همه چیز درباره سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال چیست؟

سندرم تونل کارپال (carpal tunnel syndrome) به شرایطی گفته می شود که عصب مچ دست شما تحت فشار باشد (فشرده شده). فشردگی عصب عمدتاً باعث ایجاد درد، سوزش یا بی حسی در دست و انگشتان شما می شود. سندروم تونل کارپال در زنان بین ۴۰ تا ۶۰ سال متداول تر است اگرچه، مردان نیز ممکن است به این مشکل دچار شوند.

آناتومی

تونل کارپ یک کانال سخت استخوانی- لیگامانی است که کف آن را استخوانهای مچ و سقف آن را یک بافت همبند که لیگامان عرضی مچ (Transverse carpal ligament) یا فلکسور رتیناکولوم نام دارد تشکیل می دهند.ترتیب قرار گرفتن این استخوانچه ها بصورتی است که شکل یک قوس یا هلال یا ناو را بوجود می آورند. به دو طرف این قوس رباط عرضی مچ دست محکم متصل شده است.

از درون این کانال ۹ تاندون خم کننده انگشتان دست (تاندون های فلکسور) و عصب مدیان عبور می کنند. این تاندون ها و عصب از ساعد پایین آمده و از داخل تونل عبور کرده و به کف دست می رسند. عصب مدیان در کف دست به شاخه هایی تقسیم شده و حس کف دستی انگشتان شست وسبابه و میانی و نیمه خارجی انگشت حلقه و همچنین حرکات عضلات ناحیه تنار را تامین میکنند.برجستگی تنار در کف دست و در مجاورت انگشت شست بوده و حاوی عضلاتی است که شست را حرکت می دهند.

علائم سندرم تونل کارپال

• کرختی و گزگز کردن انگشتان و کف دست
• ضعف و بی حسی مچ دست و انگشتان
• درد مچ دست که با حرکت دادن مچ و انگشتان تشدید می شود.
• انتشار درد به ساعد و یازو
• کاهش قدرت دست در گرفتن اشیا (افتادن اشیا از دست یکی از شکایت های شایع مبتلایان به سندرم تونل کارپال است)
• عدم توانایی در انجام حرکات ظریف
• کوچک شدن عضلات در نزدیکی مچ دست
• محدودیت حرکتی مچ دست

علت بروز سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال در اثر فشرده شدن عصب مدین در مچ بوجود می آید که این ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. برای نمونه، این فشره شدن ممکن است در اثر ضربه باشد مثلا در اثر شکستگی انتهای ساعد و یا در اثر خم و راست کردن تکراری و طولانی مدت مچ دست و انگشتان این اتفاق بیافتد!

برخی از عوامل شایع مرتبط با سندروم تونل کارپال عبارتند از:

1. دیابت
2. بدعملکردی تیروئید
3. تجمع آب در بدن از دوران بارداری یا یائسگی
4. فشار خون بالا
5. بیماری های خود ایمنی مثل روماتیسم مفصلی (یا آرتریت روماتوئید)
6. شکستگی یا ضربه به مچ دست

سندروم تونل کارپال می تواند در اثر کشیدگی مکرر تشدید و بدتر بشود. حرکت بیش از حد مچ دست می تواند باعث فشردگی یا التهاب عصب مدین دست شود.

تشخیص سندرم تونل کارپال

یک پزشک (پزشک عمومی، پزشک خانواده) معمولاً قادر به تشخیص سندرم تونل کارپال می‌باشد.

پزشک در مورد علائم بیمار سوالاتی پرسیده و دست و مچ دست بیمار را به دنبال نشانه‌هایی از وجود ضعف در عضلات اطراف انگشت شست، معاینه و بررسی خواهد کرد. همچنین توانایی بیمار برای استفاده از دست و مچ دست خود را نیز ارزیابی خواهد کرد.
آزمایشات احتمالی

• آزمون تینل (علامت تینل):
  پزشک برای دیدن اینکه آیا بیمار در یک (یا چند) انگشت خود احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن می‌کند، به آرامی بر عصب مدیان در مچ دست ضربه می‌زند. این آزمون ممکن است مفید باشد، اما قابل اعتماد نیست.
• آزمون فالن (تست خم شدن مچ دست):
  از بیمار خواسته می‌شود که پشت دستان خود را به یکدیگر فشار دهد، به طوری که مچ دست خم شود. اگر در عرض یک دقیقه احساس سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی ایجاد شود، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی آسیب به عصب مدیان باشد.
• مطالعه هدایت عصبی:
  الکترودهایی بر روی دست و مچ بیمار قرار داده می‌شود تا شوک الکتریکی کوچکی اِعمال شود. این تست، سرعت انتقال تکانه‌های عصبی به عضلات را نشان می‌دهد.
• الکترومیوگرافی (آزمایش نوار عضله):
  یک سوزن ظریف به عضله وارد می‌شود. پزشک با مشاهده‌ی فعالیت الکتریکی بر روی صفحه نمایش می‌تواند امکان هرگونه آسیب به عصب مدیان را مشخص کند و در صورت وجود آسیب، شدت آن را نیز تعیین کند.
• آزمایش خون:
  آزمایش خون برای تعیین این که آیا بیمار دارای یک بیماری زمینه‌ای مربوط به سندرم تونل مچ دست، از جمله کم کاری تیروئید، روماتیسم مفصلی یا دیابت است، ممکن است انجام ‌شود.
• تصویر‌برداری:
  پزشک ممکن است برای تعیین اینکه آیا یک شکستگی و یا برخی از اختلالات دیگر، مانند روماتیسم مفصلی وجود دارد، رادیوگرافی را تجویز کند. همچنین سونوگرافی برای بررسی ساختار عصب مدیان توصیه می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که اسکن MRI در تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیست.

جلوگیری از سندرم تونل کارپال

هیچ استراتژی اثبات شده ای برای پیشگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اما می توانید با این روش ها، استرس وارد شده بر دست ها و مچ را به حداقل برسانید:

1. از دست های خود به آرامی و با وارد کردن نیروی کم استفاده نمایید. به عنوان مثال، اگر در هنگام کار از صندوق پول یا صفحه کلید استفاده می کنید، کلیدها را به آرامی فشار دهید. اگر زیاد می نویسید، از یک قلم بزرگ با قسمت نگهدارنده نرم و جوهر روان استفاده نمایید.
2. استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید. به آرامی دست ها و مچ خود را خم و راست کنید. در صورت امکان، به انجام فعالیت های جایگزین بپردازید. این امر، به ویژه در صورت استفاده از وسایل ارتعاشی یا وسایلی که نیاز به اعمال نیروی زیاد دارند، بسیار مهم است. استراحت هایی در حد چند دقیقه در هر ساعت هم می تواند تفاوت مهمی ایجاد نماید.
3. مراقب فرم دستان خود باشید. از خم کردن کامل مچ دست به سمت بالا یا پایین خودداری کنید. قرارگیری مچ در موقعیتی که کاملا خم نباشد، مناسبتر است. صفحه کلید خود را هم ارتفاع با آرنج یا کمی پایین تر نگه دارید.
4. حالت قرارگیری بدنتان را بهبود بخشید. قرارگیری در حالت نامناسب بدنی، سبب چرخش شانه به سمت جلو، کوتاهی عضلات گردن و شانه و فشرده سازی اعصاب گردنی می گردد. این امر می تواند مچ دست، انگشتان و ساعد را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد گردن درد شود.
5. موس کامپیوتر خود را عوض کنید. حتما از یک ماوس راحت که به مچ دستتان فشار نیاورد، استفاده نمایید.
6. دستان خود را گرم نگه دارید. اگر در محیطی سرد کار می کنید، احتمالاً دچار درد و گرفتگی دست می شوید. اگر نمی توانید درجه حرارت محل کار خود را کنترل کنید، با استفاده از دستکش های بدون انگشت، دست و مچ دست خود را گرم نگه دارید.

درمان سندرم تونل کارپال

ما به صورت تیمی و هماهنگ افراد مبتلا به سندرم کارپال را درمان می‌کنیم. در کلینیک درد راد مناسب‌ترین درمان را برای سندرم تونل کارپال شما تعیین می‌کنیم.

• محدود کردن حرکات:

  در صورت امکان بیمار باید چه در محیط کار و چه در منزل از فعالیت‌هایی که این سندرم را تشدید می‌کنند اجتناب کند. مچ و دست باید به مدت 2 تا 6 هفته استراحت کند. این استراحت باعث می‌شود تورم دست بهبود یابد، بافت ملتهب درمان شود و فشار روی عصب مدیان را کاهش پیدا کند. اگر سندرم تونل کارپال به شغل بیمار مربوط می‌شود، بیمار در صورت توان باید شغل دیگری انتخاب کند که در آن به دست و مچ دستانش فشار زیادی وارد نیاید. متأسفانه روی طراحی تکنولوژی وسایل و تجهیزات ایمن و زمان‌های استراحت کارگران، مطالعات کمی انجام شده است و بهتر است بیماری که نمی‌تواند شغل خود را تغییر دهد، در مورد این‌گونه وسایل و تجهیزات تحقیق کند.

• بستن مچ دست با مچ بند:

  بستن مچ یکی از روش های سنتی درمان سندروم تونل کارپال است و می‌تواند از خم شدن مچ جلوگیری کند. این روش برای بیمارانی که بیماری‌شان متوسط تا شدید است خیلی مؤثر نیست اما برای بیماران خاص خیلی مفید است؛ مانند آنهایی که در شب‌ها علائم خفیف تا متوسطی دارند که این علائم برای کمتر از یک سال طول کشیده است.
  به طور معمول روش بستن مچ دست در شب یا در طول ورزش استفاده می‌شود. این روش بسته به شدت بیماری، برای چند هفته یا چند ماه به کار برده می‌شود و ممکن است با روش‌های درمانی دیگری ازجمله ورزش انگشتان و دست ترکیب شود. تأثیرات بستن مچ دست ممکن است حتی بعد از اینکه بیمار مچ خود را باز کرد نیز ادامه داشته باشد.

• کورتیکو استروئیدها:

  کورتیکو استروئیدها که به آن استروئیدها نیز می‌گویند التهاب دست را کاهش می‌دهند. اگر محدود کردن فعالیت‌ها و مصرف مسکن‌ها مؤثر نبود، ممکن است پزشک یک کورتیکو استروئید به مچ دست بیمار تزریق کند.

• اولتراسوند:

  روش اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا به سمت ناحیه ملتهب شده استفاده می‌کند. امواج صوتی در عمق بافت دست به گرما تبدیل می‌شوند، رگ‌های خونی را باز می‌کنند و باعث می‌شوند به بافت آسیب‌دیده اکسیژن برسد. اولتراسوند اغلب همراه با تمرینات عصبی و تاندون انجام می‌شود. به نظر می‌رسد این روش درمانی در کوتاه‌مدت مؤثر است اما فایده‌های بلندمدت آن هنوز ناشناخته است.

• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs):

  داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی که شامل آسپیرین و ایبوپروفن هستند، متداول‌ترین مسکن‌های استفاده شده برای سندرم تونل کارپال هستند. این داروها پروستاگلاندین‌ها (انواع اسیدهای چرب موجود در بدن) را مسدود می‌کنند. پروستاگلاندین رگ‌ها را بزرگ و گشاد می‌کند و باعث درد و التهاب آنها می‌شود.

• ورزش و یوگا برای سندرم تونل کارپال:

1. یوگا: شواهد بسیار محدودی نشان می‌دهد که تمرین یوگا ممکن است برای بیماران دارای سندرم تونل کارپال منافعی داشته باشد. یوگا برای کشش، تقویت و تعادل مفاصل بالایی بدن طراحی شده است.
2. برنامه‌های ورزشی عمومی: برخی محققان گزارش کرده‌اند افرادی که از لحاظ جسمی متناسب هستند مانند ورزشکاران، دوندگان و شناگران خطر کمتری برای ابتلا به آسیب‌های تجمعی دارند. اگرچه هیچ گواهی برای اینکه ثابت کند ورزش برای بهبود سندرم تونل کارپال مفید است وجود ندارد، با این حال یک برنامه ورزشی منظم به صورت ترکیبی از اروبیک و تکنیک‌های مقاومتی و کششی عضلات در شانه‌ها، بازوها و پشت به کاهش وزن کمک می‌کند و سلامت کلی بدن را تضمین می‌کند.

• یخ گذاشتن:

  یخ گذاشتن ممکن است دردهای خیلی حاد را تسکین دهد. برخی بیماران گزارش داده‌اند که استفاده مکرر از کمپرس‌های گرم و سرد مفید است. اگر کمپرس گرم درد را تسکین داد، به احتمال زیاد مشکل بیمار سندرم تونل کارپال نیست و بیماری دیگری است که علائمی مشابه این سندرم دارد.

• لیزردرمانی با سطح پایین:

  برخی محققان روی لیزردرمانی با سطح پایین کار می‌کنند که نور بسیار خالصی در یک طول موج منفرد تولید می‌کند. این روش بدون درد است. با این حال در آزمایش‌های انجام شده برای مطالعه لیزر درمانی، هیچ مزیت واقعی برای این روش درمانی پیدا نشده است و این روش تنها یک حالت دارونمایی یا محافظه‌کاری دارد.

• درمان‌های جایگزین:

1. ویتامین B6: این ویتامین (پیریدوکسین) اغلب برای سندروم تونل کارپال استفاده می‌شود. با این حال مطالعات انجام شده مزیت ویتامین B6 را نه در نوع قرص و نه در نوع کرم تأیید نکرده است. ذکر این نکته ضروری است که مصرف بیش از حد ویتامین B6 می‌تواند سمی باشد و منجر به وارد آمدن آسیب به عصب ها شود.
2. طب سوزنی: طب سوزنی اغلب برای تسکین و بهبود سندرم تونل مچ دست استفاده می‌شود. اگرچه به نظر می‌رسد این روش درمانی برای تسکین علائم این اختلال امیدوارکننده است، اما تحقیقات جامع و کافی در این زمینه وجود ندارد که طب سوزنی را برای درمان سندرم کارپال تونل توصیه کند. برای بررسی منافع این روش درمانی به مطالعات بیشتری نیاز است.
3. ماساژ درمانی: تکنیک ماساژ درمانی ممکن است برای افرادی که مشکلاتشان ناشی از فشارهای عصبی است مفید باشد. با این حال شواهد کافی برای تأیید استفاده از ماساژ درمانی برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد.
4. آهن‌رباها: آهن‌رباها برای تسکین درد محبوب هستند اما روشی است که اثبات نشده است.
5. سم بوتولینوم نوع A: تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) روشی است که هنوز به خوبی مطالعه نشده است.

• عمل جراحی:

  عمل جراحی سندروم تونل کارپال ازجمله رایج‌ترین عمل‌های انجام شده در ایالات متحده امریکا است. در مطالعات مختلف، 70 تا 90 درصد بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرار گرفته‌اند، بعد از آن از دردهای شبانه در ناحیه دست و مچ دست راحت شده‌اند. مطالعات نشان داده است که عمل جراحی در مقایسه با بستن مچ دست یا مصرف داروهای ضد التهاب، مزیت‌های بیشتر و بلندمدت‌تری دارد.