در این مقاله سعی بر آن شده است که دلایل عمدۀ شانه درد و برخی گزینههای درمانی ساده توضیح داده شود. شانه در واقع از چندین مفصل که توسط تاندون‌ها و عضلات به‌یکدیگر متصل‌اند، تشکیل شده است تا بتواند آزادانه در جهت‌های مختلف حرکت کند.
در برخی موارد تحرک بیش‌ازحد یا آسیب، موجب به‌وجود آمدن مشکلاتی در شانه خواهد شد. این آسیب‌دیدگی که با درد همراه است، نیاز به تشخیص و معالجۀ پزشکی دارد.
درد شانه می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. ممکن است که بر اثر ضربه، استخوان شانه دچار شکستگی شده باشد، یا تاندون‌های آن دچار کشیدگی و پارگی شوند. همچنین ممکن است که درد بر اثر وجود آرتروز در شانه باشد. بیشتر مشکلات شانه فقط در یک ناحیۀ کوچک تأثیر می‌گذارند. همچنین ممکن است که درد شانه ناشی از درد اندام دیگری مانند گردن باشد.
عوامل ایجادکنندۀ شانه درد
بیشتر مشکلات شانه در چهار دستۀ اصلی قرار میگیرند:
• پارگی تاندون شانه
• آرتروز
• شکستگی استخوان شانه
• شانۀ یخزده
سایر مشکلات شانه همانند:
• وجود تومور
• عفونت
• مشکلات مربوط به اعصاب
مواردی با شیوع کمترند که ممکن است برای شانه به‌وجود بیاید و موجب درد شود.
بسیاری از بافت‌های شانه ممکن است که بر اثر آسیب یا استفاده بیش از اندازه دچار التهاب و درد شوند. در این مواقع حتی فعالیت‌های سادۀ روزانه همانند مسواک‌زدن یا لباس پوشیدن نیز ممکن است برای فرد بیمار بسیار دشوار باشد.
پارگی تاندون شانه
تاندون همانند بَندی‌ست که ماهیچه را به استخوان متصل میکند. در برخی موارد تاندون دچار التهاب خواهد شد که به اصطلاح گفته میشود که «تاندونیت» به‌وجود آمده است.
برخی فعالیت‌ها همانند پرتاب توپ یا حرکات تکراری شانه موجب کشیدگی یا پارگی تاندون خواهند شد. معمولا «تاندون روتاتورکاف» یا همان تاندون گردانندۀ شانه، دچار آسیب میشود که در این صورت بیمار دیگر قادر به چرخاندن شانه خود نخواهد بود و تنها تا حد مشخصی نیز می‌تواند بازوی خود را بالا بیاورد. این درد نفس‌گیر، موجب میشود که بیمار از بازوی خود استفاده نکند.
به‌طور معمول کشیدگی یا پارگی تاندون شانه ناشی از آسیب حاد یا افزایش سن و استفادۀ بیش‌ازحد از آن است. استفادۀ طولانی مدت و انجام حرکات تکراری شانه طی سالیان موجب ساییدگی و در نهایت پارگی تاندون میشود. برای مثال نقاشان ساختمانی یا بازیکنانی که سال‌ها از بازوی خود کار کشیده‌اند بیشتر در معرض خطر پارگی تاندون هستند.
پارگی، هم می‌تواند جزئی باشد و هم می‌تواند باعث جدایی کامل از استخوان شود. در واقع علل بسیاری از دردهای شانه به‌خصوص در سنین بالاتر آسیب به تاندون شانه است. علاوه بر درد، وجود بی‌حسی نیز در این ناحیۀ، شکایت بسیاری از بیماران را به همراه دارد.
هنگامی که رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات شانه آسیب‌دیده باشند، مشکلات دیگری همچون دررفتگی‌های مکرر شانه نیز به‌وجود می‌آید.
اگر روتاتورکاف درگیر باشد و یکی از عوامل درد محسوب شود، درد معمولا در قسمت جلوی شانه خواهد بود. این درد هنگامی که بازوی خود را بالای سر می‌برید، بدتر میشود و به حدی شدید میشود که بیمار را از انجام کارهای ساده نیز بازمی‌دارد. به‌خصوص در شب و هنگام خواب، بیمار را از شدت درد از خواب بیدار میشود.
آرتروز شانه
در بسیاری موارد درد شانه می‌تواند ناشی از بروز «آرتروز» باشد. از علائم وجود آرتروز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• تورم
• درد
• سفتی شانه
که معمولا از سنین میان‌سالی شروع میشود. آرتروز به آرامی توسعه می‌یابد و درد آن با گذشت زمان بدتر میشود. در آرتروز، غضروف موجود بین استخوان‌ها ساییده شده و از بین می‌روند و استخوان‌ها با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. این اتفاق موجب درد و سفتی شانه میشود. این بیماری ممکن است که مربوط به ورزش یا جراحاتی باشد که مزمن شده‌اند.
اغلب افراد برای جلوگیری از درد شانه و تلاش برای کاهش درد، از شانۀ خود بسیار کم استفاده می‌کنند و حرکات شانه را محدود می‌کنند. محدود کردن حرکات شانه، خود موجب سفت‌شدن بافت‌های نرم مفصلی می‌شوند که باز هم بسیار دردناک است.
شکستگی شانه
در صورت سقوط، زمین‌خوردن، یا اصابت ضربۀ سخت، ممکن است که استخوان شانه بشکند یا ترک بخورد. در صورت شکستگی استخوان شانه، درد و کبودی ایجاد میشود که دیگر قادر به استفاده از شانۀ خود نخواهید بود و حتی نمی‌توانید بازوی خود را بلند کنید.
در افراد جوان شکستگی غالبا بر اثر صدمه و آسیب در ورزش یا تصادف با وسیلۀ نقلیه به‌وجود می‌آید. در افراد مسن‌تر شکستگی اغلب در نتیجه سقوط و زمین خوردن اتفاق می‌افتد. شکستگی‌ها باعث درد شدید، تورم و کبودی میشود. همچنین شانه در کنار بدن آویزان می‌ماند.
شانۀ یخزده
به‌وجود آمدن این شرایط تا حد زیادی حرکات مفصل شانه را محدود میکند. بافت شانه دچار چسبندگی میشود و شانه از حرکت آزادانه بازمی‌ایستد. زمانی این اتفاق رخ میدهد که بیمار بر اثر درد زیاد یا بعد از عمل جراحی، از شانه کمتر استفاده کنید تا درد کمتری را متحمل شود.
در این حالت بیمار باید حرکات محدود شانه را با دمبل‌های بسیار سبک شروع کند و پس از آن تمرین‌های مقاومتی با وزنه‌های آزاد را می‌تواند انجام دهد.
در چه مواردی باید سریعا به پزشک متخصص درد مراجعه کرد؟
هنگامی که نتوانید شانۀ خود را به‌راحتی و به‌طور طبیعی حرکت دهید. همچنین اگر شانه خیلی سفت و دردناک است باید به پزشک فوق تخصص درد در کلینیک درد مراجه کرد. ابتدا به شانۀ خود استراحت دهید و از آن کار نکشید، همچنین در صورت امکان آن را توسط بانداژ ثابت نگه دارید تا تکان نخورد. اگرچه که آسیب‌های جدی مانند شکستگی، به کمک حرفه‌ای نیاز دارند و باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمود.
در موارد زیر نیز باید نزد پزشک رفت:
• تغییر شکل مفصل شانه
• درد شدید
• صدمات شایع
• تورم شانه
• بی‌حسی و ضعف شانه
• عدم توانایی استفاده از شانه
• دررفتگی شانه
• تب شدید
• دیگر مشکلات درد شانه
• رماتیسم مفصلی
از دیگر مشکلاتی که موجب درد شانه می‌شوند میتوان به رماتیسم مفصلی اشاره کرد. روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های خودایمنی گزارش شده است. این بیماری سیستم ایمنی بدن به پوشش محافظ مفاصل حمله کرده و آنها را از بین می‌برد که موجب درد و سفتی در شانه خواهد شد.
در چه مواردی باید سریعا به پزشک متخصص درد مراجعه کرد؟
هنگامی که نتوانید شانۀ خود را به‌راحتی و به‌طور طبیعی حرکت دهید. همچنین اگر شانه خیلی سفت و دردناک است باید به پزشک فوق تخصص درد در کلینیک درد مراجه کرد. ابتدا به شانۀ خود استراحت دهید و از آن کار نکشید، همچنین در صورت امکان آن را توسط بانداژ ثابت نگه دارید تا تکان نخورد. اگرچه که آسیب‌های جدی مانند شکستگی، به کمک حرفه‌ای نیاز دارند و باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمود.
در موارد زیر نیز باید نزد پزشک رفت:
• تغییر شکل مفصل شانه
• درد شدید
• صدمات شایع
• تورم شانه
• بی‌حسی و ضعف شانه
• عدم توانایی استفاده از شانه
• دررفتگی شانه
• تب شدید
• دیگر مشکلات درد شانه
• رماتیسم مفصلی
از دیگر مشکلاتی که موجب درد شانه می‌شوند میتوان به رماتیسم مفصلی اشاره کرد. روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های خودایمنی گزارش شده است. این بیماری سیستم ایمنی بدن به پوشش محافظ مفاصل حمله کرده و آنها را از بین می‌برد که موجب درد و سفتی در شانه خواهد شد.
مشکلت اندام‌های دیگر
در برخی موارد نیز شانه درد می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در کیسه‌صفرا، کبد یا اندام دیگر بدن باشد.
حملۀ قلبی
بی‌حسی شانه به‌خصوص شانۀ چپ، به همراه مشکل در تنفس و درد قفسۀ سینه، می‌تواند نشان‌گر حملۀ قلبی باشد. در این صورت فورا به فوریت‌های پزشکی نیاز خواهید داشت.
تاندونیت کلسیم
گاهی اوقات درد، تورم و مشکل حرکت دادن شانه، به‌دلیل وجود کریستال‌های کلسیم ایجاد شده در تاندون‌ها است. همۀ انسان‌ها به کلسیم معدنی در بدن خود احتیاج دارند؛ چراکه به تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک میکند. اما گاهی اوقات وجود بیش‌ازحد آن در بدن، باعث میشود که کریستال‌های ریز و لبه تیز، در مکان‌های اشتباهی همانند شانه انباشته شوند. وجود این کریستال‌های کلسیم در اطراف مفصل درد و تورم ایجاد میکند.
مشکلات و درد شانه چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک معالج به منظور تعیین علت درد شانه و ارائه گزینههای درمانی مناسب، ارزیابی کاملی را از شانه بیمار انجام میدهد. هر مشکل شانه معمولا دارای علائم خاصی است که به پزشک یا فیزیوتراپیست در تشخیص آن بیماری کمک میکند.
اشعۀ ایکس (X-RAY)
استفاده از اشعۀ ایکس می‌تواند فضاهای بین دو استخوان، ستون فقرات، بیماری آرتروز، تومورها و شکستگی‌ها را نشان دهد. با توجه به این عکس، پزشک درمان‌های لازم را انجام خواهد داد. اشعۀ ایکس هرگونه صدمات مربوط به استخوان‌ها را نشان میدهد.
ام آر آی (MRI)
تصویربرداری MRI نوعی روش غیرتهاجمی است که مشکلات مربوط به عصب، رباط‌ها و تاندون‌ها را نشان میدهد. تصویربرداری MRI تصاویر بسیار دقیقی از بافت‌های نرم ایجاد میکند.
سی تی اسکن
این نوع تصویربرداری معمولا جایگزینی برای MRI است. این نوع اسکن با فناوری رایانه‌ای نمای کاملی از استخوان‌های ناحیۀ شانه ایجاد میکند.
آزمایش خون
انجام آزمایش خون در بسیاری موارد برای تشخیص دردهای شانه کاربرد ندارد، بلکه برای رد سایر شرایط استفاده میشود. برای مثال برای انواع آرتریت به‌کار می‌رود.
درمان درد شانه
پس از ارزیابی کامل تاریخچۀ پزشکی بیمار و فهمیدن این موضوع که درد از چه زمانی شروع شده است، نحوۀ درمان آغاز میشود. برخی سؤالات پزشک، دلایل احتمالی مشکلات شانه را مشخص میکند.
برای تشخیص دلایل درد شانه، معاینه‌ای جامع نیاز است. پزشک متخصص تمامی ناهنجاری‌های جسمی، تورم، ضعف عضلات و مناطقی که درد میکند را مورد مطالعه قرار میدهد و معاینه میکند. پزشک فوق تخصص درد، شانۀ دردناک را حرکت میدهد تا مشاهده کند که در کدام حالت درد بیشتری احساس میشود؛ چراکه این مسأله می‌تواند نشان دهد که مشکل اصلی کجاست.
ابتدا تشخیص علت درد بسیار حیاتی است. در بسیاری موارد پزشک ممکن است استراحت، استفاده از کیسۀ آب گرم یا یخ روی شانه را توصیه کند. همچنین داروهایی مانند آسپرین و مسکن برای کاهش درد و تورم نیز پیشنهاد میشود.
اگر درد شانه پس از انجام مراحل بالا بهبود پیدا نکند، معمولا پزشک یک داروی ضدالتهابی را مستقیما به مفصل تزریق خواهد کرد تا تورم و درد را تسکین دهد.
در برخی موارد هم که کاملا مشخص است، پارگی تاندون، شانۀ یخزده یا شکستگی با استراحت و دارو بهبود نمی‌یاید و پزشک انجام عمل جراحی را توصیه میکند.
هر مشکلی که شانه داشته باشد، به احتمال خیلی قوی، انجام تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی توصیه میشود. این کار به کشش و تقویت مفاصل بسیار کمک کرده و دامنۀ حرکتی را بهبود می‌بخشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست‌ها متخصصانی هستند که به کاهش درد شانه کمک می‌کنند. آنها با استفاده از انواع ورزش‌های تقویتی و کششی، ماساژ و سایر تکنیک‌های درمانی، عملکرد شانه را بهبود می‌بخشند.
اگرچه که باید تعادل بین ورزش و استراحت را رعایت کرد. به‌طور کلی فیزیوتراپیست از شما می‌خواهد که فعال باشید تا از بروز شانۀ یخزده جلوگیری به‌عمل آید.
به‌خاطر داشته باشید که حتی بعد از رفع کامل درد نیز، مرتبا ورزش کنید و در مورد نحوۀ تمرینات، با پزشک خود مشورت کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.