شانه خود را بشناسید
جهت درمان آرتروز شانه بهتر از شانه را بیشتر بشناسید، مفصل شانه شما دارای سه استخوان است:
- بازو (بالا بازو)
- کتف (تیغه شانه)
- ترقوه (ترقوه)
قسمت بالای استخوان بازو شما به شکل یک توپ است و در یک حفره کم عمق در کتف شما قرار می گیرد. رباط‌های قوی توپ را در مرکز سوکت نگه می‌دارند و عضلات روتاتور کاف شما (که استخوان بازو را نیز می‌پوشانند) بازوی شما را بلند کرده و می‌چرخانند.
ترقوه از کتف حمایت می کند و به بازو اجازه می دهد آزادانه حرکت کند. مشکل در هر بخشی از این “ساختار” می تواند باعث درد، ضعف یا بی ثباتی در شانه شود.
آرتروز شانه چیست؟
آرتروز شانه نوعی بیماری تخریبی مفصل شانه است که به دلیل فرسایش و از بین رفتن تدریجی غضروف مفصل شانه رخ می دهد و با درد و التهاب شانه همراه است.
مفصل شانه از پرتحرک ترین مفاصل بدن است که این وضعیت ریسک ابتلا به آرتروز در این مفصل را افزایش می دهد.
در این بیماری غضروف مفصل شانه به دلایلی همچون حرکات تکراری مفصل دچار فرسایش شده و کم کم از بین می رود، در نبود غضروف استخوان ها بجای آنکه بر روی هم بلغزند ساییه می شوند که این وضعیت منجر به بروز درد و التهاب در مفصل، محدود شدن حرکات مفصل و حتی ایجاد خارهای استخوانی در محل مفصل می شود که خود سبب تشدید درد و عوارض ایجاد شده برای بیمار می شود.
آرتروز شانه در افراد میانسال و سالمند شیوع بالاتری دارد و سبب خشکی و سفتی و شانه و اختلال در عملکرد اندام های فوقانی می شود.
بیشتر بخوانید: ساییدگی و آرتروز شانه، علائم و دلیل آن چیست؟
تشخیص آرتروز شانه
با پیشرفت علائم آرتروز، معمولاً معاینه‌ی فیزیکی علائمی چون گرفتگی و کاهش دامنه‌ی حرکتی را مشخص می‌کند. همچنین ممکن است قدرت مفصل تحت تأثیر قرارگرفته و صداهای ناهنجاری به هنگام حرکت دادن دست به گوش برسند.
- عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس می‌تواند میزان تخریب غضروف‌ها را مشخص کرده و حضور آرتروز را تائید کند. ازآنجایی‌که اشعه‌ی ایکس توانایی نشان دادن غضروف را ندارد، می‌توان حضور آن را بر اساس وجود “فاصله” در بین گوی و کاسه تشخیص داد. با از بین رفتن غضروف، فاصله‌ی بین استخوان‌ها کاهش‌یافته و در مراحل پیشرفته‌ی بیماری ممکن است استخوان گوی در تماس مستقیم با استخوان کاسه قرارگرفته باشد.
- سی تی اسکن نوعی اسکن کامپیوتری است که می‌توان از آن برای مشخص کردن جزئیات بیشتر استخوان‌های شانه استفاده کرد.
- اسکن MRI آزمایشی است که اطلاعاتی را در مورد استخوان و غضروف‌ها به پزشک می‌دهد ولی مهمترین استفاده‌ی آن، مشخص کردن وضعیت بافت‌های نرم اطراف به‌خصوص عضلات و تاندون‌های شانه می‌باشد.
- آزمایش خون، عمدتاً به منظور تشخیص ابتلا به آرتریت روماتوئید و بررسی احتمال ابتلا به سایر بیماری های تاثیرگذار
- نمونه برداری از مایع مفصلی (مایعی که در بین مفاصل نقش روان کننده حرکت مفصل را بر عهده دارد) برای انجام آزمایش های اضافی
درمان آرتروز شانه
درمان آرتروز شانه قطعی نیست. می‌توان گفت تغییراتی که در مفصل به وجود میایند به نوعی غیر قابل بازگشت هستند. در واقع هدف از درمان انجام اقداماتی است که سبب کاهش درد بیمار شوند.
شروع درمان آرتروز شانه همیشه با انجام اقدامات غیر جراحی است. در بسیاری موارد این اقدامات موجب کاهش درد می‌شود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب، ممکن است پزشک معالج عمل جراحی را برای درمان بیمارش توصیه کند.
درمان آرتروز شانه به روش های غیر جراحی
مهمترین اقدامات غیر جراحی عبارتند از :
- کاهش فعالیت‌های بدنی و امتناع از کارهایی که شدت درد را افزایش می‌دهد. البته باید سعی شود تا آنجا که ممکن است حرکات شانه در طول روز انجام شوند وگرنه بعد از مدتی شانه کاملاً خشک و بدون حرکت می‌شود
- انجام نرمش‌هایی برای افزایش دامنه حرکتی شانه و افزایش قدرت عضلات شانه می‌تواند درد را کاهش دهد
- گرم نگه داشتن شانه
- کمپرس سرد
- بریس (شانه بند طبی)
- استفاده از داروهای ضد التهاب
- تزریق داروهای حاوی کورتیکوستروئید در بعضی موارد با تشخیص پزشک می‌تواند درد را برای ۴-۳ ماه کاهش دهد. این درمان در مواردی که اقدامات قبلی موثر نباشند انجام می‌شود.
- فیزیوتراپی
- تحریک الکتریکی
- اولتراسوندتراپی
- درمان با لیزر
- ماساژتراپی
- درمان‌های دستی
نکاتی که برای کم کردن فشارهای وارده به شانه و در نتیجه کاهش درد می‌توان رعایت کرد عبارتند از:
- وقتی می‌خواهید چیزی را بلند کنید حتی الامکان آن‌را نزدیک بدن خود نگه دارید.
- اجسام خیلی سنگین را بلند نکنید و سعی کنید از بلند کردن اجسام با بالای سر اجتناب کنید.
- در ورزش از حرکات پرتابی یا فشار دادن با دست احتراز کنید.
- کمتر سعی کنید دست خود را به پشت بدن خود برسانید.
در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتوانند درد بیمار را کاهش دهند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. جراحی به دو روش آرتروسکوپی یا تعویض مفصل انجام می شود.
درمان آرتروز شانه به روش جراحی
مهمترین روش های جراحی آرتروز شانه عبارتند از:
-
آرتروسکوپی شانه
با استفاده از آرتروسکوپی، پزشک معالج بافت‌های زیادی را از مفصل شانه خارج می‌کند. این اقدام می‌تواند تا مدتی درد بیمار را کاهش دهد پس موقتی است.
-
تعویض مفصل شانه
این درمان آخرین اقدام درمانی برای بیمار مبتلا به آرتروز یا استئوآرتریت شانه است. در این روش جراحی مفصل بیمار با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. سر استخوان بازو کلا از بدن خارج شده و یک سر فلزی در جای آن قرار می‌گیرد. به این اقدام، همی آرتروپلاستی شانه Shoulder hemiarthroplasty میگویند.
در بعضی موارد ممکن است حفره گلنویید هم خارج شده و به جای آن از یک قسمت مصنوعی استفاده شود. در این صورت برای بیمار عمل جراحی تعویض کامل مفصل شانه Total shoulder arthroplasty انجام شده است.