كمردرد مزمن و درد راديكولار اندام تحتانی ناشی از فتق، شايع‌ترين بيماري ستون‌ فقرات و یکی از بیماری‌های ناتوان‌کننده جوامع انسانی است. 60 تا 80 درصد از بیمارانی که برای اولین بار درد رادیکولار را تجربه می‌کنند، درد در آنها به حدی می‌رسد که دیگر قابل تحمل نیست.

دردهای رادیکولار اغلب به‌دلیل التهاب ریشه عصبی اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین علت درد رادیکولار در ناحیه کمر، فتق دیسک است. فتق دیسک می‌تواند باعث فشرده‌ شدن ریشه عصب شود. ممکن است درد از ابتدا حاد باشد یا به‌مرور زمان، میزان درد بیشتر شود.

آشنایی با نحوه عملکرد لیزر دیسک

دیکامپرشن لیزری دیسک (PLDD) یکی از روش‌های درمانی به اصطلاح «حداقل تهاجمی» برای فتق دیسک کمر است. در این روش درمانی، اشعۀ لیزر با کمک فیبرهای‌ نوری از سطح بدن به داخل دیسک هدایت می‌شود. 

همچنین حرارت ایجاد شده توسط لیزر قابل کنترل است. بنابراین اشعه لیزر یک فناوری قابل اعتماد و خوب برای بریدن بافت‌‌های سلولی بدن است و هیچ شکافی روی پوست ایجاد نمی‌کند! 

در واقع عمل جراحی دیسک با کمک لیزر، یک عمل کم تهاجمی است و در بیمارانی که نیاز به مداخله جراحی برای فتق دیسک دارند، انجام می‌شود.

انجام این روش درمانی برای افرادی مؤثر است که دچار بیماری دیسک بیرون‌زده هستند، اما دیسک آنها هنوز به‌سمت بالا یا پائین حرکت نکرده و از صفحه غضروفی جدا نشده است، دیسک‌هایی که از صفحه غضروفی جدا می‌شوند، معمولا در داخل کانال نخاعی می‌افتند و نمی‌توان به‌‌راحتی آن را درمان کرد.

هدف از PLDD یا همان دیکامپرشن لیزری دیسک از طریق پوست، این است که قسمت کوچکی از هسته دیسک (نوکلئوس پولپوزیس) تبخیر و باعث ایجاد فضایی در آن ناحیه شود، این فضای خالی، اجازه می‌دهد تا بیرون‌زدگی دیسک به عقب و به‌سمت داخل برگردد. درنتیجه، فشار بر ریشه‌های عصبی کاهش ‌یافته و باعث کنترل درد می‌شود.

در این تکنیک گرچه قسمت بسیار کوچکی از هسته دیسک تبخیر می‌شود، اما همین مقدار کم، اثرات زیادی در بهبود دیسک و برگشتن آن به حالت عادی را دارد. اگر فشاری که بر ریشه‌های عصبی وجود دارد، درمان نشود مشکلاتی از قبیل موارد زیر را در افراد ایجاد می‌کند:

• درد
• سوزن سوزن شدن
• بی‌حسی
• ضعف
• منجر به ایجاد عارضه‌های دیگر در اندام هایی مانند گردن، بازو و پاها می‌شود.

لیزر PLDD چه مشکلات و بیماری‌هایی را برطرف می‌کند؟

• دیسک بیرون‌زده
• رادیکولوپاتی (بیماری که ریشه عصبی دارد)
• سیاتیک
• تنگی کانال نخاعی

چه افرادی کاندیدای مناسبی برای انجام این نوع روش درمانی هستند؟

هنگامی که به متخصص درد مراجعه می‌کنید، ابتدا پزشک وضعیت شما را بررسی می‌کند و متناسب با شرایط شما تصمیم گرفته می‌شود که چه نوع درمانی به کار گرفته شود، افرادی که از نظر پزشکان کاندیدای مناسبی برای این روش درمانی هستند، شامل موارد زیر است:

• افرادی که درمان‌های متعددی انجام داده‌اند و درمان موفقیت‌آمیزی را شاهد نبودند.
• درد ناشی از دیسک و رادیکولوپاتی بیش از سه ماه ادامه داشته باشند.
• دیسک بیرون زده حرکت نکرده باشد.
• دیسک بدون فشار و شکستگی باشد.

مهم‌ترین ویژگی این روش درمانی چیست؟

استفاده از PLDD در مقایسه با روش‌های جراحی تهاجمی، عوارض و چسبندگی کمتری دارد. از آنجا که، روش جراحی بسته دیسک کمر با هدایت تصاویر هم‌زمان و زنده فلوروسکوپی از محل دیسک و تنها از طریق سوزن انجام می‌شود، باعث کاهش عوارض جانبی عمل دیسک کمر و در نهایت کاهش هزینه‌های عمل جراحی خواهد شد.

آیا از مزایای درمان دیسک کمر به روش PLDD اطلاعی دارید؟

این روش درمانی که در کلینیک درد راد انجام می‌شود، علاوه بر درمان بیماری‌های دیسک و رفع چسبندگی‌های پس از عمل، از مزیت‌های دیگری نیز برخوردار است، مانند:

• تسکین درد رادیکولار و کمردرد
• بهبود وضعیت عملکردی بیمار
• همکاری بهتر بیمار در فیزیوتراپی
• کاهش مصرف داروهای ضد درد
• بهبود کیفیت زندگی

مزایای آن نسبت به سایر روش درمانی‌های دیگر:

• برشی زده نمی‌شود.
• جای زخم ایجاد نمی‌شود.
• نیازی به بیهوشی عمومی نخواهد بود.
• به روش سرپایی درمان برای بیماران انجام می‌گیرد.
• نقاهت بسیار کوتاه‌تری خواهد داشت.

در این روش، بیمار نیاز به بستری شدن ندارد، دورۀ نقاهت آن کمتر از اعمال جراحی باز ستون فقرات است. انجام این نوع روش درمانی قابل تکرار است و در صورت لزوم بیمار می‌تواند بعد از آن اعمال جراحی باز انجام دهد، همچنین میزان صدمه عصبی پس از PLDD بسیار کمتر از صدمۀ عصبی در اعمال جراحی باز است.

بسیاری از عوارض که ممکن است حین عمل جراحی باز برای بیمار رخ دهد، با روش PLDD حذف خواهند شد. در نتیجه به‌عنوان جایگزینی ایمن و معتبر برای جراحی‌های باز ‌به‌شمار می‌آید. همچنین بیماران می‌توانند پس از یک هفته استراحت بدون هیچ مشکلی مشغول به کار شوند.

نحوه انجام لیزر دیسک در بیماران چگونه است؟

PLDD یک روش حداقل تهاجمی است و به همین جهت نیازی به بیهوشی ندارد. لیزر از طریق سوزنی مخصوص، نور لیزر را وارد دیسک می‌کند، این فرایند تحت فلوروسکوپی برای بیمار انجام می‌گیرد تا هیچ‌گونه خطایی در این خصوص وجود نداشته باشد.

در واقع فلوروسکوپی کمک می‌کند تا پزشک تصویری از عملکرد خود هنگام هدایت سوزن و لیزر به دیسک داشته باشد. انرژی و نوری که از طریق سوزن به دیسک وارد می‌شود، فشار ایجاد شده در دیسک را کاهش می‌دهد. دیسک بیرون‌زده از لایه بیرونی دیسک مجددا به داخل کشیده می‌شود و فشار بر ریشه‌های عصبی کاهش خواهد یافت.

روند بهبودی پس از انجام لیزر دیسک چگونه است؟

این نوع روش درمانی به‌صورت سرپایی برای بیماران انجام می‌گیرد. در واقع بیمار پس از اتمام درمان خود در کلینیک، نیازی به بستری شدن نخواهد داشت. همچنین از آنجایی که بیماران طی درمان بیهوش نمی‌شوند، پس از اتمام درمان حال عمومی خوبی را تجربه می‌کنند.

همچنین در طول درمان هیچ برش و جراحتی در بیماران ایجاد نمی‌شود، به همین جهت دوره نقاهت کوتاهی را پس از درمان خواهند داشت. در اغلب مواقع بیماران تسکین درد را فورا مشاهده خواهند کرد.

پس از چه مدت زمانی بیمار روند درمان را شاهد خواهد بود؟

پس از اتمام درمان، فشار دیسک کمتر می‌شود، در نهایت فتق دیسک به‌مرور کوچکتر خواهد شد. نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد، این است که مدت‌زمان نتیجه درمان و بهبود علائم در هر فرد متفاوت است.

اگر زمان زیادی است که دچار چنین مشکلی شده‌اید، قطعا درمان کامل و رفع علائم به زمان زیادی نسبت به سایرین احتیاج خواهد داشت. با وجود اینکه رفع علائم و تسکین به‌مرور ایجاد می‌شود، اما بیمار نتیجه نهایی را پس از 6 ماه به‌طور کامل احساس خواهد کرد.

آیا احتمال عود کردن فتق دیسک بعد از PLDD یا لیزر دیسک وجود دارد؟

فتق دیسک حین انجام این درمان که تحت گرمای لیزر قرار دارد، واکنش نشان می‌دهد و محکم‌تر و کوچک‌تر می‌شود. بر اساس شواهدی که در این خصوص وجود داشته، بعید است که چنین مشکلی مجددا در بیماران عود کند.

هدف از انجام این نوع روش درمانی چیست؟

سعی پزشکان بر این است که با استفاده از روش‌های حداقل تهاجمی درد را در بیماران تسکین بخشند و آنها بتوانند همانند گذشته فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند. گاهی این مشکل به‌حدی به فرد آسیب وارد می‌کند که دچار بی‌حسی در دو پای خود می‌شوند و از انجام فعالیت‌های روزانه باز می‌ماند.

در نهایت در این مواقع توصیه پزشکان استفاده از لیزر دیسک است تا تمامی علائم در بیماران برطرف شود و بتوانند همانند گذشته فعالیت‌های خود را انجام دهند.

در چه مواقعی لیزر دیسک گزینه درمانی مناسب برای من خواهد بود؟

در اغلب مواقع فتق دیسک و مشکلاتی که در کمر ایجاد می‌شود با راهکارهای ساده قابل درمان است. پزشک ابتدا از راهکارها و درمان‌هایی از قبیل ماساژ درمانی، دارو و تزریقات سعی بر درمان بیماران دارند که اغلب آنها با استفاده از این راهکارها بهبود پیدا می‌کنند.

در صورتی که این روش برای افراد کارساز نباشد، دیگر درمان‌های حداقل تهاجمی را به بیماران پیشنهاد می‌دهند. لیزر دیسک از آن دسته درمان‌هایی است که برای فتق دیسک بهترین تاثیر را دارد. 

همچنین بسیاری از افراد به‌دلیل داشتن بیماری‌های زمینه‌ای، قادر به جراحی‌های بزرگ و بیهوشی عمومی نیستند، در نتیجه این نوع روش درمان نیمه تهاجمی که نیازی به بیهوشی ندارد، گزینه مناسبی برای آنها خواهد بود.

آشنایی با فواید لیزر دیسک (PLDD)

تنها کوتاه بودن زمان این نوع روش درمانی به‌عنوان مزایای آن محسوب نمی‌شود. لیزر دیسک برخلاف درمان‌های دیگر که در برخی از مواقع موجب چسبندگی می‌شود، در این مورد این‌گونه نیست.

هیچ آسیبی به عضلات و مفاصل در افراد وارد نمی‌شود و اعصاب آسیب نخواهد دید. در واقع از طریق پوست و به‌روش حداقل تهاجمی قسمت مورد نظر، درمان خواهد شد. 

چنین راهکاری می‌تواند چندین‌بار بدون هیچ مشکلی برای افرادی که نیاز دارند، تکرار شود و آنها نیز بارها متحمل بیهوشی عمومی نخواهند شد. لیزر دیسک در قسمت‌های مختلف ستون فقرات انجام‌پذیر است.

روند درمان بیمار بلافاصله پس از لیزر دیسک چگونه است؟

بیماران پس از آنکه درمان با لیزر دیسک را انجام می‌دهند، باید در موقعیت مناسبی استراحت کنند تا تاثیر این نوع روش درمانی را شاهد باشند. پیشنهاد می‌شود پس از لیزر دیسک، فیزیوتراپی برای بیماران انجام گیرد تا موجب کمک به روند بهبودی و تسکین درد شود. پزشک متخصص در خصوص مراقبت‌های پس از درمان شما را راهنمایی خواهد کرد.

مراقبت‌هایی که پس از لیزر دیسک، بیماران باید به آن توجه داشته باشند

همانطور که گفته شد پس از اتمام درمان یک برنامه‌ای جهت مراقبت‌های لازم دریافت خواهید کرد. توضیحاتی در خصوص مجاز بودن در رابطه با پیاده‌روی، دراز کشیدن، نشستن و غیره بسته به شرایط شما در زمان مناسبی داده خواهد شد.

گاهی توصیه می‌شود، به‌مدت دو تا سه هفته از گردنبندهای طبی استفاده شود، در این مدت هرگونه حرکاتی مانند خم شدن، پیچاندن بدن، بلند کردن وسیله‌های سنگین برای بیمار مجاز نخواهد بود.

جهت تسریع روند درمان می‌بایست فیزیوتراپی دو تا سه هفته انجام شود. معمولا پس از 6 تا 8 هفته بیمار قادر به انجام هرگونه فعالیتی، مانند ورزش یا رانندگی کردن خواهد بود.

آیا عارضه و خطراتی از لیزر دیسک برای بیماران گزارش شده است؟

این نوع درمان ممکن است همانند بسیاری از درمان‌های دیگر عارضه و مشکلات بسیار نادر و نه چندان جدی را برای بیماران ایجاد کند، اما در خصوص این نوع درمان، زمانی بیمار دچار عارضه و خطرات احتمالی پس از آن می‌شود که در مراکزی غیرمعتبر و به دست افرادی غیر از پزشک صورت گیرد. در غیر این صورت هیچ مشکلی و عارضه‌ای را پس از درمان ایجاد نخواهد کرد.

آیا بیمار در طول درمان درد احساس خواهد کرد؟

اگر این نوع روش درمان توسط پزشکان با تجربه و متخصص برای بیماران انجام شود، هیچ مشکلی از قبیل درد را برای بیمار ایجاد نخواهد کرد. در طول درمان به بیماران توصیه می‌شود که هیچ واکنش و حرکتی را در بدن خود نداشته باشند. 

به‌طور کلی پاسخی که به این سوال می‌توان داد، این است که در اغلب مواقع از آنجایی که لیزر دیسک روشی نیمه تهاجمی است، بیماران در طول درمان دردی احساس نخواهند کرد.

آیا نتایج لیزر دیسک فوری است؟

در 30 درصد مواقع افرادی که لیزر دیسک را انجام می‌دهند متوجه تسکین درد خواهند شد، اما طی 4 تا 6 هفته به‌تدریج بهبود خواهد یافت. در 70 درصد مواقع افراد ممکن است دردهای قدیمی و جدید را در قسمت آسیب‌دیده احساس کنند.

6 هفته پس از درمان می‌توان روند و نتیجه درمان را ارزیابی کرد که منجر به تسکین درد بیمار شده است یا خیر؟ در نتیجه نباید بلافاصله پس از درمان انتظار بهبودی کامل داشته باشید.

آیا بیمار پس از اتمام درمان نیاز به بستری شدن در بیمارستان خواهد داشت؟

از آنجایی که این روش درمانی به‌صورت سرپایی و بدون بیهوشی انجام می‌شود، در اغلب مواقع لازم نمی‌دانند که بیماران در بیمارستان بستری بمانند و پس از مدت کوتاهی می‌توانند به منزل خود بازگردند.

آیا لیزر درمانی تکنیکی جدید است؟

این نوع روش درمان را نمی‌توان به‌عنوان درمانی جدید در نظر گرفت، در واقع چندین سال است که بیماران تحت این نوع درمان قرار گرفته‌اند. اولین سالی که از این نوع درمان برای بیماران استفاده کرده‌اند، مربوط به سال 1986 است.

پس از 5 سال تحقیقات در خصوص لیزر دیسک، در سال 1991 پس از تایید FDA مورد استفاده عموم قرار گرفت. با وجود آنکه از این نوع روش درمان، سال‌هاست که برای بیماران استفاده می‌کنند هنوز به‌طور کامل در بین مردم شناخته شده نیست. در حال حاضر بیش 150.000 هزار نفر تحت این نوع راهکار جهت درمان دیسک خود بوده‌اند.

کلام آخر

اگر دچار دیسک هستید و از دردهای ناشی از دیسک رنج می‌برید باید به متخصصین درد مراجعه کنید؛ چراکه آنها با علمی که در این زمینه دارند، می‌توانند با راهکارهای حداقل تهاجمی مشکل ایجاد شده در بیماران را برطرف کنند.

قطعا انتخاب و اولویت آنها برای بیماران درمان‌های ساده است و سپس در صورتی که روند خوب و پیشرفتی در درمان شاهد نباشند، از درمان‌های موثر و پیشرفته‌تری برای آنها استفاده خواهند کرد.