در درمان آرتروز زانو با تزریق ژل، ماده‌ای ژلی شکل به نام هیالورونیک اسید برای تسکین درد و بهبود حرکت مفصل، به زانوها تزریق میشود.
از این روش می‌توان برای تسکین درد ناشی از استئوآرتریت یا همان آرتروز زانو کمک گرفت.
تزریق ژل زانو، به خصوص به آن دسته از بیمارانی توصیه میشود که مصرف داروهای مسکن و سایر روش‌ها در کاهش درد آنها موثر نبوده است.
هیالورونیک اسید، به طور طبیعی در مفاصل حضور دارد. این ماده مانند یک روان‌کننده عمل کرده و باعث عملکرد بهتر و بدون مشکل مفاصل میشود.
در آرتروز، مقدار این ماده در مفصل کاهش پیدا میکند و به همین دلیل، سرعت تخریب مفصل بیشتر میشود.
تزریق هیالورونیک اسید میتواند با افزایش سطح این ماده در مفصل به مشکلات ناشی از این بیماری پایان دهد.
استئوآرتریت یا آرتروز زانو بیماری می باشد که در آن غضروف مفصلی زانو به تدریج ساییده و فرسوده می شوند.
در این حالت استخوان های مفصلی در تماس مستقیم با هم قرار می گیرند و در نبود لغزندگی و ضربه گیری مناسب توسط غضروف ها، سایش استخوان ها روی هم موجب درد، تورم و کاهش توانایی حرکت زانو می شود.
ژل در اصل ماده‌ای شبیه به مایع طبیعی موجود در مفصل زانو است که اصطلاحاً مایع سینوویال گفته میشود.
مایع سینوویال مانند لایه‌ای محافظ عمل میکند و در محافظت از مفصل به غضروف کمک میکند.
ژل‌های مختلف حاوی مقادیر متفاوتی از اسید هیالورونیک شیمیایی هستند.
پژوهش‌های متعددی در زمینه تاثیر تزریق ژل انجام شده است، اما نتایج تمام این پژوهش‌ها موید سودمند بودن تزریق ژل در زانو نیست.
با این حال به طور کلی به نظر می‌رسد که تزریق ژل درد را تقریباً به مدت شش ماه تسکین می‌دهد.
درهر حال هیچ پژوهشی نشان نمی‌دهد که تزریق ژل برای غضروف مضر باشد و اکثر پژوهش‌ها از مفید بودن تزریق ژل برای درمان آرتروز زانو حمایت می‌کنند.
تزریق داخل زانو یکی از روش‌های نوین و مؤثر در بهبود وضعیت مفصل آسیب دیده است.
البته تأثیر گذاری این روش زمانی بهتر مشخص میشود که با تمرینات فیزیوتراپی همراه باشد.
به این ترتیب عضلات محدوده زانو تقویت شده و به کاهش درد کمک میکند. مواد مختلفی برای تزریق داخل زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به‌عنوان مثال می‌توان به کورتیکواستروئید، هیالورونیک اسید (ژل)، پلاسمای غنی از پلاکت، سلول‌های بنیادی و اوزون اشاره کرد.
آثار و نتایج هر یک از موارد با دیگری متفاوت است.
به‌عنوان‌مثال پلاسمای غنی از پلاکت به بهبود بافت آسیب دیده کمک میکند. تزریق ژل داخل مفصل زانو نیز کاهش درد و بهبود حرکت استخوان‌ها در مفصل را به دنبال دارد.
چگونه کار می کند؟
ماده موثره موجود در تزریق ژل برای آرتروز زانو ، هیالورونیک اسید است.
هیالورونیک اسید به طور طبیعی توسط بدن ما تولید می شود. این یک جز اصلی در مایع مفصلی روان کننده است که در بسیاری از مفاصل ما وجود دارد.
در زانوهایی که دچار آرتروز هستند ، کیفیت هیالورونیک اسید با گذشت زمان کاهش می یابد.
هیالورونیک اسید با کیفیت پایین بر قوام مایع سینوویال تأثیر می گذارد و کیفیت روانکاری و جذب شوک آن را کاهش می دهد.
مزیت اصلی تزریق هیالورونیک اسید به مفاصل ، روانکاری بیشتر است.
هیالورونیک اسید “ضد اکسیداتیو” است. این بدان معنی است که می تواند با تجمع مواد مضر در مفصل زانو مقابله کند.
هیالورونیک اسید ممکن است التهاب داخل مفصل را کاهش دهد و سفتی و درد ناشی از آرتروز را برطرف کند.
این روش درمانی بسته به نوع محصول مورد استفاده توسط پزشک ارتوپدی متفاوت است.
در بعضی موارد یکبار تزریق انجام میشود در حالی که سایر موارد به 5 تزریق هفتگی پشت سر هم نیاز دارند.
تزریقات خود سریعاً انجام می شود زیرا محلول و محل تزریق نیاز به آماده سازی زیادی ندارد.
از آنجا که این یک روش سرپایی است ، شما می توانید پس از اتمام روش از کلینیک خارج شوید و به فعالیت های خود بپردازید.
مزایای تزریق ژل هیالورونیک اسید به زانو چیست؟
در اینجا شرایطی را که با تزریق ژل به زانو تجربه خواهید کرد، بیان شده است:
- کاهش درد زانو.
- بهبود حرکت زانو.
- بهبود سطح فعالیت‌های فیزیکی معمولی.
- از بازی کردن با کودکان و نوه‌های خود لذت خواهید برد.
- روند پیشرفت آرتروز زانو را کاهش می‌دهد.
- نیاز احتمالی بیمار را به جراحی تهاجمی زانو کم میکند.
خطرات و عوارض حاصل از تزریق هیالورونیک اسید چیست؟
پزشکی که قرار است به تزریق هیالورونیک اسید بپردازد سابقه پزشکی شما را بررسی میکند تا اطمینان حاصل کند که ریسک بروز عوارض جانبی حاصل از تزریق هیالورونیک اسید در شما پایین است.
استونیل یک محلول بسیار خالص است که توسط فرایند که تخمیر نامیده میشود تولید می‌گردد.
برخلاف سایر انواع هیالورونان‌های موجود در بازار حاوی پروتئین حیوانی نیست یعنی ریسک بروز عوارض جانبی با تزریق آن شایع نمی‌باشد.
اما در صورتی که شما دچار هرگونه نشانه و علامتی از قبیل تورم، قرمزی یا داغی در اطراف محل تزریق شدید یا آنکه حال شما بد شد باید با پزشک خود تماس بگیرید.
باید پس از تزریق به پزشک مراجعه کنید تا بتواند به ارزیابی تاثیرات حاصل از تزریق ژل بپردازد و نکات مهم دیگر را در خصوص مراقبت‌های بعد از تزریق ژل برای شما توضیح دهد.
سایر عوارض جانبی حاصل از تزریق هیالورونیک اسید به درون مفصل که شیوع کمتری دارند عبارتند از خونریزی، عفونت، سفتی زانو که نیازمند جراحی اصلاح کننده است و ترومبوز عمیق وریدی.
معمولاً ریسک بروز این مشکلات کم است.
تزریق ژل هیالورونیک اسید به زانو برای چه کسانی توصیه نمی شود؟
شاید فکر کنید که اکثر افرادی که در شرایط ذکر شده قرار داشته باشند، می توانند تزریق این روش درمانی را امتحان کنند و پشت سر بگذارند.
ولی اینطور نیست و تنها گروه های خاصی از افراد می توانند این درمان را انجام دهند.
افرادی که قادر به انجام این تزریق نیستند، شامل موارد ذکر شده در زیر است:
- زنانی که در دوران بارداری و شیردهی قرار دارند.
- کودکان و نوجوانانی که در سن رشد قرار دارند.
- افرادی که در اطراف زانو آرتروزی خود، دچار عفونت باکتریایی و سایر انواع عفونت ها هستند.
- افرادی که به محصولات هیالورونات اسید حساسیت دارند که این موضوع بسیار نادر است.
به این دلیل است که ابتدا قبل از انجام این درمان، پزشک به مشورت با بیمار می پردازد و او را مورد معاینه فیزیکی و بالینی قرار می دهد تا متوجه این موضوع شود که هیچ گونه حساسیتی به دارو وجود ندارد و یا آنکه بیمار می تواند این دوره درمان را پشت سر بگذارد.
موارد مناسب تزریق ژل زانو چیست؟
موارد زیر برای تزریق ژل زانو مناسب هستند:
- بیمارانی که به آرتروز خفیف تا متوسط مبتلا هستند و سایر درمان‌های محافظه کارانه مانند کاهش وزن، ورزش و فیزیوتراپی، داروهای مسکن، داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID)، و تزریق کورتون مشکل آنها را حل نکرده است.
- بیمارانی که که همزمان با آرتروز، مبتلا به بیماری‌های دیگری از جمله، بیماری‌های دیابت، کلیوی و قلبی هستند و امکان برخورداری از سایر درمانها را ندارند.
- بیمارانی که تمایلی به انجام عمل جراحی مفصل زانو ندارند، یا قصد دارند آنرا به تعویق بیندازند.
چه زمانی باید درمان با تزریق ژل را در نظر بگیرم؟
تزریق ژل برای افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو است که درد آنها از طریق رژیم غذایی، ورزش و داروهای ضد درد، از بین نمی‌رود.
اگر این گزینه‌ها را امتحان کرده‌اید و هنوز احساس زانو درد دارید، به پزشک خود اطلاع دهید و بپرسید که آیا تزریق ژل میتواند کمک کند.
تزریق ژل چگونه داده میشود؟
تزریق ژل به طور معمول توسط یک پزشک متخصص مانند جراح ارتوپدی یا روماتولوژیست انجام میشود.
ژل تزریقی در طی سه جلسه مراجعه به پزشک، با فواصل یک هفته‌ای، به طور مستقیم به زانو تزریق میشود.
تفاوت تزریق ژل زانو با روش‌های جراحی استئوآرتریت زانو چیست؟
انجام عمل جراحی برای درمان استئوآرتریت زانو یک روش سودمند است اما در تمام مراحل بیماری و برای همه بیماران کاربرد ندارد و یک روش پرهزینه محسوب میشود که با عوارض جانبی همراه می‌باشد.
محققان با توجه به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص استئوآرتریت به ارائه روش‌های درمانی جدید پرداخته اند که یکی از آنها تزریق ژل هیالورونیک اسید می‌باشد.
این روش درمانی جدید با هدف کنترل استئوآرتریت زانو و تزریق هیالورونان یا مشتقات این مولکول به درون مفصل انجام میشود.
در سال‌های اخیر این روش به عنوان یک روند درمانی جدید برای کنترل استئوآرتریت زانو مورد قبول پزشکان قرار گرفته است و مطالعات متعددی در خصوص ایمنی این روش درمانی انجام شده اما هنوز بحث در خصوص تاثیر گذاری آن و مسائل مربوط به هزینه حاصل از تزریق ادامه دارد.
نکته‌های مهم قبل از تزریق
ابتلا به برخی از بیماری‌ها میتواند بر استفاده از هیالورونیک اسید تاثیر داشته باشد. حتما در صورتی که بیمار شرایط یا بیماری خاصی دارد، این مسئله را با پزشک در میان بگذارید. از جمله:
▪ آلرژی به پروتئین باکتریایی
▪ آلرژی به مواد اولیه هیالورونات
▪ عفونت پوست یا مفصل زانو یا سایر مشکلات در محل مورد نظر برای تزریق
▪ آب آوردن زانو (وجود مایع بیش از حد در اطراف مفصل زانو)
تزریق ژل هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز زانو چگونه انجام میشود؟
تزریق ژل هیالورونیک اسید به درون مفصل زانو انجام میشود و به طور کلی ژل به طور مستقیم به درون کپسول مفصل تزریق خواهد شد.
معمولا این روش در مطب پزشک و توسط متخصص ارتوپدی انجام می‌گردد. برخی از پزشکان عمومی و متخصصان روماتولوژی نیز میتواند به انجام این روش درمانی بپردازند.
تزریق این ژل فقط چند دقیقه طول می‌کشد و معمولاً انجام آن آمادگی خاصی نیاز ندارد.
باید قبل از شروع درمان تزریق ژل به درون زانو با پزشک خود در خصوص سابقه پزشکی‌تان صحبت کنید و اطلاعات لازم را در خصوص داروهایی که مصرف می‌کنید در اختیار پزشک خود قرار دهید.
تزریق ژل هیالورونیک اسید باید توسط یک پزشک متخصص انجام شود که بتواند به طور صحیح ژل را به درون کپسول مفصل زانو تزریق نماید.
فرایند تزریق ژل هیالورونیک اسید به درون مفصل زانو شامل موارد زیر می‌باشد:
شما باید به پشت روی میز مخصوص دراز بکشید و زانوها را صاف نگه دارید یا به صورت صاف بنشینید و زانوهای خود را خم کنید. در این شرایط پزشک میتواند به طور صحیح ژل را به درون کپسول مفصل تزریق کند.
پزشک به کمک الکل یا بتادین برای ضدعفونی کردن زانو میپردازد.
سپس از بیمار می‌‌خواهد عضلات پای خود را شل کند تا پزشک بتواند به طور صحیح به تزریق ژل بپردازد این کار باعث میشود که فرایند تزریق با درد کمتری همراه شود.
پزشک از یک داروی بی حسی موضعی از قبیل لیدوکائین برای بی حس کردن ناحیه مورد نظر استفاده میکند.
در صورتی که مایع بسیار زیادی درون مفصل جمع شده باشد پزشک به کمک سوزن مخصوص به تخلیه مایع اضافی خواهد پرداخت.
تزریق ژل هیالورونیک اسید فقط زمانی اثر گذاری بالایی دارد که به طور مستقیم به درون مفصل زانو تزریق گردد. پزشک برای دقت بهتر انجام این روش از التراسوند برای تزریق ژل استفاده خواهد کرد.
پزشک ژل مخصوص روی پوست قسمتی که قرار است ژل تزریق گردد قرار می‌دهد و سر دستگاه روی پوست خواهد گذاشت. تصاویر حاصل از اسکن التراسوند روی صفحه مانیتور نشان داده میشود.
پزشک با استفاده از یک سوزن استریل به تزریق در ناحیه مورد نظر میپردازد. محل تزریق تمیز میشود و سپس بانداژ روی آن قرار داده خواهد شد.
پزشک از شما می‌‌خواهد چند بار در هنگام تزریق ژل به صاف کردن و خم کردن زانوی خود بپردازید تا ژل هیالورونیک اسید درون مفصل زانوی شما پخش شود.
تزریق ژل هیالورونیک اسید باید توسط پزشکی انجام شود که بتواند به طور صحیح به تزریق ژل به درون کپسول مفصل زانو بپردازد.
در صورتی که ژل هیالورونیک اسید در هر نقطه دیگری از زانو به غیر از کپسول مفصل تزریق شود ممکن است از میزان ایمنی این روش کاسته شود.
پس از تزریق هیالورونیک اسید چه اتفاقی می‌افتد؟
شما می‌توانید اندکی پس از تزریق می تواند به منزل برگردید، اما باید در خصوص رانندگی پس از تزریق با پزشک خود مشورت کنید.
باید به مدت 48 ساعت از ایستادن به مدت طولانی، راه رفتن زیاد، پریدن، یا بلند کردن اشیا سنگین خودداری کنید. برخی از افراد پس از تزریق دچار درد، التهاب و تورم می‌شوند.
معمولا این علائم مدت زیادی طول نمی‌کشند، می‌توانید برای تسکین درد از یک تکه یخ استفاده کنید و آن را روی محل مورد نظر قرار دهید.
در صورتی که این علائم تسکین نیافتند یا اینکه درد، التهاب، تورم، و حتی تب شما افزایش یافت فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
از همه دستورات پزشک در خصوص نحوه مصرف داروها و مراقبت‌های بعد از عمل پیروی کنید. در جلسات تعیین شده به مطب پزشک مراجعه کنید.
اگر فرایند درمان و تزریق همه مراحل تکمیل نشود نتیجه مطلوبی به دست نمی‌آورید و نباید انتظار داشته باشید که تزریق هیالورونیک اسید فورا باعث تسکین علائم شود.
ممکن است چند هفته طول بکشد تا قادر به احساس تفاوت باشید و حتی ممکن است تسکین علائم چند ماه طول بکشد. اگر تزریق مشتقات هیالورونیک اسید با نتایج مطلوب همراه باشد می‌توانید 6 ماه تا چند ماه بعد مجددا تزریق را تکرار کنید.
با این حال این روش برای همه افراد مفید نیست. در صورتی که تزریق ژل برای شما مفید نبود با پزشک خود در خصوص سایر اقدامات درمانی مانند جراحی مفصل صحبت کنید.
نتیجه گیری
این روش درمانی برای برخی افراد می تواند نتیجه خوبی داشته باشد و برای برخی افراد تاثیر چندانی نداشته باشد. ولی در کل پزشک می تواند در صورتی که تمامی راه های درمانی را امتحان کرد از این روش هم بهره ببرد.
همچنین این روش ها به منظور کاهش درد تا رسیدن به زمان جراحی به کار می روند و تاثیر خوبی دارند.