهای انقباض عروقی عبارتند از:
- آگونیست های گیرنده آلفا آدرنرژیک
- آنالوگ های وازوپرسین
- اپی نفرین
- نوراپی نفرین
- فنیل افرین (Sudafed PE)
- دوپامین
- دوبوتامین
- داروهای میگرن و سردرد (آگونیست های سروتونین ۵-هیدروکسی تریپتامین یا تریپتان ها)