تزریق ترانس فورامینال چیست ؟

تزریق استروئید اپیدورال ترانس فورامینال (TFESI) به فضایی است که درست خارج از پوشش (دورا) نخاع در قسمت پایین کمر شما قرار دارد.
از آنجایی که تزریق خارج از سختی (epi) است، به آن تزریق اپیدورال می گویند.

ستون فقرات کمری از پنج مهره استخوانی تشکیل شده است که بخش بالایی ستون فقرات را به لگن وصل میکنند. در بین این پنج مهره دیسکهای کمری وجود دارند.

هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است یک قسمت داخلی (نوکلئوس) که حالت ژله ای و نرم دارد و یک لایه خارجی که مانند حلقه ای قسمت میانی را در بر گرفته است .

لایه خارجی حالت فیبری و ارتجاع پذیر دارد (آنولوس فیبروزوس).مشخصات ساختمانی دیسک سبب میشود دیسک بتواند با انعطاف پذیری فشارهای وارد آمده بر ستون فقرات را خنثی نماید.
در دو طرف هر مهره دو سوراخ وجود دارد که فورامن نامیده میشوند. رشته های نازک عصبی که از نخاع برای عصب دهی به پاها جدا میشوند از طریق این فورامن ها از ستون فقرات خارج میشوند.

زمانی که دیسک های کمر آسیب میبینند در موارد خفیف دچار تغییر شکل میشوند و در موارد شدید تر قسمتی از لایه خارجی آنها پاره شده و ماده نرم داخلشان به بیرون راه پیدا مینماید.

تماس این ماده و فشار ناشی از دیسک بر محل خروج عصب در ناحیه فورامن سبب ایجاد کمر درد و دردهای سیاتیکی می شود که میتواند بهمراه درجاتی از بی حسی گزگز و مور مور شدن درپاها انتشار یابند.
بدن انسان قدرت ترمیم بسیار زیادی دارد وبلافاصله پس از ایجاد آسیب فرایند ترمیم و باز سازی شروع میشود.
وجود التهاب و واسطه های التهابی در محل بیرون زدگی دیسک از این فرایند جلوگیری مینماید خصوصا اینکه قسمت داخلی دیسک که به بیرون راه می یابد بصورت بالقوه سبب ایجاد التهاب و تورم و فشار مضاعف بر ریشه عصبی می شود.

تزریق ترانس فورامینال موثرترین روش برای قرارگیری محلول در نزدیکی ریشه های عصبی آسیب دیده است.
اگر سیاتیک ناشی از برخی بیماری‌های کمر باشد، مانند فتق دیسک کمر که به عصب نخاعی اصابت می‌کند، ممکن است این نوع تزریق استفاده شود.

در این روش سوزن از کنار کانال نخاعی وارد منفذ بین مهره ای می شود تا به فضای اپیدورال برسد.
برای جلوگیری از آسیب رگ های خونی مجاور، سوزن هنگام خروج از مجرای عصبی از فضای کوچک بالای عصب نخاعی عبور می کند که به آن مثلث امن می گویند.

انواع تزریق به فضای اپیدورال

تزریق ترانس لامینار (Translaminar ESI)
در این روش که با نام «اینتر لامینار» نیز شناخته می­ شود، سرنگ تزریق از بین مهره­ ها وارد فضای اپیدورال می­ شود و با دسترسی کامل به فضای اپیدورال، به هر دو سمت چپ و راستِ محل التهاب، تزریق انجام می ­شود.

تزریق ترانس فورامینال (Transforaminal ESI)
در این روش سرنگ تزریق از بالای ریشه ­ی عصبی هدایت می­ شود.
در این نوع از تزریق بر­خلاف روش قبل، در هر بار فرو کردن سرنگ، تنها به یک ریشه­ ی عصبی تزریق انجام می­ شود.
این روش برای افرادی که حداقل یک بار عمل ستون فقرات را انجام داده اند روش بسیار مناسب­تری است.

تزریق کودال (Caudal Epidural Steroid Injections)
تنها تفاوت این روش با دو نوع قبل این است که در این روش حجم زیاد­تری از دارو به بیماران تزریق می­ شود.

درمان کمردرد با تزریق ترانس فورامینال

تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال کمری بیش از نیم قرن است که بعنوان یکی از درمانهای دردهای سیاتیکی کمر به کار برده میشود.
با توجه به اینکه در مورد تاثیر این روش در درمان طولانی مدت بیماران مبتلا به دیسکهای کمری اختلاف نظرهایی وجود دارد در ادامه مطلب به ذکر مطالبی راجع به این روش درمانی می پردازم.

بخشی از مسیر درمان در بیماران مبتلا به کمردرد یا دردهای سیاتیکی اندام تحتانی انجام تزریق اپیدورال کمر میباشد.
این کار در بیمارانی بکار میرود که به روشهای ساده تری مانند درمان دارویی – استراحت –فیزیوتراپی – آب درمانی پاسخ مناسبی نداده اند.

انجام این تزریقات یک روش درمان میباشد که به بدن بیمار فرصت ترمیم رامیدهند تا حتی المکان از انجام عمل جراحی باز اجتناب شود.
روش انجام این تزریق نقش مستقیمی را در ایجاد اثر درمانی و پایداری این درمان دارد.

روش های قدیمی این کار که توسط نیدل های درشت اپیدورال در ناحیه خط وسط ستون فقرات (اینترلامینار) و بدون استفاده از فلوروسکوپ انجام میشده.

شاید هنوز در بعضی مراکز درمانی انجام میشود جای خود را تکنیک جدید ترانس فورامینال داده اند.

در جدید ترین مقالاتی که در این زمینه منتشر شده است تاثیر روش های قدیمی تزریق اپیدورال کمر را در درمان بیماران بسیار اندک توصیف نموده اند.

شرط ایجاد اثر درمانی را انجام این کار بروش ترانس فورامینال تحت فلوروسکوپی دانسته اند.

مهارت پزشک در بکار گیری این تکنیک دقیق بر موفقیت عمل افزوده و سبب کاهش عوارض میشود.

تزریق اپیدورال ساده که از وسط ستون فقرات و بدون مونیتورینگ فلوروسکوپ انجام میشود بعلت دوز بالای دارو ها و عدم تاثیر درمانی درحال حاضر بعنوان یک روش درمان دیسک کمر منسوخ گردیده است.

روش انجام تزریق ترانس فورامینال

این روش در اتاق عمل با بی حسی موضعی و بدون درد و در شرایط کاملا استریل انجام می گردد. جهت تزریق از سوزن های بسیار ظریف که نوک آنها کروی است استفاده می شود.
این عمل با هدایت دستگاه رادیولوژی (فلوروسکوپ) انجام می شود و نوک سوزن در فضای فورامینال در اطراف رشته آزرده عصبی قرار می گیرد.

ماده بی حسی و مقداری داروی بی حسی و ضدالتهاب در اطراف ریشه درگیر تزریق می گردد و به دلیل اینکه دارو مستقیما در فضای ملتهب تزریق می شود و تمامی دارو در منطقه مورد نظر قرار می گیرد.

دوز مورد نیاز دارویی نسبت به تزریقات سیستمیک بسیار پایین تر بوده و هیچ عارصه جانبی وجود نخواهدداشت و درنهایت التهاب و تحریک عصبی برطرف می گردد.

جراحی کمر زمانی اندیکاسیون دارد که این دو اقدام شکست بخورند و هیچ گاه در قدم اول به جز موارد اورژانسی (یعنی نقص عصبی یا اختلال کنترل ادرار و مدفوع) اندیکاسیون ندارد.

مراحل انجام تزریق ترانس فورامینال در زمان کوتاهی (کمتر از نیم ساعت) به طول می انجامد و بیمار میتواند یک ساعت پس از انجام عمل ترخیص شده و با پای خود به منزل برود.

در انجام این تزریقات داروهای استفاده شده پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت تاثیر درمانی خود را نشان داده و علائم رو به بهبودی می رود.

در بسیاری از بیماران که به این روش پاسخ کامل یا نسبتا کاملی را میدهند تکرار این تزریقات ضروری نمی باشد.
در بعضی از بیماران که پاسخ نسبی به این روش میدهند جهت تکمیل کار انجام تزریق مجدد و یا رادیوفرکوئنسی درمحل فورامن انجام می شود.

یادآوری می گردد که گام آخر درمان بیرون زدگی دیسک “اعمال جراحی دیسک” است و باید فقط درصورت عدم پاسخ درمانی مناسب با سایر روش ها آنگاه به سراغ این تکنیک (جراحی باز و یا بسته) رفت.

پس از تزریق ترانس فورامینال چه اتفاقی می افتد؟

پس از تزریق ترانس فورامینال می‌توانید بلافاصله رژیم غذایی و داروها را ادامه دهید. به مدت ۲۴ ساعت از رانندگی یا انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید.

روز بعد می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود بازگردید. ممکن است تا یک هفته طول بکشد تا استروئید شروع به کار کند.
اگر در عرض ۱۰ روز احساس بهبودی نکردید، برای ارزیابی بیشتر و بحث درباره درمان‌های دیگر به پزشک مراجعه کنید.

آیا تزریق ترانس فورامینال برای شما مناسب است؟

اگر درد کمر یا پاهای شما بیش از چهار هفته طول کشیده و شدید باشد یا با درمان‌های دیگر مانند فیزیوتراپی بهبود نیافته باشد، تزریق ترانس فورامینال ممکن است برای شما مناسب باشد.

آیا تزریق ترانس فوامینال دردناک است؟

بسیاری از بیماران تزریق ترانسفورامینال را بدون آرامبخش انتخاب می کنند و با درد بسیار کمی در طول عمل به خوبی عمل می کنند.

مدت زمان عمل تزریق ترانس فورامینال

در روش تزریق ترانس فورامینال، ابتدا یک داروی داخل وریدی به شما داده می‌شود تا آرامش داشته باشید. سپس روی شکم خود دراز می‌کشید.
پزشک با یک بی‌حس‌کننده موضعی ناحیه‌ای از پوست کمر شما را بی‌حس می‌کند. سپس با هدایت یک اشعه ایکس، تزریق انجام می‌شود.

سوزن نازک را در قسمت پایین کمر فرو می‌کنند و ریشه عصبی خاصی را هدف قرار داده که باعث درد شده است.
ترکیبی از بی‌حس‌کننده(برای تسکین موقت درد) و استروئید(برای تسکین طولانی مدت) تزریق می‌شود.

معمولا این روش حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. می‌توانید همان روز به خانه بروید.

آیا این تزریقات نیاز به تکرار دارند؟

در بسیاری از بیماران که به این روش پاسخ کامل یا نسبتا کاملی را میدهند تکرار این تزریقات ضروری نمی باشد .

در بعضی از بیماران که پاسخ نسبی به این روش میدهند جهت تکمیل کار انجام تزریق مجدد ضروری میباشد.

در بیمارانی که به این کار پاسخ نمیدهند روشهای بسته دیگری مانند تزریق ازون داخل دیسک -لیزر نوکلئوتومی یا نوکلئوتومی از راه پوست جایگزین مناسبی برای درمان میباشد.
در این روش ها بدون نیاز به باز کردن پوست و با بیحسی موضعی قسمتی از دیسک بیرون زده با لیزر یا نوکلئو توم حذف می گردد.

انتخاب بیماران برای استفاده از روش تزریق ترانس فورامینال پس از مراجعه بیماران به کلینیک درد و انجام معاینات دقیق و بررسی ام آر آی و در صورت لزوم نوار عصبی آنها مقدور می باشد.

در مجموع باتوجه به اینکه انجام تزریق ترانس فورامینال یک روش با تهاجم بسیار کم و وعوارض اندک میباشد و سبب بهبود درد حاد و درمان طولانی مدت در بیش از دو سوم بیماران با فتق دیسک شده است بهتر است این روش در بیماران مبتلا به کمردرد بعنوان قدم اول درمان پس از درمان های اولیه دارویی بکار رود.

تفاوت بین اپیدورال اپیدورال و ترانس فورامینال چیست؟

اپیدورال تزریقی است که در فضایی درست خارج از غشایی که از طناب نخاعی محافظت می کند، انجام می شود.
تزریق اپیدورال ترانس فوامینال اعصاب نخاعی را بی حس می کند و همچنین می تواند برای تشخیص نوع درد بیمار استفاده شود.

اگر تزریق استروئید جواب نداد، مرحله بعدی چیست؟

هنگامی که یک (یا چند) تزریق نمی تواند مشکل شما را برطرف کند، اغلب مرحله توصیه شده بعدی جراحی است.
اکثر افرادی که با آنها کار می کنیم به دنبال تسکین درد برای کمر، زانو، گردن یا شانه خود بدون نیاز به جراحی و سایر روش ها هستند.