بیماری آرنج تنیس بازان (به انگلیسی: Tennis elbow) عبارت است از التهاب و درد قسمت خارجی آرنج.
این بیماری عضلات، تاندون‌ها و اپیکوندیل (یک برجستگی استخوانی در سطح خارجیِ آرنج که در آنجا عضلات ساعد به استخوان بازو می‌چسبند) آرنج را درگیر می‌کند.
بیشتر بزرگسالان بالای سی سال که به ورزش تنیس به‌صورت مداوم می‌پردازند، مکانیک‌ها، نجارها و… مبتلا میشوند.
آرنج تنیس بازان شایعترین علت درد آرنج است. درد معمولاً در قسمت خارجی آرنج احساس میشود.
علت این نامگذاری شیوع زیاد تنیس البو یا آرنج تنیس بازان در بین تنیس بازان است. ( Elbow به معنای آرنج است پس میتوان این بیماری را بصورت تحت اللفظی آرنج تنیس بازان نامید).
البته تنیس البو یا آرنج تنیس بازان در بسیاری ورزش های دیگر بخصوص آنهایی که با راکت انجام میشوند دیده میشود.
علل ایجاد آرنج تنیس بازان
عارضه‌ی تنیس البو ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شود:
- استفاده‌ی بیش‌ازحد: حرکات مکرر مثل چرخاندن آرنج می‌توانند باعث ایجاد پارگی‌های کوچکی در تاندون‌ها شده و منجر به ضعف آنها شوند.
استفاده‌ی بیش‌ازحد ممکن است به شکل انجام طولانی‌مدت یک فعالیت و یا انجام شدید یک فعالیت باشد.
- نحوه‌ی انجام فعالیت‌ها: برای مثال ممکن است فرد به هنگام استفاده از یک وسیله یا ابزار، آن را به شکل نادرستی در دست بگیرد.
- وسایل نامناسب: برای مثال ممکن است فرد به هنگام ورزش کردن از وسایل فوق سنگین استفاده کرده و یا از وزنه‌هایی استفاده کند که سایز آنها برای دست او نامناسب باشد.
- حوادث ناگوار: برای مثال یک ضربه‌ی مستقیم به کنار آرنج (اپی کندیل جانبی) و یا زمین خوردن بر روی دست باز می‌تواند باعث ایجاد این عارضه شود.
علائم سندرم آرنج تنیس بازان
- احساس درد در ساعد و آرنج بخصوص قسمت خارجی آن که اغلب بطور تدریجی پیشرفت می کند.
- تشدید درد هنگام انجام فعالیت هایی که نیازمند حرکت دادن دست و آرنج هستند.
- ضعف و التهاب آرنج
- حساسیت آرنج به لمس و فشار
- محدود شدن دامنه حرکتی آرنج و دست
- انتشار درد به ساعد ، مچ دست و شانه
- اختلال در عملکرد دست
میزان شیوع بیماری آرنج تنیس بازان یا تنیس البو :
- آرنج تنیس بازان بیماری شایعی است که در حدود 1-3 درصد افراد جامعه وجود دارد.
- افراد 20 الی 50 ساله بخصوص بالای 30 سال را درگیر می کند.
- در افراد غیر ورزشکار بیشتر از ورزشکاران روی میدهد و تنها 5% از بیماران افراد تنیس باز هستند.
- شیوع آن درمردان بیشتر از زنان است ولی در سنین بالا زنان بیشتر مبتلا میشوند.
- دست غالب بیشتر درگیر می شود و درگیری دوطرفه نیز کم است.
فعالیت‌های ایجاد کننده آرنج تنیس بازان
انجام هر گونه فعالیت دربرگیرنده حرکت‌های مکرر چرخشی مچ دست و استفاده بیش از حد از عضله‌های ساعد می‌تواند به بروز آرنج تنیس بازان بیانجامد.
بعضی از این فعالیت‌ها عبارت‌اند از:
- ورزش‌های راکتی مانند تنیس، بدمینتون یا اسکواش
- ورزش‌های پرتابی مانند پرتاب دیسک یا نیزه
- استفاده از قیچی باغبانی
- به کار بردن قلم مو یا غلطک نقاشی هنگام تعمیر و تزیین خانه
- کار جسمی و یدی مانند لوله کشی یا آجرچینی و خشت مالی
- فعالیت‌هایی مانند استفاده از قیچی یا تایپ کردن که حرکت مکرر و دقیق مچ و دست را ایجاب می‌کند.
- فعالیت‌های دیگری مانند نواختن ویولون که خم شدن مکرر آرنج را دربرمی‌گیرد.
- ورزش‌های راکتی، به ویژه در صورت بازی پس از وقفه‌ای طولانی، احتمال ابتلا به آرنج تنیس بازان را افزایش میدهد.
بااین حال همان طور که قبلاً اشاره شد، این عارضه مختص تنیس بازان نیست و علی‌رغم نامش تنها 5 درصد بیماران مبتلا به آن در واقع تنیس بازی می‌کنند.
محل دقیق درد و شرایط دردناک کدامند؟
در عارضه تنیس البو درد و حساسیت در اپیکوندیل جانبی که محل اتصال تاندون های آسیب دیده به استخوان است؛ ایجاد میشود. همچنین ممکن است درد در قسمت فوقانی یا تحتانی بازو احساس شود.
ضمن اینکه درد و حساسیت در شرایط زیر افزایش می یابد:
- بلند کردن اجسام
- مشت زدن یا گرفتن یک شیء
- باز کردن در
- دست دادن
- بالا بردن دست
- صاف کردن مچ دست
چگونه میتوان از آرنج تنیس بازان جلوگیری کرد؟
مراحل زیر می‌تواند به فرد در جلوگیری از آرنج تنیس بازان کمک کند:
- درد را تحت‌فشار قرار ندهید فشار دادن درد می‌تواند منجر به آسیب به تاندون و پارگی احتمالی شود.
- تجهیزات مناسب را بررسی کنید به‌عنوان‌مثال، راکت‌های سفت یا شل فشار روی ساعد را کاهش می‌دهند.
- برای تقویت عضلات ساعد و مچ دست از وزنه یا دمبل استفاده کنید.
- قبل از شروع کار یا فعالیت، مچ دست و بازوهای خود را گرم کنید.
- برای جلوگیری از بدتر شدن علائم، از آرنج‌بند استفاده کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرنج تنیس بازان هستند؟
هرکسی که به طور منظم فعالیت‌های تکراری را انجام میدهد که به‌شدت از ساعد، مچ دست استفاده می‌کند، می‌تواند به آرنج تنیس بازان مبتلا شود.
آرنج تنیس بازان می‌تواند بر فعالیت‌های تفریحی و حرفه‌ای افراد زیر تأثیر بگذارد:
- بازیکنان بیسبال و سافت‌بال
- بولرها
- شمشیربازان
- گلف بازان
- بازیکنان تنیس، اسکواش، پیکل بال و راکت‌بال.
افرادی که در مشاغل خاصی کار می‌کنند نیز بیشتر مستعد ابتلا به تنیس هستند مانند:
- کارگران خط مونتاژ و مکانیک خودرو
- قصاب‌ها و سرآشپزها
- نجار، نظافتچی، نقاش و لوله‌کش
- دندانپزشکان
- باغبانان
- مانیکوریست‌ها
- نوازندگان
بیماری های مشابه با آرنج تینس بازان
چند بیماری دیگر هم هست بطور شایع درد سمت خارج آرنج می دهند:
۱) سندرم گیر کردن عصب رادیال (سندرم تونل رادیال Radial Tunnel Syndrome) یا شاخه بین استخوانی خلفی آن که معمولاً درد آنها کمی پایین تر، یعنی 4-3 سانتیمتر ( در آرنج تنیس بازان 4-3 میلیمتر بود) پایین تر از برجستگی مذکور احساس می شود.
معمولاً با معاینه و گرفتن نوار عصب (EMG و NCV) پزشک آنرا تشخیص می دهد و درمانش هم تا حدود زیادی با آرنج تنیس بازان متفاوت است.
۲) آرتروز آرنج بویژه آرتروز سمت خارجی آرنج که درد آن بیشتر در عقب و خارج مفصل است و با معاینه و گرفتن عکس تشخیص داده می شود و درمان خاص خود را هم دارد.
۳) ناپایداری یا همان لق زدن مفصل آرنج بدنبال آسیب های قبلی آرنج.
۴) کندگی و یا آسیب های غضروف داخل مفصل آرنج.
در پنج درصد موارد بیماری آرنج تنیس بازان با سندرم تونل رادیال با هم و همزمان وجود دارند و باید هر دو را درمان کرد.
آرنج تنیس‌بازان چگونه تشخیص داده میشود؟
آرنج تنیس‌بازان با آزمایش خون و تست اشعه ایکس قابل‌تشخیص نیست. این آسیب معمولاً با توصیف درد توسط بیمار و انجام معاینه فیزیکی توسط پزشک، تشخیص داده میشود.
ممکن است پزشک از شما بخواهد بازو، مچ دست و آرنج خود را خم کنید تا محل آسیب‌دیده را مشخص کند.
در صورتی که پزشک، شما را به کلینیک‌هایی تخصصی مانند روماتولوژی یا فیزیوتراپی ارجاع داد، باید تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و یا ام آر آی را انجام دهید تا احتمال وجود آسیب‌های دیگر رد شود.
از آنجا که آسیب‌های متعدد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث درد اطراف آرنج شود (مانند نیمه دررفتگی آرنج)، لازم است توصیه‌های پزشکی را دنبال کنید تا آسیب واردشده به درستی تشخیص داده شود؛ و سپس پزشک بتواند یک روش درمانی مناسب را برای شما انتخاب کند.
معمولاً آسیب آرنج تنیس‌بازان، با استفاده از ابزارهای پزشکی با موفقیت درمان میشود و به ندرت به عمل جراحی نیاز دارد.
درمان آرنج تنیس بازان
درمان این عارضه بیشتر به دوره بیماری و درمان‌های قبل بستگی دارد. بیمار برای بهبود کامل به استراحت و عدم انجام فعالیت‌هایی که موجب تشدید بیماری میشوند نیاز خواهد داشت.
این کار موجب بهبود تاندون‌ها میشود. طبق تحقیقات به عمل آمده بیماری تنیس البو در بیشتر بیماران ظرف حداکثر 1 سال کاملا بهبود می‌یابد.
- استراحت
استراحت تاندون و آرنج نکته‌ای است که بسیار تاکید شده است. اگر بیماری ناشی از نوع فعالیت شغلی باشد بهتر است بیمار با تعویض شغل خود امکان استراحت آرنج را فراهم نماید.
بلند کردن اجسام در حالی که کف دست به سمت بالا است موجب میشود فشار کمتری به عضلات آسیب دیده وارد شود.
اگر بیمار مجبور به انجام برخی فعالیت‌ها می‌باشد بهتر است به‌طور منظم به بازوی خود استراحت بدهد تا بیماری بهبود یابد.
- گرما و سرما درمانی
قراردادن کمپرس یخ و یا کیسه آب گرم روی آرنج آسیب دیده موجب کاهش درد میشود. توصیه میشود جهت پیشگیری از آسیب پوست ناحیه درمان، کیسه آب سرد و گرم را مستقیما روی پوست قرار ندهید.
- بریس
شاید بیماران بخواهند به منظور کاهش کشیدگی تاندون، اطراف ساعد را با بریس، اسپلینت و یا باندکشی بپوشانند.
برخی از مطالعات حاکی از آن است که پوشیدن یکی از موارد مذکور کمک می‌کند تا بیمار بتواند فعالیت‌های روزمره خود را برای چند هفته انجام دهد.
با وجود اینکه استفاده از هر یک از اقلام بدون خطر است اما هیچ مدرکی برای تاثیرگذاری آنها وجود ندارد.
توصیه میشود آرنج بند، اسپیلنت و یا باندکشی را طبق دستورالعمل استفاده کنید و در صورت نیاز به مشاروه به متخصص فیزیوتراپی یا پزشک مراجعه نمایید.
- دارو
اگر بیمار به مسکن نیاز داشته باشد می‌تواند داروهایی نظیر پاراستامول و یا ایبوپروفن را بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه نماید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی معروف به NSAIDS نظیر ایبوپروفن به صورت ژل و کرم موجود هستند.
این داروها را میتوان روی پوست استعمال و یا به صورت قرص خوراکی مصرف نمود. در صورت مصرف ژل یا کرم حاوی کتوپروفن توصیه میشود به مدت 2 هفته از تماس نور خورشید با پوست دست خودداری کرد.
بهتر است قبل از مصرف هر دارویی بوروشور اطلاعاتی داخل جعبه را به دقت مطالعه نمایید.
- تزریق استروئید برای آرنج تنیس بازان
استروئیدها، داروهایی که حاوی نسخه های مصنوعی هورمون کورتیزول هستند، گاهی اوقات برای درمان آرنج تنیس بازان استفاده می شوند.
به برخی از افراد مبتلا به آرنج تنیس البو، زمانی که سایر درمان ها مؤثر نبوده اند، تزریق استروئید ارائه می شود.
تزریق مستقیماً در ناحیه دردناک اطراف آرنج انجام می شود. ممکن است ابتدا یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه و کاهش درد تجویز شود.
تزریق استروئید فقط به احتمال زیاد باعث تسکین کوتاه مدت می شود و اثربخشی طولانی مدت آنها ضعیف است.
اگر آنها کمک می کنند، ممکن است تا 3 تزریق در همان ناحیه به شما پیشنهاد شود که حداقل 3 تا 6 ماه فاصله بین آنها وجود دارد.
- جراحی باز
در برخی از موارد، به دلیل محدودیت دید دوربین‌های آرتروسکوپ در مقابل عمل جراحی باز، به انجام این‌گونه عمل جراحی نیاز می‌باشد.
اگر شما برای درمان آرنج تنیس بازان (تنیس البو)، قصد دارید تحت عمل جراحی باز قرار بگیرید، باید مدت زمان بسیار بیشتری را برای بهبودی در انتظار داشته باشید.
- توان‌بخشی پس از جراحی
فعالیت‌های توان‌بخشی پس از عمل جراحی عبارت‌اند از استراحت، ورزش و روش‌های درمانی محتاطانه که این فعالیت‌ها به بهبودی شما کمک خواهند کرد.
میزان موفقیت شما در برنامه‌ی توان‌بخشی، به میزان همکاری با پزشک و فیزیوتراپیست و همچنین نحوه‌ی مدیریت بهبودی در منزل به‌صورت روزانه، بستگی دارد. هیچ دو برنامه‌ی توان‌بخشی، مانند یکدیگر نیستند.
مدت زمان موردنیاز برای اجرای برنامه‌ی توان‌بخشی، به میزان جراحت قبل از انجام عمل جراحی، نوع عمل جراحی انجام‌شده و میزان فعالیت و سلامتی شما قبل از انجام عمل، بستگی دارد.
- پلاسمای غنی از پلاکت
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک درمان بیولوژیکی است که برای بهبود محیط بیولوژیکی بافت طراحی شده است و شامل گرفتن نمونه کوچکی از خون و سانتریفیوژ کردن آن برای به دست آوردن پلاکت از محلول است.
پلاکت‌ها به دلیل غلظت بالای فاکتورهای رشد خود که می‌توانند به منطقه آسیب دیده تزریق شوند، شناخته میشوند. در حالی که برخی از مطالعات در مورد اثربخشی PRP بی نتیجه بوده است، برخی دیگر نتایج امیدوار کننده‌ای را نشان داده‌اند.
- شوک ویو تراپی
موج شوک درمانی امواج صوتی را به آرنج می‌فرستد. این امواج صوتی میکروتروما ایجاد می‌کند که فرایندهای درمانی طبیعی بدن را ارتقا می‌بخشد.
موج شوک درمانی توسط بسیاری از پزشکان تجربی تلقی میشود اما برخی منابع نشان می‌دهند که می‌تواند موثر باشد.