سندروم بینایی ناشی از کامپیوتر (CVS) که به سندروم بینایی رایانه‌ای نیز مشهور است، یکی از مشکلات بینایی است که به همراه فناوری‌های نوین به زندگی انسان‌ها وارد شده است.
۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان به سندروم بینایی ناشی از کامپیوتر دچار هستند؛ به همین دلیل است که محققان، CVS را بیماری شماره یک در قرن 21 می‌دانند.
سندروم بینایی کامپیوتر که خستگی چشم دیجیتال نیز نامیده می شود گروهی از مشکلات چشم و بینایی را توصیف می کند که در نتیجه استفاده طولانی مدت از کامپیوتر ، لب تاپ ، کاغذ دیجیتالی و تلفن همراه ایجاد می شود .
بسیاری از افراد هنگام مشاهده صفحه های دیجیتالی برای مدت طولانی ، ناراحتی و مشکلات بینایی را تجربه می کنند .
میزان ناراحتی چشم به میزان استفاده از صفحه نمایش دیجیتال بستگی دارد .
یک کارمند آمریکایی روزانه هفت ساعت با کامپیوتر کار می کند.
سندروم بینایی رایانه‌ای ناشی از استفاده نادرست از رایانه و دیگر وسایل ارتباطی الکترونیکی است. این یکی از اختلالات بینایی غیر واگیردار است که به‌شدت در حال افزایش است.
سندروم بینایی رایانه این روزها بسیاری از افراد را تهدید می‌کند. افرادی که بیش از 2 ساعت در روز از رایانه استفاده می‌کنند، احتمال دارد که به سندروم بینایی رایانه‌ای مبتلا شوند.
ولی کسانی که بیش از 5 ساعت با کامپیوتر سروکار دارند، قطعاً با یک یا چند نشانه از علائم سندروم بینایی رایانه‌ای روبرو خواهند شد.
برای پیشگیری از ابتلا به CVS باید عادت‌های درست استفاده از رایانه را یاد بگیریم و در خود تقویت کنیم.
دلایل سندروم بینایی کامپیوتر چیست؟
رایج‌ترین دلایل سندروم بینایی عبارتند از:
- داشتن فاصله نزدیک با کامپیوتر هنگام کار کردن
- عدم استفاده از عینک آنتی رفلکس
- تنظیم نبودن نور کامپیوتر
- کار کردن در نور ضعیف
- عدم درمان عیوب انکساری
- خیره شدن بیش از حد به صفحه کامپیوتر
علائم و نشانه‌های سندروم بینایی کامپیوتری
هنوز شواهدی در دست نیست که تأیید کند استفاده از کامپیوتر چشمانمان را درگیر آسیب‌های بلندمدت می‌کند.
اما استفاده منظم از کامپیوتر ممکن است پیامدهایی مثل افزایش خستگی و فشار بر چشم‌ها ایجاد کند.
در ادامه می‌توانید تعدادی از نشانه‌های رایج سندروم بینایی کامپیوتری را ببینید:
- تاری دید.
- دوبینیو
- قرمزی چشم و خشکی آن.
- التهاب یا سوزش چشم.
- سردرد.
- درد گردن یا کمردرد.
چرا خیره شدن به صفحه کامپیوتر باعث ایجاد سندروم بینایی کامپیوتری می شود؟
سندروم بینایی کامپیوتری مانند سایر سندرم های مربوط به محیط کار (سندرم تونل کارپال مربوط به مچ دست) به دلیل استفاده مداوم از ناحیه ای از بدن ایجاد می شود.
در زمان کار با کامپیوتر شخص به صورت مداوم و بدون وقفه به یک نقطه خاص نگاه می کند. چشم در حین کار مدام بر روی صفحه مقابل تمرکز می کند و هیچ گونه تغییر مسیری ندارد.
جدای از تمرکز که باعث کمتر پلک زدن و خشکی چشم می شود تشعشع صفحات کامپیوتر نیز می تواند برای چشم ها مضر باشد.
کلمات و تصاویر کامپیوتری از نقاط نوری کوچکی به نام پیکسل تشکیل شده اند. پیکسل ها روشنایی بیشتری در مرکز دارند و این روشنایی در حاشیه آنها کم می شود.
چشم برای تمرکز روی پیکسل ها دچار مشکل می شود زیرا از طرفی تمایل دارد به سطح کاهش تمرکز باز گردد و از طرفی دوباره به فشار به حالت تمرکز تمایل دارد.
این مسئله می تواند باعث خستگی ماهیچه های چشم و فشار به آنها شود.
همچنین خیره شدن به صفحه کامپیوتر معمولا از فاصله غیراستاندارد و نزدیک است که می تواند باعث ناراحتی های چشم شود.
به همین دلیل توصیه می شود از صفحه کامپیوتر 50 تا 70 سانتیمتر فاصله داشته باشید.
چقدر طول می‌کشد تا سندروم بینایی ناشی از کامپیوتر برطرف شود؟
سندروم بینایی ناشی از کامپیوتر یک عارضه‌ی موقتی است که ممکن است از چند دقیقه تا چند روز طول بکشد.
اگر یه علائم‌تان توجه نکنید و درمان را شروع نکنید، می‌تواند سبب آسیب‌های بیشتری به چشم‌های‌تان بشود.
سندروم بینایی ناشی از کامپیوتر چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک متخصص می تواند با معاینه چشم هایتان این تشخیص را دهد که آیا دچار سندروم بینایی کامپیوتری هستید یا خیر.
پزشک تان ممکن است از شما راجع به علائمی که دارید و یا این که هر روز چه مدت پشت کامپیوتر می نشینید بپرسد تا دقیق تر تشخیص دهد.
بعد از تشخیص این اختلال پزشک تان از شما در خواست می کند تا تغییرات ساده ای بر روی نحوه ی کار کردن تان دهید.
سابقه ی بیمار برای متوجه شدن علائمی که بیمار در حال تجربه است و کشف بیماری های زمینه ای، دارو های مصرفی و یا عواملی محیطی که امکان دارد علائم مربوط به استفاده از کامپیوتر را تشدید کند.
اندازه گیری آمادگی بصری، چرا که ممکن است میزان توانایی در دید تحت تاثیر قرار گرفته باشد.
تعیین نمره عینک و لنز، برای جبران خطاهای انکساری ( دوربینی ، نزدیک بینی ، آستیگماتیسم ).
آزمایش چگونگی تمرکز و حرکت و همکاری چشم ها با یک دیگر.
برای کمک به محاسبات اپتومتریست خود باید بدانید:
- چند ساعت در روز از رایانه استفاده می کنید
- فاصله چشم شما از صفحه رایانه چقدر است
- اگر با چندین رایانه کار می کنید، تنظیم محل قرارگیری رایانه و نوع کار اصلی که با آن انجام می دهید.
- نوع و محل نورپردازی مکانی که رایانه شما در آن قرار گرفته است.
نحوه درمان سندروم بینایی کامپیوتر (CVS)
هنگامی که سندروم بینایی کامپیوتر در شما تشخیص داده شد، بسیار مهم است که برای معاینات منظم چشم و پیشگیری از بدتر شدن شرایط چشم های خود، به چشم پزشک مراجعه کنید.
نسخه های پزشکی ممکن است استفاده از عینک یا لنزهای طبی تماسی باشد.
ممکن است در هنگام نگاه کردن به صفحه، ممکن است یک جفت عینک معمولی به شما داده شود یا ممکن است از شما خواسته شود که از یک جفت عینک خاص استفاده کنید.
همچنین برای بالا بردن کنتراست در هنگام فیلتر کردن نور، ممکن است لنزهای تک قطبی، لنزهای دو قطبی یا لنزهای دودی تجویز شوند.
برخی تغییرات ساده در فضای کاری شما که می توانند به سندروم بینایی کامپیوتر (CVS) کمک کنند، عبارتند از:
هر گونه نوری که می تواند باعث پر نور شدن صفحه نمایش و خیره شدن شما بر روی صفحه نمایش کامپیوتر شود، تغییر دهید.
شما همچنین می توانید در صورت وجود نور بر روی صفحه نمایش از پنجره، محل قرار گرفتن کامپیوتر خود را تغییر دهید.
یک سوئیچ تیره کننده را بر روی کامپیوتر نصب کنید که می تواند پر نور شدن صفحه نمایش را کاهش دهد.
میز کارتان را کمی پایینتر از سطح چشم خود و 20 تا 28 اینچ دورتر از صورت خود قرار دهید.
اندازه فونت و روشنایی کامپیوتر خود را تغییر دهید تا مجبور نباشید به چشمان خود زیاد فشار وارد کنید.
تمام این تغییرات ساده می تواند در طولانی مدت برای دید شما، شگفتی آفرین باشند.
راه های کاهش فشار چشم دیجیتال
با تغییر در نحوه استفاده از صفحات نمایشگر، فشار چشم کاهش یافته و از بروز CVS پیشگیری می شود.
در ادامه چند نکته برای محافظت از چشم در برابر فشار و ناراحتی بررسی می شود.
1- کاهش نور خیره کننده صفحه نمایشگر
تابش نور روی صفحه زمانی اتفاق می افتد که نور از صفحه نمایش شما منعکس شود. این نور منعکس شده اغلب از وسایل روشنایی بالای سر مانند چراغ یا پنجره های مجاور ناشی می شود.
سعی کنید تابش خیره کننده را کاهش دهید یا از بین ببرید. یکی از راه های کاهش نور صفحه مانیتور استفاده از صفحه نمایش شیشه ای آنتی گلیر است.
این فیلترها میزان نور منعکس شده از صفحه را کاهش می دهند. تم صفحه هایکون تراست باشد. ترجیحا بک گراند ( پس زمینه ) صفحه مشکی باشد.
حتما حالت مطالعه یا ( Reading Mode ) در گوشی های هوشمند فعال باشد.
2- استفاده از قطره های مرطوب کننده چشم
3- پلک زدن مکرر
پلک زدن با پخش رطوبت و مخاط در سراسر چشم از خشک شدن چشم جلوگیری می کند.
اگر به اندازه کافی مرتب پلک نزنید ، این عامل می تواند باعث ایجاد رطوبت و تحریک چشم شود. نگاه به رایانه یا صفحه دیجیتال ممکن است باعث شود شما کمتر از حد معمول پلک بزنید.
به یاد داشته باشید که از قانون 20/20/20 استفاده کنید. یعنی هر 20 دقیقه به مدت 20 ثانیه به فاصله 20 فوتی ( 6 متر ) نگاه کنید.
4- استفاده از عینک مناسب
5- استراحت بطور مرتب
6- تنظیم وضعیت نشستن
7- تنظیم کامپیوتر
صفحه رایانه خود را در فاصله 50 تا 70 سانتی متری از چشم قرار دهید. خیلی نزدیک نشستن به صفحه دیجیتال می تواند خطر خستگی چشم را افزایش دهد.
صفحه را کمی زیر سطح چشم ، حدود 10 تا 12 سانتی متری قرار دهید. بالای صفحه رایانه را حدود 10 تا 20 درجه به عقب متمایل کنید.
مطمئن شوید که نیاز نیست گردن خود را به سمت بالا یا پایین خم کنید تا صفحه را ببینید.
همچنین می توانید با افزایش کنتراست ، روشنایی و اندازه قلم بر روی دستگاه ، متن و تصاویر را بارزتر و خواناتر کنید.
توصیه های سلامتی پشت رایانه :
به صورت صحیح پشت یک میز کار خود بنشینید. کمر خود را صاف کرده، شانه ها را به عقب برده، قسمت فوقانی صفحه نمایشگر باید با چشمان شما در یک راستا قرار گیرد.
وقتی مشغول تایپ کردن هستید، بدن خود را در یک وضعیت متعادل و مناسب نگه دارید.
مچ دستان شما باید اندکی از آرنج شما پایین تر باشد. این عمل از ابتلا به نوعی سندرم در مچ دست (سندروم تونل کارپال) شما جلوگیری می کند.
پاهایتان را از زانو خم کنید، طوری که زانو از باسن اندکی بالاتر قرار گیرد. کف پا را صاف روی زمین قرار داده یا روی یک چهارپایه یا زیرپایی مناسب قرار دهید.
هر نیم ساعت یک بار از جای خود بلند شوید و با حرکات کششی بدن خود را نرمش دهید یا برای چند لحظه قدم بزنید.
ساق پاهایتان را بکشید و در این حین برای چند لحظه از نگاه کردن و خیره شدن به صفحه نمایشگر بپرهیزید.
این عمل باعث جلوگیری از ایجاد لخته های خون در پاهای شما می گردد. به خاطر داشته باشید که لخته شدن خون در کاربران میانسال رایانه بسیار معمول است.
یاد بگیرید که چگونه اعضای بدن خود را نرمش دهید. برای نرمش دادن گردن، سر خود را به جلو و عقب و چپ و راست و طرفین خم کنید.
هرگز سر خود را در اطراف گردن به صورت دایره وار نچرخانید. این عمل باعث صدمه دیدن مفاصل گردن شما می شود.
اگر مدت زیادی مشغول تایپ کردن هستید، برای چند لحظه مچ دستان خود را به صورت دایره وار بچرخانید و ورزش دهید. این کار باعث جلوگیری از ابتلا به سندرم مچ دست می شود.
از قوز کردن به سمت جلو و روی صفحه کلید خودداری نمایید.
هر چند لحظه یک بار چند نفس عمیق بکشید. اگر برایتان امکان دارد در هوای آزاد این نفس ها را بکشید که مقداری هوای تازه وارد شش های تان شود.
زمانی که نشسته اید ، پاهای خود را روی پنجه برده و دوباره روی زمین بگذارید. آن قدر این کار را انجام دهید تا پاهایتان کمی خسته شود.
این کار را برای یک ساعت به صورت مداوم انجام دهید . این حرکت باعث تقویت ساق پاهای شما می شود .
یک بطری آب در کنار خود داشته باشید و عادت کنید که هر نیم ساعت آب بنوشید.
اگر این عمل را دائما انجام دهید احساس خواهید کرد که هوشیارتر هستید و در دراز مدت لاغر خواهید شد.
پشتی صندلی خود را عقب ببرید و به کمر خود زاویه ی بیشتر از ۹۰ درجه بدهید.
از سلامت چشمان خود غافل نشوید. خیره شدن به صفحه نمایش رایانه برای مدت طولانی برای چشمان شما مضر است، پس به چشمان خود استراحت دهید و هر چند مدت یک بار آنها را ببندید.
محیط کار نباید خیلی پر نور یا تاریک باشد تا به چشم شما فشار وارد نشود.
درد، سرخی و سوزش و آب‌ریزش چشم، احساس تاری دید که به کاهش قدرت بینایی، خستگی و درد چشم و سردرد منجر می‌شوند، از عوارض چشمی کار زیاد و نادرست با رایانه هستند.
موقعیت مناسب بدن در هنگام استفاده از کامپیوتر
- نزدیک به صفحه کلید بنشینید و آن را درست جلوی بدن خودتان قرار دهید.
- سطح صفحه کلید را طوری تنظیم کنید که شانه ها آرام باشند و مچ و دست شما، موازی با صفحه کلید باشند.
- استراحت دادن به مچ دست، می تواند کمک کننده باشد.
- در امتداد بازوان خود در پشت کامپیوتر بنشینید.
- صفحه نمایش را کمی پایینتر از سطح چشمان خود قرار دهید.
- مرکز صفحه نمایش باید حداقل 10 تا 15 درجه پایینتر از سطح چشمان شما باشد.
- هر 1 تا 2 ساعت، استراحت کنید.
- در زمان استراحت از صفحات دیجیتالی استفاده نکنید.