علت ایجاد آرتروز زانو (Arthritis of the Knee) در افراد مختلف، متفاوت است. این عارضه از مشکلات شایعی‌ست که حدودا ۴۵ درصد از افراد آن را در زندگی خود تجربه می‌کنند و به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. تاکنون علت مشخصی برای آن وجود نداشته است. اگر از عوامل مؤثر بر ایجاد آن آگاه باشید تا حدی می‌توانید پیشگیری‌های لازم را انجام دهید. در ادامه تمامی عوامل تأثیرگذار را ذکر خواهیم کرد.
علت ایجاد آرتروز زانو چیست؟
بسته به شرایط و سبک زندگی هر فرد، عوامل متفاوتی در ایجاد این عارضه مؤثر است. نمی‌توان دلیل مشخصی برای ایجاد این مشکل دردناک در زانو در نظر گرفت. در ادامه برخی عوامل ایجادکننده را ذکر خواهیم کرد.
-
افزایش سن
یکی از مهم‌ترین عوامل، افزایش سن است. آرتروز زانو بیشتر در افراد مسن و میانسال مشاهده می‌شود. هر چه سن بیشتر شود انعطاف پذیری زانو نسبت به گذشته کاهش می‌یابد. ضعیف‌تر شدن زانو منجر به آسیب‌پذیری بیشتر آن خواهد شد. آمار نشان می‌دهد ۱۹ درصد افراد بالای ۴۵ سال و ۳۷ درصد افراد بالای ۶۰ سال مبتلا به چنین عارضه‌ای هستند. -
اضافه وزن و چاقی
فرض کنید مفصل زانو مانند یک میله وزنه‌برداری است، هرچه وزن شما بیشتر باشد به زانو فشار بیشتری وارد می‌شود. قطعا فشار بیشتر به زانو آسیب جدی وارد خواهد کرد. در نهایت باید همیشه وزن مناسب و ایده‌آل خود را حفظ کنید تا علاوه بر آرتروز زانو از بسیاری بیماری‌های دیگر پیشگیری شود. -
آسیب به مفصل
شکستگی استخوان یا آسیب‌های حاصل از جراحی ممکن است منجر به مشکلاتی در مفصل زانو شود. هرگونه آسیب‌دیدگی در مفصل زانو ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهد. گاهی اوقات علائم این عارضه تا سال‌ها بروز نمی‌کند. -
سابقه خانوادگی
همانطور که رنگ مو و چشم‌ها به‌صورت ژنتیکی از خانواده به فرزند منتقل می‌شود، بیماری‌ها نیز اینگونه است. اگر در خانواده خود سابقه چنین بیماری وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن را در آینده خواهید داشت. بر اساس تحقیقاتی انجام شده ۴۰ تا ۶۵ درصد علت ایجاد این عارضه به‌دلیل سابقه خانوادگی است. -
بیماری و مشکلات مادرزادی
وجود برخی از بیماری‌ها مانند نقرس، آرتریت سپتیک، اختلالات متابولیک، ضعیف بودن استخوان‌ها و دیگر ناهنجاری‌های مادرزادی به‌عنوان یک عامل مؤثر در ایجاد این مشکل شناخته می‌شود. -
آسیب‌های مزمن به زانو
بعضی از عادت‌های اشتباه، ممکن است در نهایت منجر به برخی از مشکلات شود. به‌طور مثال افرادی که با توجه به شغل خود مجبورند در طول روز وزنه‌های سنگینی بلند کنند یا افرادی که زانوی خود را زیاد خم می‌کنند، در آینده دچار آسیب‌هایی از جمله آرتروز زانو خواهند شد. علاوه بر این ورزش‌های حرفه‌ای مانند بسکتبال یا تنیس افراد را مستعد ابتلا به این درد خواهد کرد. -
بی‌تحرکی
با وجود آنکه برخی از ورزش‌های حرفه‌ای و سنگین عامل ایجاد آرتروز هستند، اما بی‌تحرکی و ورزش نکردن نیز می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله آرتروز زانو کند. ورزش منظم و روزانه می‌تواند در تقویت مفصل زانو بسیار مؤثر باشد. -
ضعف در ماهیچه‌ها
زمانی که همسترینگ و عضلات ران ضعیف باشد، فشار بیشتری به مفصل زانو وارد خواهد شد. چنین فشاری می‌تواند سبب بروز مشکل در زانو شود. در این مواقع بهتر است با تمرین‌هایی مخصوص، عضلات و ماهیچه‌های خود را تقویت کنید. -
جنسیت
بر اساس آمارهایی که انجام شده، خانم‌ها ۴۰ درصد بیش از مردان در خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند. -
تغییرات بیوشیمی در زانو
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد تغییراتی بیوشیمی که در مفصل زانو ایجاد می‌شود، می‌تواند در ایجاد این عارضه تأثیرگذار باشد. اما به‌طور دقیق مشخص نیست که این تغییرات می‌تواند خود عامل بروز آرتروز باشد یا تنها بر روند آرتروز تاثیرگذار است؟ تمامی موارد ذکر شده می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. همه افراد عوامل مشخص و یکسانی ندارند.
راه‌های درمان آرتروز زانو
آرتروز زانو می‌تواند هر حرکت بدن شما را تحت تاثیر خود قرار دهد، این حرکت‌ها شامل راه رفتن، بالا رفتن از پله، نشستن یا دراز کشیدن است. عمل جراحی می‌تواند باعث کاهش درد ایجاد شده در این رابطه شود، اما پزشکان اغلب توصیه می‌کنند ابتدا از سایر روش‌های درمانی برای رفع مشکل استفاده شود. این روش‌های درمانی ساییدگی زانو شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی، ماساژ و … باشد که در ادامه در مورد برخی از آنها توضیحاتی ارائه شده است.
-
دارو درمانی:
در مراحل اولیه داروهای تجویزی شامل مواردی مانند استامینوفن می‌شود که به کنترل درد بسیار کمک می‌کند. البته در برخی افراد، داروهای NSAID (داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی) یا Celebrex (مهارکننده‌های انتخابی COX2) در تسکین درد موثرتر هستند. برای بیمارانی که درد شدیدتری دارند، داروهای مسکن قوی‌تری تجویز می‌شوند داروهای مسکن موضعی (پمادها) هم در تسکین درد موثرند. -
تزریق:
تزریق زانو، تزریق استروئید یا ژل در داخل مفصل -
مگنت‌تراپی:
مگنت‌تراپی یکی از روش‌های درمانی جایگزین و بسیار پرکاربرد برای آرتروز زانو است، که کارایی درمانی بسیار بالایی دارد. در هنگام استفاده از این روش درمانی، شدت میدان مغناطیسی اعمال شده با توجه به ارگانی که تحت درمان است، تنظیم می‌شود. امواج مغناطیسی با فرکانس پایین موجب مغناطیسی شدن بافت‌های بدن، تنظیم جریان خون و افزایش گردش خون در ناحیه مورد نظر می‌شوند.این تاثیرات بدین دلیل ایجاد می‌شود که گلبول‌های قرمز خون، درواقع یک ترکیب شیمیایی تشکیل شده از اتم‌های آهن هستند و این اتم‌ها تحت تاثیر امواج مغناطیسی قرارگرفته و در هنگام اعمال میدان مغناطیسی در جهت خطوط میدان حرکت می‌کنند. -
لیزر تراپی:
دستگاه‌های پیشرفته‌ی لیزر می‌توانند در درمان آرتروز زانو موثر باشند. امروزه لیزر درمانی به یکی از موثرترین روش‌های درمانی آرتروز زانو تبدیل شده است. بسته به این که بیماری شما تا چه مرحله‌ای پیشرفت کرده است شما به 10 الی 30 جلسه‌ی لیزر درمانی نیاز خواهید داشت که هر جلسه بین 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد. این پروسه‌ی درمانی باید به صورت منظم و طور میانگین، 4 الی 5 بار در سال تکرار شود. تاثیر لیزر بر بافت‌های آسیب دیده موجب تشکیل مویرگ‌های جدید، افزایش جریان خون و در نتیجه تسریع روند بازسازی بافت می‌شود. این روش درمانی می‌تواند روند فرسایش مفصل را، حتی در پیشرفته‌ترین مراحل بیماری، متوقف کند. -
PRP:
در روش پی آر پی (PRP) یا درمان با پلاسمای غنی از پلاکت، مقداری از خون خود بیمار گرفته می‌شود و سپس ماده‌ی غنی شده از پلاکت و فاکتورهای رشد که از خون گرفته شده‌اند، در داخل مفصل تزریق می‌شود. تزریق PRP به بدن بیمار کمک می‌کند که التهاب ناشی از آرتروز را برطرف کند. ثابت شده است که تزریقات PRP روند پیشروی آرتروز زانو را کند می‌کند. -
طب سوزنی:
انجام طب سوزنی همراه با درمان با داروهای گیاهی، می‌تواند به تسکین درد ناشی از آرتروز کمک کند. این روش درمانی هیچ عوارض جانبی مخربی ندارد و اغلب بیمارانی که از این روش استفاده کرده‌اند، بهبودی چشمگیری داشته‌اند. محققان در تحقیقات خود بر روی نتایج این روش درمانی شاهد کاهش چشمگیر درد زانو و افزایش عملکرد زانو بوده‌اند. -
ماساژ:
ماساژ عضلات و مفاصل به صورت منظم موجب کاهش چشمگیر درد ناشی از آرتروز می‌شود. در تحقیقاتی که اخیرا بر روی تاثیرات ماساژ بر رفع علائم آرتروز انجام شده است، ثابت شده است که انجام ماساژ به صورت منظم منجر به کاهش درد و خشکی و بی‌حرکتی مفصل شده و دامنه‌ی حرکتی مفصل، قدرت عضلانی و عملکرد کلی مفصل را افزایش می‌دهد. -
بریس یا زانوبند طبی:
به کمک استفاده از بریس می‌توان بدون مصرف داروهای مسکن یا انجام جراحی، درد زانو را تا حدود زیادی بهبود بخشید.
کلام آخر
تاکنون علت ایجاد آرتروز زانو در افراد مشخص نشده است. اما برخی از عوامل می‌تواند در روند و ایجاد آن بسیار تأثیرگذار باشد. با آگاهی از برخی عوامل ایجادکننده، می‌توانید تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کنید.
یکی از موثرترین راهکارها برای مقابله با آن انجام تمرینات مناسب و منظم است. همچنین کلینیک فوق تخصصی درد می‌تواند در پیشگیری و درمان آرتروز زانو توصیه‌های مناسبی برای شما داشته باشد.