درد نوروپاتیک چیست ؟

درد نوروپاتیک، درد ناشی از اعصاب آسیب‌دیده است. این درد متفاوت از پیام‌های درد منتقل شده از بافت آسیب دیده (افتادن، بریده شدن، یا زانوی آرتروزی) در طول اعصاب سالم است.
درد نوروپاتیک عبارت است از درد ناشی از اثر مستقیم یک ضایعه یا بیماری که سیستم سوماتوسنسوری (حسی-پیکری) را تحت تاثیر قرار می دهد و این درد ممکن است علت محیطی یا مرکزی داشته باشد.
در ارتباط با درد نوروپاتیک ناشی از عوامل محیطی می توان به دیابت و گیلن باره و درد نوروپاتیک ناشی از علت مرکزی به بیماری ام اس و سکته مغزی اشاره کرد.
درد نوروپاتیک بیشتر یا نسبتا در زمان های اخیر مورد بررسی قرار گرفته است و می تواند در گروه درد مزمن قرار گیرد.
این درد در پی بروز تغییراتی در سیستم عصبی ایجاد شده که منجر به حفظ حس درد در بافت آسیب‌دیده حتی پس از بهبود آسیب/زخم می‌شود.
در اغلب موارد، آسیبی که باعث بروز این نوع درد می‌شود مستقیماً سیستم عصبی محیطی و یا مرکزی را درگیر می‌کند.

نحوه ایجاد درد نوروپاتیک در قسمت تحتانی کمر

درد نوروپاتیک ممکن است از طریق یک یا چند مکانیسم زیر ایجاد شود:

• درد نوروپاتیک موضعی

هنگامی که بافت عصبی به دیسک بین مهره ای دژنراتیو تبدیل می شود، ممکن است درد عصبی موضعی یا درد دیسکوژنیک ایجاد شود.

• درد مکانیکی نوروپاتیک

هنگامی که ریشه عصب هنگام خروج از ستون فقرات فشرده می شود (مانند فتق دیسک یا شکاف استخوانی باریک برای عصب)، درد عصب ممکن است در عصب ایجاد شود.

• درد التهابی نوروپاتیک

هنگامی که ریشه های عصبی به دلیل مواد شیمیایی که از فتق دیسک نشت می کنند، تحریک می شوند، التهاب و آسیب ناشی از آن ممکن است باعث ایجاد درد در عصب شود.
درد نوروپاتیک مکانیکی و التهابی به طور معمول به سمت پایین پا حرکت می کنند و درد رادیکولار (درد ناشی از ریشه عصب) نامیده می شود. این درد معمولاً به عنوان سیاتیک شناخته می شود.

علل درد نوروپاتی

شایع‌ ترین علل درد نوروپاتی را می‌توان به چهار گروه اصلی به شرح زیر تقسیم‌ بندی کرد:

• تصادف و سانحه

آسیب دیدن بافت، عضله یا مفصل منجر به بروز درد نوروپاتیک می‌شود. به همین نحو آسیب دیدن و ناراحتی‌های کمر، پا و مفصل ران نیز آسیبی درازمدت را به عصب‌ها وارد می‌کند.
ممکن است آسیب اولیه التیام یابد، اما آسیب سیستم عصبی برطرف نمی‌شود. در نتیجه بیمار تا سال‌ها بعد از سانحه از دردی مداوم رنج می‌برد.
تصادف یا آسیب‌دیدگی درگیر کننده‌ی ستون فقرات نیز به درد نوروپاتیک دامن می‌زند. فتق دیسک و تحت فشار قرار گرفتن نخاع نیز به فیبرهای عصبی دور ستون فقرات آسیب می‌زند.

• عفونت

عفونت یکی از علل شایع درد نوروپاتیک است. بیماران مبتلا به HIV یا ایدز از دردی رنج می‌برند که علت قابل توضیحی ندارد.
عفونت سیفلیس نیز با درد سوزشی و تیر کشنده‌ی غیرقابل توضیح همراه است. زونا نیز موجب بروز درد نوروپاتیک مزمن می‌شود، ویروس آبله مرغان عامل بیماری زونا است.

• جراحی

سندرم اندام خیالی نوع نادری از درد عصبی است که بعد از قطع دست یا پا شروع می‌شود. مغز بیمار، علی‌رغم قطع شدن عضو همچنان فکر می‌کند که سیگنال‌های درد را از عضو قطع شده دریافت می‌کند.
آنچه عملاً اتفاق می‌افتد این است که عصب‌های نزدیک عضو قطع شده سیگنال‌های اشتباهی را به مغز می‌فرستند.
درد اندام خیالی به جز دست یا پا، در انگشتان دست و پا، گوش و دیگر عضوهای جراحی شده‌ی بدن نیز احساس می‌شود.

• بیماری

درد نوروپاتیک یکی از علائم یا عوارض بیماری‌ها و عارضه‌های مختلفی مانند ام اس ، میلوم مولتیپل وسرطان است.
البته تمام بیماران مبتلا به این عارضه‌ها دچار درد نوروپاتیک نمی‌شوند، اما برخی از درد عصبی نیز رنج می‌برند. دیابت عامل 30 درصد از موارد درد نوروپاتی است.
دیابت مزمن بر شیوه‌ی عملکرد عصب‌ها اثر می‌گذارد. بیماران دیابتی دچار بی‌حسی و کاهش حسی می‌شوند که درد، سوزش و گزگز دست و پا و انگشتان را به دنبال دارد.
درمان سرطان نیز یکی از علل درد نوروپاتیک است. شیمی درمانی و پرتودرمانی بر سیستم عصبی اثر می‌گذارد و موجب تولید سیگنال‌های درد غیرمعمولی می‌شود.

• علل دیگر

علل دیگر درد نوروپاتی عبارت است از:

1. کمبود ویتامین ب
2. سندروم تونل کارپال
3. مشکلات تیروئید
4. مشکلات عصب صورت
5. آرتریت ستون فقرات

علائم درد نوروپاتیک

• درد تیر کشنده و احساس سوزش
• سوزن سوزن شدن و بی حسی
• ایجاد درد به‌صورت خود‌به‌خود و بدون هیچ محرکی جهت شروع درد
• ایجاد درد بر اثر فعالیتی مانند مسواک زدن یا شانه کردن
• اختلال در خواب و استراحت کردن
• ایجاد مشکلات روانی به‌دلیل ایجاد اختلال در خواب و عدم توانایی در خصوص بیان علائم

درد نوروپاتیک (نورالژی) دردی است که به خاطر اشکالات سیگنال دهی در رشته های عصبی درگیر رخ میدهد. علل مختلفی برای این درد وجود دارد.
این درد با درد معمول ناشی از جراحت، سوختگی یا فشار و … متفاوت است.
در این وضعیت معمولاً مسکن های رایج خیلی کمک کننده نیستند. این نوع از درد به دلیل مشکلات در خود رشته های عصبی رخ میدهد.
عملکرد این اعصاب به گونه ای تحت تأثیر قرار می گیرد که پیام های درد را به مغز مخابره می کنند. درد نوروپاتیک اغلب به صورت دردهای سوزشی، خنجری، تیر کشیدن، درد مبهم یا شبیه به یک شوک الکتریکی توصیف می گردد.

چگونه درد نوروپاتیک تشخیص داده می شود؟

پزشک سابقه پزشکی را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. اگر پزشک می داند یا مشکوک است که دچار آسیب عصبی شده اید ، علائم معمولی درد نوروپاتیک را تشخیص می دهد.

درمان های مشترک برای عوامل و علائم

نوروپاتی اشکال مختلفی دارد و به تبع آن، درمان های درد نوروپاتیک نیز انواع مختلفی خواهد داشت.

موارد زیر، سه علت و درمان اصلی درد نوروپاتیک است:

• اختلال عملکرد چندگانه

وضعیتی که در آن، اعصاب محیطی به طور هم زمان در بیش از یک بخش از بدن دچار اختلال شوند، پلی نورپاتی نامیده می شود.
دیابت، رایج ترین منشأ یا علت پلی نورپاتی است.
درمان مشکل اصلی می تواند وضعیت را متعادل کند و علائم را کاهش دهد.
این درمان، شامل کنترل بهتر قند خون در افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی برای کاهش علائم و پیشگیری از آسیب بیشتر به عصب ها است.

• فشردگی عصب

عصب ها در هر نقطه ای می توانند فشرده شده و منجر به درد شوند.
چنین فشاری ناشی از فتق دیسک، به دام افتادن عصب میانی در نشانگان مجرای مچ دستی یا دیگر عوامل است.
عمل جراحی رفع فشار، فشار وارد بر عصب را آزاد ساخته و درد را تخفیف می دهد.
این درمان معمولا زمانی که تعداد کمی از عصب ها تحت تاثیر هستند، موثر است اما زمانی که عصب ها در ناحیه وسیعی فشرده شده باشند، کارساز نخواهد بود.

• آسیب به یک عصب

زمانی که یک عصب در اثر ضربه ناگهانی آسیب می بیند، قسمت مجاور و هم چنین نواحی نزدیک به آن می توانند تحت تاثیر واقع شوند.
احتمالا درد نوروپاتیک ناشی از آسیب به یک عصب با گذشت زمان، بهبود می یابد.
به هر حال برای جلوگیری از خطر آسیب های بیشتر، بررسی آسیب اولیه توسط پزشک توصیه می شود.
فهرست مذکور، شامل تمام عوامل نیست. محدوده وسیعی از شرایط می تواند باعث درد نوروپاتیک در سیستم عصبی محیطی و مرکزی شود.
درمان توسط تیم مدیریت درد میان رشته ای برای علائم شدید رایج نوروپاتی مفید است.
در چنین شرایطی، متخصصانی از علوم گوناگون با یکدیگر همکاری می کنند. تا علائم بیمار کاهش یافته و عملکرد او بهبود یابد.

درمان دردهای عصبی یا نوروپاتیک

هدف از درمان درد های عصبی نوروپاتیک، شناسایی بیماری های اکتسابی یا بیماری زمینه ای است که مسئول درد می باشد.

۱. داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی
داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی اغلب اولین خط درمان دردهای نوروپاتیک هستند.
برخی از مطالعات درد نوروپاتیک نشان می دهند که استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، می توانند درد را تسکین دهند.
برخی از افراد ممکن است به مسکن قوی تری نیاز داشته باشند. حتماً نکات مثبت و منفی دارویی را که مصرف می کنید را از پزشک بپرسید.

۲. کنترل دیابت
اگر فرد با بیماری دیگری مانند دیابت درگیر باشد، مدیریت بهتر آن اختلال می تواند دردش را تسکین دهد. مدیریت موثر دیابت همچنین می تواند از آسیب های بیشتر عصبی جلوگیری کند.

۳. تحریک الکتریکی اعصاب درگیر
در مواردی که درمان آن دشوار است، یک متخصص درد در کلینیک های مخصوص درد، ممکن است از یک دستگاه تهاجمی یا کاشت برای کنترل موثر درد استفاده کند.
تحریک الکتریکی اعصاب درگیر در درد نوروپاتیک ممکن است به طور قابل توجهی علائم آن را کنترل کند.

۴. کاشت دستگاه
وقتی دستگاه مخصوص کنترل درد در جای خود قرار گرفت، تکانه های الکتریکی را به مغز، نخاع یا اعصاب می فرستد.
تکانه ها ممکن است سیگنال های عصبی نامنظم را متوقف کرده و علائم را کنترل کنند. این دستگاه ها معمولاً فقط در افرادی که به سایر گزینه های درمانی پاسخ خوبی نداده اند، استفاده می شود.

انواع دیگر درمان ها نیز می توانند به درد نوروپاتیک کمک کنند. برخی از این موارد عبارت اند از:

• مصرف داروهای مسکن بدون نسخه
• مسکن های موضعی: مانند پچ لیدوکائین، کپسایسین و پمادها و کرم های مخصوص
• فیزیوتراپی
• کاردرمانی
• آرامش درمانی (یوگا و مدیتیشن)
• ماساژ درمانی
• طب سوزنی

متأسفانه، درد نوروپاتیک اغلب به درمان های استاندارد پاسخ ضعیفی می دهند و گاهی اوقات ممکن است به جای بهبود با گذشت زمان، بدتر شوند.
در برخی از افراد، می تواند منجر به ناتوانی جدی گردد.

یک روند درمان چند تخصصی که ترکیبی از روش های درمانی باشد، می تواند یک روش بسیار موثر برای تسکین دردهای نوروپاتیک به حساب بیاید.

5.درمان چند وجهی

یک رویکرد چند جانبه می تواند یک راه موثر برای مدیریت شرایط باشد.

ترکیبی از داروها، فیزیوتراپی، درمان روانشناختی و حتی جراحی یا کاشت ممکن است برای به دست آوردن بهترین نتایج استفاده شود.

اگر برای درمان و جلوگیری از بدتر شدن علائم اقدامات لازم را انجام ندهید، درد نوروپاتیک می تواند بر زندگی شما تأثیر منفی بگذارد.
با گذشت زمان، این وضعیت می تواند منجر به ناتوانی و عوارض جدی از جمله افسردگی، مشکلات خواب و اضطراب شود.

پیشگیری از دردهای عصبی

با انجام برخی کارها مانند انجام موارد زیر می‌توانید از بروز دردهای عصبی جلوگیری کنید.

1. رژیم غذایی سالم، یکی از عوامل پیشگیری از دردهای عصبی است. خوردن میوه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
2. همچنین با خوردن گوشت، تخم مرغ، ماهی، لبنیات کم چرب و غلات غنی شده، مانع از بروز کمبود ویتامین B-۱۲ شوید.
3. ورزش هفتگی را فراموش نکنید. در برنامه هفتگی خود، حداقل ۳ روز را برای ورزش اختصاص دهید.
4. از انجام کارهای خطرناک و پر ریسک که خطر آسیب‌دیدگی سیستم نخاعی و سیستم عصبی را بالا می‌برد، جلوگیری کنید.
5. از کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی نیز پرهیز کنید.