انواع کمر درد و نشانه های آن را بشناسید

کمر درد چیست؟

ابتدا باید با ساختار کمر آشنا شوید. کمر انسان دارای ساختار پیچیده‌ای از ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها و استخوان‌هاست که برای حمایت از بدن با هم کار می‌کنند و به ما قدرت حرکت می‌دهد.

کمر درد و درد ستون فقرات یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به مراکز درمانی می باشد بطوریکه بعد از سرماخوردگی و ضربه های کوچک، شایعترین بیماری در انسان است. درد ستون فقرات نخستین علت مراجعه بیماران به متخصصین ارتوپدی، جراحی مغز و اعصاب و کلینیک درد است، بطور کلی سومین علت مراجعه بیماران به پزشک می باشد.

کمر درد بیش از ۹۰درصد افراد را در طول زندگی حداقل یکبار دچار می سازد. و بیش از ۵۰ درصد از افراد بیش از یک مرتبه دچار آن می شوند. علل بسیار متفاوتی می توانند سبب ایجاد درد ستون فقرات شوند. تقریبا در ۸۵ درصد از افرادی که برای کمر درد معاینه و بررسی می شوند علت خاصی پیدا نمی شود. این درد بعد از سرماخوردگی دومین عاملی است که سبب می گردد افراد در سرکار حاضر نشوند و نیز یکی از علل شایع ویزیت توسط پزشک می باشد بیش از ۹۰ درصد افرادی که دچار دردهای ستون فقرات می شوند طی ۲ ماه بهبود می یابند. طبق آمار مختلف، کمردرد، در بین بیماری هایی که باعث از کارافتادگی، ناتوانی از کار و مرخصی ناشی از آن در افراد زیر ۴۵ سال می گردند، مقام اول را دارد.

در حالی که کمر درد می‌تواند ناامیدکننده و ناتوان کننده باشد، اما نکته مثبت این است که اکثر دوره‌های کمر درد با کمترین مراقبت و معمولاً طی چند هفته بهبود می‌یابد یا برطرف می‌شود.

انواع کمر درد

1- انواع کمر درد از نظر مدت زمان شروع

• کمر درد گذرا

  دردی شدید و ناگهانی  در ناحیه کمر و درد ستون فقرات و ناشی از انجام حرکات نامناسب و یا کشیدگی بیش از حد ستون فقرات است. اگر چه این درد گذرا است اما هرگز نباید کم اهمیت شمرده شود، چون می تواند اخطاری برای عود مجدد آن باشد و باید در اولین فرصت جهت جلوگیری از تکرار آن اقدام شود.

• کمر درد حاد

  کمر دردی که کمتر از یکماه از شروع آن می گذرد را حاد می نامند. نشانه وقوع آسیب بافتی بوده و بدرجات مختلفی در فرد ایجاد ناتوانی می کند. هر چند که آسیب کوچک باشد ولی باید مراقب بود و از تکرار آن جلوگیری کرد. برای این منظور در وهله اول باید درمان علامتی جهت کنترل درد انجام شده و سپس در مورد بهبودی کامل اقدام و تمامی فعالیتهای طبیعی ستون فقرات را به شکل اولیه خود بازگرداند. البته اولین وقوع حمله حاد، نیازی به نگرانی ندارد و لیکن باید پیامدهای آن را در نظر گرفت و هر چه زودتر برای رفع آن اقدام نمود در غیر اینصورت صدمه و جراحت شدت پیدا کرده و دوره ناتوانی ادامه خواهد یافت.

• کمر درد مزمن

  کمر درد که بیش از یکماه از بروز آن می گذرد را مزمن می نامند که در واقع در اثر عدم درمان و یا مقاومت به درمان ایجاد می گردد. بدیهی است که درمان به موقع و مناسب درد حاد، همواره درد مزمن را به حداقل می رساند، درد مزمن کمر باید به عنوان یک علامت جدی تلقی شده و کلیه معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی جهت بیماریهای سیستمتیک انجام گردد. در هر صورت درد کمر مستلزم یک بررسی دقیق و درمان مناسب توسط گروهی درمانگر، متشکل از پزشک، فوق تخصص درد،  متخصص فیزیوتراپی، متخصص روانپزشکی و…. می باشد.

2- انواع کمر درد از نظر خصوصیات بالینی

• کمر درد مکانیکی:

  یعنی کمردرد هایی که با استراحت بهتر می شوند و با حرکت بدتر می شوند. به علت فشار یا قرار گرفتن در حالت نامناسب به وجود می‌آید. در این موارد درد آن قدر شدید است که بیمار به استراحت کردن نیاز دارد تا درد او بهبود پیدا کند. این نوع درد معمولا در ناحیه کمر به وجود می‌آید و حدود ۳ تا ۴ روز طول می‌کشد. کمر درد مکانیکی معمولاً با برخی علائم همراه می‌باشد.

• کمر درد التهابی:

  یعنی دردهایی که صبح ها هنگام برخاستن بیمار از بستر ایجاد می شوند و هنگامی که بیمار کمی گرم می شود و حرکت می کند درد بیمار بهتر می شود. این نوع دردها معمولا در بیماری‌های التهابی دیده می شود مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان

• کمر درد عصبی:

  به دلیل عواملی همچون عصبی شدن و ناراحت شدن آغاز می شوند؛ افراد در این نوع کمردرد اغلب اسپاسم عصلانی شدید را در کمر خود احساس می کنند که با کم شدن ناراحتی و عصبانیت بیمار این علائم نیز کمتر می شود.

• کمردرد رادیکولار:

  زمانی اتفاق می افتد که ریشه های عصبی در زیر نخاع تحت فشار قرار بگیرند. میزان درد کمر با درد رادیکولار ارتباطی زیادی با هم ندارند. این نوع کمردردها در ناحیه کمر درد کمتری احساس می شود و بیشت در دیگر تقاط بدن از جمله پاها و باسن درد احساس می شود.

• کمردردهای دوران بارداری:

  افراد که مبتلا به کمردهای قبل از بارداری هستند در صورت درمان نشدن، به‌احتمال قریب به یقین دچار کمردرد در حاملگی خواهند شد.

• دردهایی ترکیبی از مکانیکی و التهابی:

  مانند دردهای مربوط به تومورهای، شکستگی ها، پوکی استخوان و … .

علائم کمر درد

کمردرد، علاوه بر درد در ناحیه کمر، با علائم و نشانه‌های دیگری نیز همراه است که توصیه می‌شود در صورت بروز آن‌ها به پزشک مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

• تب
• کاهش وزن
• درد در ناحیه کمر زمانی که حتی با استراحت کردن و دراز کشیدن نیز آرام نگیرد.
• درد در ناحیه کمر تا جایی که باعث بیدار شدن فرد از خواب شود.
• درد در ناحیه پا زمانی که تا زیر زانو ادامه داشته باشد.
• آسیب دیدگی ناحیه کمر زمانی که ضربه‌ای به آن وارد شود.
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• بی حسی در اطراف اندام‌های تناسلی، دور باسن و مقعد

علاوه بر این، اگر در هر کدام از دسته‌های زیر قرار دارید، در صورت مشاهده درد حتما به پزشک مراجعه نمایید:

• بیمارانی که چندین ماه به طور مداوم داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند.
• بیماران سرطانی و افرادی که قبلا به این بیماری دچار بوده‌اند.
• افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
• افرادی که زیر ۲۰ سال و بالای ۵۵ سال سن دارند.

علت کمر درد

علت درد در انواع کمر درد متفاوت است اما در زیر ما به چند مورد با توضیح اشاره کرده ایم:

• کشیدگی یا رگ به رگ شدگی عضلات

  کشیدگی و رگ به رگ شدگی عضلات شاید از مهمترین دلایل کمر درد به خصوص در قسمت پایین کمر باشد. کشیدگی، به پارگی عضله یا تاندون اطلاق می‌شود، در حالی که رگ به رگ شدگی به پارگی رباط اشاره دارد.
  همراه با این پارگی‌ها، التهاب ایجاد می‌شود، که باعث درد و در بعضی موارد اسپاسم عضله می‌شود.
  درد کشیدگی عضلانی یا رگ به رگ شدن پشت می‌تواند از خفیف تا ناتوان کننده متغیر باشد و غالبا به عنوان یک درد سرتاسر توصیف می‌شود که به سمت باسن منتقل شده و با تحرک بدتر می‌شود و با استراحت آرام می‌شود. سفتی عضلات و دامنه حرکتی محدود اغلب با کشیدگی عضلات و رگ به رگ شدگی پشت، همراه با درد گزارش می‌شود.

• راپچر دیسک و تورم دیسک

  دیسک‌های فقراتی شما در بین مهره‌های مجاور قرار دارند و به عنوان بالشتک‌های ضربه‌گیر عمل می‌کنند. به دلایلی ترکیبی از جمله روند طبیعی پیری، ضربه به ستون فقرات، افزایش وزن، سیگار کشیدن و فشارهای مکرر به ستون فقرات دیسک‌ها با گذشت زمان خراب می‌شوند، در معرض برآمدگی یا بیرون زدگی خارجی قرار می‌گیرند.
  با گذشت زمان، دیسک برآمده (بدون درمان) در نهایت می‌تواند پاره شود. وقتی دیسک پاره می‌شود، محتوای داخلی آن آزاد می‌شود. دیسک پاره شده، راپچر دیسک یا دیسک فتق نامیده می‌شود.
  راپچر دیسک در پایین کمر باعث درد شدید کمر می‌شود که ممکن است به سمت پایین باسن، کشاله ران و یا پایین یک پا منتقل شود. به همین ترتیب، راپچر دیسک در گردن ممکن است باعث درد شود که به سمت بازو منتقل می‌شود. علاوه بر درد، فتق دیسک ممکن است علائم عصبی مانند ضعف عضلانی، بی حسی و گزگز ایجاد کند.

• آرتروز ستون فقرات

  آرتروز ستون فقرات در نتیجه “فرسودگی” غضروف واقع در بین مفاصل ستون فقرات رخ می‌دهد.
  با از بین رفتن غضروف‌ها، ممکن است دردی مبهم یا تیرکشنده که با تحرک بدتر می‌شود، ایجاد شود. با از بین رفتن کامل غضروف و شروع مالش مفاصل بر روی یکدیگر، ممکن است حس ناخوشایندی از صدای سایشی احساس شود. سفتی مفصل و دامنه حرکتی محدود نیز ممکن است با آرتروز نخاعی رخ دهد.

• سیاتیک

  سیاتیک به فشرده شدن عصب سیاتیک گفته می‌شود که اغلب ناشی از دیسک فتق یا خار استخوان است.
  از آنجا که عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب در بدن است (از پایه ستون فقرات به سمت پایین هر دو پا)، فشرده شدن آن ممکن است منجر به درد کمر شود که به سمت باسن، و پایین پاها و به سمت کف پا ( معمولاً در یک طرف) گسترش می‌یابد. علاوه بر سوزش و یا درد ناشی از گرفتگی، بیماران ممکن است دچار گزگز، بی‌حسی و ضعف عضلانی شوند.

• تنگی کانال نخاعی

  تنگی نخاع باعث کمر درد در افراد پیر می‌شود. با افزایش سن، کانال نخاع به تدریج منقبض یا باریک می‌شود، که بخشی از آن به دلیل آرتروز و ضخیم شدن بافت‌های ستون فقرات است. اگر کانال نخاعی بیش از حد تنگ شود، ریشه‌های عصبی ممکن است فشرده شده و باعث به وجود آمدن علائم عصبی مانند ضعف، بی‌حسی و گزگز شود.

• اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس

  اسپوندیلولیز به شکستگی استرسی در یکی از مهره‌های ستون فقرات اشاره دارد. این وضعیت بیشتر در کودکان و نوجوانانی که ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک یا فوتبال که استرس مکرر در ناحیه کمر وارد می‌کند، انجام می‌دهند، شایع است.
  علائم اسپوندیلولیستزیس شامل درد و سفتی در محل مهره لغزیده است. بعلاوه، اگر مهره لغزیده شده ریشه‌های عصبی اطراف را تحت فشار قرار دهد، ممکن است درد متشعشع (به عنوان مثال دردی که از بازوها به سمت دست‌ها و انگشت‌ها ساطع می‌شود) و علائم عصبی مانند گزگز، بی‌حسی و ضعف ایجاد شود.

• پوکی استخوان

  پوکی استخوان ضعیف شدن استخوان‌ها است که می‌تواند آنها را مستعد شکستگی کند. کمر درد ناشی از پوکی استخوان معمولاً مربوط به شکستگی فشاری مهره است. اغلب اوقات، با شکستگی فشاری، فرد سابقه ضربه را گزارش نمی‌کند، بلکه درد ناگهانی کمر را پس از یک فعالیت ساده مانند خم شدن یا عطسه ذکر می‌کند.

• اسکولیوز

  اسکولیوز بیماری است که در آن ستون فقرات مانند حرف “S” یا حرف “C” منحنی شده و پیچ می‌خورد. این بیماری معمولاً در کودکی یا در دوران نوجوانی رخ می‌دهد.
  به دلیل خمیدگی و پیچ خوردن ستون فقرات در اسکولیوز، ممکن است فرد دچار ناراحتی از ناحیه پشت گردن شود و در صورت شدید شدن، مشکل تنفسی به وجود می‌آید.

• دلایل نادر

  به ندرت، کمر درد به دلیل بیماری کلی بدن (سیستمیک) مانند اسپوندیلیت انکیلوزان، یا چیز نگران کننده‌تری مانند تومور یا عفونت رخ می‌دهد.