درد شانه ممکن است تنها در زمان حرکت دادن شانه و یا به هنگام ثابت بودن آن احساس شود. همچنین ممکن است این درد موقتی بوده و با گذشت زمان از بین برود و یا مزمن بوده و به تشخیص و درمان پزشکی نیاز داشته باشد.
آناتومی شانه را بشناسید
شانه که به عنوان انعطاف‌پذیرترین مفصل در بدن انسان طبقه‌بندی می‌شود، در جایی تشکیل می‌شود که استخوان بازو در گلنوئید کتف (تیغه شانه) قرار می‌گیرد و یک مفصل گوی و کاسه را تشکیل می‌دهد که سر استخوان بازو مانند گوی است که داخل قسمت کاسه‌ای کتف قرار می‌گیرد. سایر ساختارهای مهم در حرکت و عملکرد شانه، از جمله مفاصل آکرومیوکلاویکولار (مفصلی بین ترقوه و کتف) و اسکاپولوتوراسیک در شانه، غضروف، رباط‌ها، تاندون‌ها و ماهیچه‌ها نقش دارند. همه این ساختارها به صورت هماهنگ کار می کنند تا دامنه وسیعی از حرکت را فراهم کنند و به افراد اجازه می دهند در فعالیت های ورزشی شرکت کنند، حرکات کاری را انجام دهند و از فعالیت های روزمره لذت ببرند.
۹ بورس هم در شانه بین تاندون‌ها، عضلات و استخوان‌ها وجود دارد. بورس‌ها کیسه‌هایی کوچک و پر از مایع سینوویال هستند که مانند بالشت بین بافت‌ها قرار می‌گیرند و حرکات آن‌ها را تسهیل می‌کنند و از ساییده شدنشان به همدیگر جلوگیری می‌کنند.
انواع دردهای مفصل شانه
- درد سوزشی: درد عصبی
- درد مبهم: استخوان‌ها یا مفاصل
- درد پس از انجام فعالیت: عضلانی
- تیر کشیدن: کشیده شدن ساختارها بر روی یکدیگر (مانند گیرافتادگی شانه و یا پارگی لابروم)
علت ها و دلایل درد شانه
علت درد شانه عبارتند از:
- نکروز آواسکولار
- آسیب شبکه بازویی
- شکستگی بازو
- بورسیت
- آسیب ریشه‌های نخاعی (یا رادیکولوپاتی) گردنی
- دررفتگی شانه
- شانه منجمد
- حمله قلبی
- ضرب‌دیدگی
- پیچ‌خوردگی‌ها و کشیدگی‌ها
- استئوآرتریت
- پلی‌میالژی روماتیکا (آرتریت گیجگاهی)
- آرتریت روماتوئید
- آسیب‌دیدگی روتاتور کاف
- شانه جدا شده
- تاندونیت
- پارگی تاندون
- سندرم خروجی توراکس
- پارگی غضروف
- با بالا رفتن سن، خصوصاً بعد از ۶۰ سالگی، احتمال دچار شدن به مشکلات شانه بیشتر می‌شود، چون معمولاً هنگامی که سن بالا می‌رود بافت‌های نرم اطراف شانه تحلیل می‌روند.
تشخیص شانه درد
پزشک با انجام ارزیابی‌هایی نظیر بررسی تاریخچه‌ی پزشکی، معاینه‌ی فیزیکی، بررسی حساسیت و تورم، بررسی محدوده‌ی حرکت و ثبات مفصلی، به تشخیص خواهد رسید. آزمایش‌های تصویربرداری مانند عکس رادیوگرافی یا MRI می‌توانند تصاویر دقیق شانه را برای کمک به تشخیص فراهم کنند. راهکارهای جامع تشخیص دلیل شانه درد از این قرار هستند:
- عکس رادیوگرافی: عکس رادیوگرافی ساده می‌تواند تنگ شدن فضای بین دو استخوان ستون فقرات، بیماری‌های ورم مفاصل مانند آرتروز، تومورها، تضعیف دیسک، تنگی کانال نخاعی، شکستگی و بی ثباتی ستون فقرات را آشکار سازد.
- MRI: یک روش غیر تهاجمی است که می‌تواند جزئیات عناصر عصبی و مشکلات مربوط به تاندون‌ها و رباط‌ها را نشان دهد.
- CT اسکن: گاهی اوقات به عنوان جایگزینی برای MRI استفاده می‌شود.
- مطالعات تشخیصی با استفاده از الکترود: گاهی اوقات نوار عضله (EMG) و نوار عصب (NCV) برای تشخیص درد، بی حسی و سوزن شدن در گردن و شانه و بازو استفاده می‌شود.
راه ها و روش های درمان درد شانه
برای رفع درد شانه راه های بسیار متفاوتی وجود دارند، که میزان اثر گذاری هر کدام نه تنها به خود شخص بلکه به علت درد شانه ی وی نیز بستگی دارد. مثلا برای درمان درد آرتروز چند روش ترکیبی به کار می رود. با مشورت با پزشک خود مطمئن شوید که بهترین برنامه ی درمان برای شما طراحی شده است.
-
دارو درمانی:
دارو های زیادی برای درمان و از بین بردن درد شانه و آرتروز به کار می روند، که ممکن است نیاز به تجویز پزشک داشته یا مصرف آن ها آزاد باشد. دارو های رایج عبارت اند از:
1- دارو های ضد التهاب
2- کورتیکواستروئید ها
3- دارو های خواب -
فیزیوتراپی:
در فیزیوتراپی برای تسریع بهبودی از یک سری روش های فیزیکی استفاده می شود. اگر قرار است تحت درمان فیزیوتراپی قرار بگیرید، پزشک فیزیوتراپیست باید برای شما روش و نحوه ی درمان را توضیح بدهد.
درمان های احتمالی شامل موارد زیر می باشند:
1- تمرینات مخصوص شانه: برای مثال، اگر از بی ثباتی شانه رنج می برید، تمریناتی برای تقویت شانه به شما داده خواهد شد.
2- ماساژ: در این روش فیزیوتراپیست با دست خود روی شانه ی شما کار می کند. -
تزریق کورتیکواستروئید:
اگر درد شانه ی شما بیش از حد شدید باشد، ممکن است با مسکن های خوراکی نتوان آن را درمان کرد.
با هر بار تزریق کورتیکواستروئید به درون یا اطراف مفصل شانه، می توان به مدت چند هفته درد آن را تسکین داد و تحرک را به آن باز گرداند. با این حال، این تزریقات درمان قطعی نبوده و با گذشت زمان ممکن است علائم بیماری باز گردند.
برخی از متخصصین معتقدند که تزریقات کورتیکواستروئید باید تا حد ممکن به تعویق انداخته شوند، و مدارک کمی مبنی بر کارآمد بودن این روش درمان موجود است. با این حال، این تزریقات درد شانه را کاهش داده و بدین گونه بیمار را قادر به انجام بهتر تمرینات فیزیوتراپی و بازتوانی می کند. -
تزریق هیالورونات:
هیالورونات یک داروی دیگر است که می توان با تزریق آن به شانه، از درد کاست. تحقیقات زیادی نشان می دهند که هیالورونات بر کاهش درد تاثیر گذار است. با وجود این، موسسه ی ملی تعالی سلامت و مراقبت (NICE) استفاده از هیالورونات برای درمان استئوآرتریت (عارضه ای که روی مفاصل اثر می گذارد) را توصیه نمی کند. به عقیده ی این موسسه، هیالورونات اثر کمی داشته و استفاده از کورتیکواستروئید انتخاب بهتری است، بنابراین، احتمالا از هیالورونات برای درمان درد شانه استفاده نمی شود.
-
پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP:
خون از بدن فرد گرفته می‌شود، تحت فرایند خاصی قرار می‌گیرد و سپس همراه با پروتئین غلیظی که به آن فاکتور رشد می‌گویند، به مفصل تزریق می‌شود. پلاسمای غنی از پلاکت قبلاً برای پیچ خوردگی پای ورزشکاران استفاده می‌شد اما شواهد امروزی نشان می‌دهد که برای درد زانو نیز مفید است.
-
تزریق پرولوتراپی:
پرولوتراپی که مخفف «Proliferation Therapy» است، در واقع تولید سریع یا تکثیر کلاژن و غضروف (بافت نرمی که توانایی طبیعی بدن برای بهبودی را تسریع می‌کند) را توصیف می‌کند. معمولاً محلول پرولوتراپی شامل دکستروز (قند) و آب و گاهی اوقات شامل برخی مواد بدون ضرر مانند ویتامین‌ها است. این محلول به ساختار تاندون‌ها و رباط‌هایی تزریق می‌شود که می‌توانند به طور موقت التهاب و فعالیت مکانیسم طبیعی خوددرمانی بدن را افزایش دهند. این کار درد را کاهش می‌دهد، استقامت مفاصل بیمار را بهبود می‌بخشد و همچنین دامنه حرکت را برای انواع مختلف درد ازجمله درد زانو افزایش می‌دهد.
-
اوزون تراپی (تزریق پرولوزون):
پرولوزون یک نوع تزریق درمانی به بافت همبند است که محتوی مواد تولیدکننده کلاژن و گاز اوزون است؛ گاز اوزون می‌تواند بافت همبند داخل یا اطراف مفصل آسیب‌دیده یا ضعیف را ترمیم کند. پرولوزون به بافت همبند آسیب‌دیده‌ی داخل و اطراف یک مفصل تزریق می‌شود تا نواحی آسیب‌دیده را بازسازی کند. با ترمیم بافت همبند، دردهای مزمن به طور دائمی رفع می‌شود.
-
لیزرتراپی:
می‌تواند یک روش درمان موثر برای درد شانه باشد. به این ترتیب بهبود با اهمیت درد و نیز افزایش عملکرد عضلات با استفاده از این درمان امکان‌پذیر بوده و به‌طور خاص از لیزرتراپی برای بیماران مبتلا به تاندونیت عضله چرخاننده شانه استفاده می‌شود.
-
مگنت تراپی:
مگنت تراپی یک روش درمان موثر برای آسیب‌دیدگی‌های شانه بوده و این درمان می‌تواند تاثیرات ضددرد، ضدالتهاب، و ضدورم بر ناحیه تحت درمان داشته و به این ترتیب فرآیند بهبود آسیب‌دیدگی را تسریع نماید. این روش می‌تواند به کاهش درد بیمار کمک کرده، باعث بهبود قابلیت حرکتی عضله شده، تاثیرات ضدالتهابی داشته و در مجموع باعث تسکین درد و ناراحتی بیمار در ناحیه شانه شود.
-
درمان به روش تحریک الکتریکی:
اشکال مختلفی از تحریک الکتریکی وجود دارد که برای درد زانو مناسب هستند:
1- تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES)
2- تحریک الکتریکی عصب با فرکانس بالا (h-TENS)
3- تحریک الکتریکی عصب با فرکانس پایین (I-TENS)
4- جریان الکتریکی تداخلی (IFC). IFC در درمان درد زانو مؤثرتر است.
5- تحریک عصبی با روش تعاملی غیرتهاجمی (NIN)
6- تحریک الکتریکی پالسی (PES) -
عمل جراحی:
بیشتر مشکلات مربوط به شانه بدون نیاز به جراحی بهبود می یابند، ولی می توان به فرایند بهبودی برخی از آن ها با کمک جراحی سرعت بخشید. اگر نیازی به جراحی باشد، معمولا می توان آن را به روش لاپاروسکوپی انجام داد که در آن برش کوچکی ایجاد می شود و زمان بهبودی پس از عمل نیز معمولا کمتر است.
پیشگیری از درد شانه
امکان پیشگیری از درد شانه با توجه به نکات زیر وجود دارد:
- انجام فعالیت‌های فیزیکی به نحو صحیح
- آگاهی از وضعیت مناسب بدن و نحوه صحیح انجام دادن فعالیت‌ها
- نرمش کردن و گرم کردن بدن قبل از ورزش و انجام تمرین‌های کششی قبل و بعد از ورزش کردن
- بلند کردن و حمل اجسام سنگین به نحو صحیح
- استراحت کردن در طول انجام فعالیت با انجام حرکت‌های کششی و ریلکس کردن