عضله ایلیوپسواس از دو جزء تشکیل شده است. جزء پسواس آن از جلوی مهره های پایینی کمر منشا گرفته و جزء ایلیاک آن از سطح داخلی حفره ایلیاک لگن شروع میشود. این عضلات پس از پیوستن به هم پایین آمده و تاندون ایلیوپسواس را درست میکنند. این تاندون از جلوی استخوان لگن عبور کرده و به تروکانتر کوچک استخوان ران میچسبد.
وظیفه عضله و تاندون ایلیوپسواس فلکشن مفصل ران ( خم کردن مفصل ران با به جلو آوردن ران) و چرخش خارجی مفصل ران است. بین تاندون ایلیوپسواس و استخوان لگن بزرگترین بورس بدن به نام بورس ایلیوپسواس وجود دارد.
عضله ایلیوپسواس یک عضله بسیار مهم در کمپلکس لگن محسوب می شود عملکرد این عضله سبب فلکشن یا خم شدن مفصل هیپ و از سر بالا سبب چرخش یا تیلت قدامی لگن می شود.
لذا در بورسیت این عضله توانایی و عملکرد عضله به سبب درد بورس کاهش پیدا کرده و ممکن است لنگش در شخص ایجاد شود شکل زیر آناتومی بورس عضله ایلیوپسواس و الگوی درد انتشاری آن را نشان می دهد.
علت این تاندنیت التهاب تاندون ایلیوپسواس در محل اتصال به تروکانتر کوچک است. این تاندنیت معمولا همراه با بورسیت ایلیوپکتینئال ایجاد میشود و علل بوجود آورنده و علائم آن مشابه با این بورسیت است.
تفاوت اصلی میان ایلیوپسواس و بورسیت تروکانتریک این است :
بورسیت ایلیوپسواس باعث درد در ناحیه مفصل ران و کشاله ران می شود ، در حالی که بورسیت تروکانتریک منجر به درد در قسمت بیرونی مفصل ران می شود. تشخیص و درمان هر دو نوع بورسیت یکسان است. این مقاله عمدتا بر بورسیت تروکانتریک تمرکز دارد که بیشتر شایع می باشد.
در نوجوانان رشد عضلات نسبت به رشد استخوان ها کمی تاخیر دارد و همین امر موجب کوتاه بودن نسبی عضلات نسبت به استخوان ها در این گروه سنی میشود. این کوتاهی موجی اعمال کشش بیش از حد به تاندون شده و احتمال آسیب آن بصورت کشیدگی و التهاب را بیشتر میکند.
التهاب تاندون ایلیوپسواس معمولا یک بیماری مزمن و طولانی مدت است که بدنبال کشش های مکرر و بیش از توان تاندون به آن وارد میشود . کمتر پیش میاید که یک کشیدگی ناگهانی واحد موجب بروز این بیماری شود.
علل بورسیت ایلیوپسواس لگن
اگر حرکات تکراری انجام دهید، خطر بورسیت ایلیوپسواس وجود دارد. این آسیب گاهی به دلیل استفاده بیش از حد از مفاصل، تاندون ها و عضلات است. این می تواند در ورزشکاران یا هر فردی که از نظر بدنی فعال است، مانند دوندگان و شناگران ایجاد شود.
افرادی که عضلات خم کننده لگن سفت دارند نیز می توانند به دلیل افزایش فشار دچار بورسیت ایلیوپسواس شوند. این فشار باعث ایجاد اصطکاک بین تاندون ها و بورس می شود.
بیماری های آرتریت مانند آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت نیز می توانند در بورسیت ایلیوپسواس نقش داشته باشند. آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به مفاصل حمله می کند. این حمله باعث التهاب مفاصل می شود.
استئوآرتریت یک بیماری آرتریت مزمن است. این شکل از آرتریت باعث تخریب غضروف مفصل می شود. دژنراسیون باعث ساییدگی استخوان ها به هم می شود و باعث التهاب می شود.
شایع ترین علت بورسیت، حرکت های مکرر است که باعث مالش یا لغزش تاندون روی استخوان می شود. وقتی این اتفاق می افتد، بورس بین تاندون و استخوان گیر می کند و به مرور زمان ملتهب می شود.
دو مورد از رایج‌ترین فعالیت‌هایی که بورسای ملتهب ایلیوپسواس را تحریک میکنند شامل بلند کردن ساق پا برای داخل و خارج شدن از رختخواب یا داخل و خارج شدن از ماشین است.
بورس ایلیوپسواس و عارضه بورسیت لگن می تواند به دلیل فشارهای مکرر لگن و ساییدگی و فرسایش مفصل لگن ایجاد شود. البته لازم به ذکر است که این بورس بیشتر به دلیل بروز آرتروز مفصل ران و لگن و همچنین کوتاهی عضله ایلیوپسواس اتفاق می افتد.
علائم بورسیت ایلیوپسواس
درد یکی از علائم اولیه این عارضه است. ممکن است دردی را تجربه کنید که از جلوی باسن شما شروع می شود. این درد همچنین ممکن است از ران‌ها تا زانوها سرایت کند.
برخی افراد نیز در ناحیه باسن خود درد دارند. ممکن است صبح ها دچار سفتی و سفتی شوند. در ابتدا، ممکن است هنگام انجام برخی فعالیت‌ها، احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید، مانند:
- بالا رفتن از یک پله
- ورزش کردن
- دراز کردن پای خود
- بلند شدن از حالت نشسته
این عارضه می تواند پیشرفت کند و در طی چند ماه یا چند هفته درد بیشتری ایجاد کند. درد و ضعف نیز ممکن است باعث لنگیدن شود.
حقایق سریع در مورد بورسیت ایلیوپسواس:
- هنگامی که فردی به بورسیت ایلیوپسواس مبتلا می شود، ممکن است التهاب دردناکی را تجربه کند.
- بورسیت ایلیوپسواس اغلب به عنوان سندرم استفاده مکرر شناخته می شود.
- همانطور که در مورد تورم اطراف مفصل ران انتظار می رود، درد علامت اولیه است.
عوارض بورسیت ایلیوپسواس
به علائم بورسیت توجه داشته باشید، در صورت عدم درمان، درد بدتر خواهد شد. علاوه بر این، امکان پاره شدن بورس ایلیوپسواس وجود دارد و در این صورت عفونی میشود.
احتمال ایجاد عفونت نادر است؛ اما در صورتی ایجاد عفونت، امکان ایجاد چنین علائمی وجود دارد:
- تب یا لرز
- درد مفصل
- قرمز و گرم شدن پوست
- احساس بیماری
تشخیص بورسیت ایلیوپسواس:
تیم درمانی ما یک معاینه فیزیکی جامع انجام خواهد داد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
یک معاینه فیزیکی با استرس روی بورس ممکن است وضعیت را مشخص کند. آزمایش تصویربرداری ممکن است برای تایید تشخیص و رد سایر آسیب‌ها یا شرایط احتمالی انجام شود. این تست ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس برای رد مشکلات استخوانی که ممکن است باعث درد شوند.
- اسکن استخوان
- ام آر آی (تصویربرداری تشدید مغناطیسی)
- سونوگرافی عضلانی اسکلتی هیپ
گزینه های درمان
درمان بورسیت ایلیوپسواس به علت و شدت بیماری بستگی دارد. هنگامی که به موقع تشخیص داده شود، درمان های خانگی اغلب کافی است.
از فعالیت های تکراری یا فعالیت هایی که باعث درد می شوند استراحت کنید. اگر روز بعد باعث درد یا بدتر شدن اوضاع شد، این کار را نکنید.
ادامه تمرین در مورد آسیب ناشی از استفاده بیش از حد از بهبودی جلوگیری می کند و ممکن است آسیب مزمن شود و درمان آن دشوارتر شود.
برای تسکین درد و التهاب از یخ استفاده کنید. یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید، بلکه آن را در یک حوله چای مرطوب بپیچید، یا از یک بسته فشرده سرد موجود در بازار استفاده کنید که احتمالاً راحت‌تر است و ممکن است به آن ناحیه نیز فشرده‌سازی شود.
وقتی درد اجازه می دهد، تمرینات کششی ملایم را برای عضلات فلکسور لگن شروع کنید. برخی از افراد ممکن است از داروهای ضد التهابی بدون نسخه نیز بهره مند شوند.
افرادی که دوره های خفیف بورسیت ایلیوپسواس را تجربه می کنند باید فعالیتی را که باعث بورسیت می شود متوقف یا کاهش دهند.
در موارد شدیدتر، فرد ممکن است به دنبال درمان های اضافی باشد. برخی از درمان ها عبارتند از:
- فیزیوتراپی که بر قدرت و انعطاف لگن تمرکز دارد
- داروهای ضد التهاب
- آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
- وسایل کمکی راه رفتن، مانند عصا، برای کاهش فشار
- تزریق کورتیکواستروئید به طور مستقیم به بورس
تزریق استروئید:
در مواردی که اقدامات ذکر شده کمکی به درمان نکند در بعضی مواقع بخصوص در بورسیت ها پزشک معالج ممکن است از تزریق موضعی کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و درد استفاده کند.
هنگامی که پزشک تشخیص را تأیید کرد، به شما توصیه می کند فعالیتی را که باعث درد و التهاب می شود کاهش دهید. اگر نمی توان از فعالیت اجتناب کرد، مانند پیاده روی، یک عصا (یا واکر) را امتحان کنید تا به طور موقت فشار را در حین بهبودی کاهش دهید.
اگر فردی آرتریت داشته باشد، پزشک بیماری زمینه ای را درمان می کند. داروهایی که برای هدف قرار دادن علائم آرتریت طراحی شده اند احتمالاً به تسکین بورسیت کمک می کنند. اگر فرد درد مفصل ران همراه با آرتریت را تجربه می کند، باید با پزشک خود صحبت کند.
روش تزریق بورس ایلیوپسواس
این بورس بزرگترین بورس بدن است که بین کپسول هیپ و عضلات ایلیاک و پسواس قرار گرفته است و در حالت عادی دیده نمی‌شود مگر اینکه به دلیلی بزرگ شده باشد.
بورسیت ایلیوپسواس میتواند باعث درد، نوروپاتی و توده قابل لمس شود و عاملی برای صدا دان مفصل ران باشد. برای تزریق تحت هدایت سونوگرافی بیمار به صورت طاق باز دراز کشیده و بسته به سایز بیمار از یک پروب خطی یا منحنی خطی استفاده میشود.
تاندون عضله در محل برجستگی ایلیوپکتینئال استابولوم قابل رؤیت است. اگر بورس قابل رؤیت نبود، سوزن را بین تاندون و کپسول هیپ قرار می‌دهیم و اگر مکان آن صحیح باشد پس از تزریق، بورس بزرگ‌تر میشود.
بیمارانی که با این تزریق بهتر شده‌اند از جراحی آزادسازی تاندون نیز سود می‌برند. مخصوصاً اگر سابقه آتروپلاتی هیپ داشته باشند.
نرمش های کششی تاندون ایلیوپسواس را چگونه انجام دهیم؟
نرمش های کششی عضله ایلیوپسواس را میتوان به طرق زیر انجام داد:
سر پا ایستاده و پاها را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید. پای سالم را یک قدام به جلو گذاشته و پای بیمار را یک قدم به عقب بگذارید.
زانوی سالم را خم کرده و تنه را پایین بیاورید بطوریکه ران طرف بیمار تا حد امکان به عقب برود. ۶۰-۳۰ ثانیه در همین حالت مانده و سپس به حالت اول برگردید. این نرمش را در یه ست ۵ تایی تکرار کنید.
این نرمش را میتواند با استفاده از یک چهار پایه و یا در حالت ایستاده هم انجام دهید.
به پشت در لبه یک میز بخوابید و اجازه دهید تا کل اندام تحتانی طرف مشکل دار از کنار میز آویزان شود. زانوی دیگر را خم کرده و با دو دست ساق آنرا گرفته و به سینه خود بفشارید.
