رادیوفرکوئنسی کمر

امروزه گزینه‌های زیادی جهت درمان درد مفاصل وجود دارد، اما نکته مهم این است که گزینه‌ای انتخاب شود که با حداقل‌ترین روش‌های تهاجمی، بیشترین تاثیر بهبودی را به‌جا بگذارد.

رادیوفرکوئنسی مفاصل، یکی از راهکارهایی است که متخصصین درد برای افرادی که از کمردرد مزمن خود گلایه دارند، پیشنهاد می‌دهند. اگر شما مبتلا به کمردرد هستید و با این روش درمانی کارآمد آشنایی ندارید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا کلیه اطلاعات مهم در خصوص این درمان را برای شما ذکر کنیم.

آشنایی با عملکرد رادیوفرکوئنسی

نوروتومی رادیوفرکوئنسی روشی غیر جراحی و کم تهاجمی برای تسکین دردهای مزمن (دردهایی که بیشتر از ۱۲ هفته طول کشیده و با وجود مصرف دارو بهبودی نداشته‌اند) است. نوروتومی رادیوفرکوئنسی از حرارت ناشی از امواج رادیویی برای هدف قرار دادن اعصاب خاص استفاده می‌کند و به‌طور موقت انتقال پیام درد توسط این اعصاب را متوقف می‌کند.

در مورد دردهای فاست کمری و گردنی، دردهای طول کشیده مفصل زانو و هیپ نیز کاربرد دارد. نوروتومی رادیوفرکوئنسی توسط پزشک آموزش دیده در زمینه درد برای کاهش دردهایی که به مصرف دارو و فیزیوتراپی پاسخی نداده و جراحی مطرح نیست، به‌عنوان گزینه مطرح است.

پزشک آموزش دیده در زمینه درد با استفاده از تصاویر فلوروسکوپی از قرارگیری نیدل (سوزن) مخصوص رادیوفرکوئنسی در جای صحیح اطمینان می‌یابد سپس با ملاحظات خاص پروسیجر را شروع کرده و برای کاهش درد بیمار از تزریقات همزمان مواد بی‌حسی کمک می‌گیرد. این روش درمانی سرپایی است و بیمار چند ساعت بعد از انجام پروسیجر از کلینیک درد خارج می‌شود.

به درمان یا راهکار رادیوفرکوئنسی، ریزوتومی نیز گفته می‌شود. این نوع درمان با گرمایی که ایجاد می‎کند، مانع از انتقال درد به مغز می‌شود. به‌طور کلی با مختل کردن اعصابی که در مفصل وظیفه انتقال درد به مغز را دارد، بیمار دیگر دردی احساس نخواهد کرد.

این نوع راهکار بیشتر برای افرادی کاربرد دارد که درد مزمن و شرایطی حاد را تجربه می‌کنند، در واقع هر فردی که به‌دلیل کمردرد به کلینیک درد مراجعه می‌کند، قطعا اولین و تنها گزینه درمانی او رادیوفرکوئنسی نخواهد بود.

ابتدا پزشک درمان‌های ساده را در نظر می‌گیرد و در صورت عدم درمان، راهکارهای پیشرفته‌تری را برای بیماران بسته به شرایط او در نظر خواهد گرفت.

نکات مهم ذکر شده از سوی پزشکان

1. در صورت استفاده از داروهای رقیق کننده خون قبل از انجام پروسیجر به پزشک خود اطلاع دهید.
2. در روز انجام پروسیجر، یک شخص را به عنوان همراه داشته باشید تا شما رو به خانه بازگرداند.
3. در روز عمل داروهای خود را با مایعات صاف میل کنید.
4. بعد از عمل در صورت احساس ناراحتی در محل سوزن‌ها از کمپرس سرد در مقاطع زمانی بیست دقیقه سه الی چهار بار در روز استفاده کنید.
5. از کمپرس گرم در محل ورود نیدل‌ها و سوزن ها استفاده نکنید.
6. حدود ۲۴ ساعت بعد از پروسیجر می‌توانید دوش آب گرم بگیرید.

قبل از انجام درمان چه فرایندی طی می‌شود؟

قبل از انجام هرگونه اقدامی جهت درمان بیمار، پزشک متخصص درد، بررسی‌های دقیقی را انجام می‌دهد. به‌طور مثال سابقه‌ بیماری‌های فرد را جویا می‌شود و همچنین تصویربرداری‌هایی در محل مورد نظر، برای بررسی‌های دقیق قبل از انجام رادیوفرکوئنسی انجام خواهد شد.

بیمارانی که آسپرین و هر داروی رقیق کننده دیگر خون مصرف می‌کنند، ممکن است لازم باشد قبل از انجام رادیوفرکوئنسی، مصرف داروی را قطع کند. به‌طور کلی بیماران باید در مورد هر نوع دارویی را که مصرف می‌کنند، به پزشک خود اطلاع دهند تا پزشک در صورت نیاز توصیه‌های لازم را به آنها ذکر کند. 

فرایند این درمان در محیطی مخصوص، به‌صورت سرپایی برای بیمار انجام می‌گیرد. همچنین قبل از عمل باید از مصرف هرگونه دخانیات، مانند سیگار خودداری شود.

آشنایی مرحله به مرحله با نحوه انجام رادیوفرکوئنسی

در برخی مواقع به بیمار داروی آرام‌بخش داده می‌شود تا طی این درمان احساس راحتی داشته باشد، اما به‌طور کلی بیمار باید با هوشیاری کامل باشد تا هر لحظه از پروسه درمان را برای پزشک توصیف کند. مراحل انجام این نوع درمان به شرح زیر است:

• بیمار روی شکم خود دراز می‌کشد.
• ناحیه که قصد انجام درمان رادیوفرکوئنسی را دارند، توسط پزشک کاملا تمیز و ضدعفونی می‌شود تا خطر ابتلا به عفونت در افراد از بین برود.
• سپس پزشک با تزریق داروی بی‌حسی در قسمت کمر، بیمار را آماده شروع انجام درمان می‌کند.
• پزشک جهت هدایت سوزن به اعصاب ناحیه کمر، از اشعه ایکس یا همان فلوروسکوپی کمک می‌گیرد.
• اعصاب میانی، سیگنال‌های درد را از مفصل به مغز منتقل می‌کند. هر مفصل به دو اعصاب میانی متصل است که به دور از ستون فقرات به مغز منتقل می‌کند.
• اعصاب‌های جانبی، سیگنال‌های درد را از مفصل‌های ساکرو ایلیاک بین ساکروم و ایلیوم موجود در لگن، به مغز منتقل خواهد کرد.
• پس از آن که نوک سوزن در محل مورد نظر قرار می‌گیرد، الکترود فعال از طریق سوزن عبور می‌کند و مقدار کمی از این جریان الکتریکی به عصب منقل می‌شود.
• پس از آن که عصب مورد نظر تایید شد، گرما روی اعصاب ایجاد می‌شود، این روند ممکن است چندین بار تکرار شود.

پزشکان توصیه می‌کنند، بیمار بهتر است فردی را همراه با خود داشته باشد تا او را تا خانه همراهی کند تا بیمار نیاز به رانندگی پس از این درمان نداشته باشد.

چه افرادی کاندیدای خوبی برای انجام این نوع درمان هستند؟

• در واقع افرادی که درد آنها به‌دلیل مشکلات عصبی در ناحیه کمر تشخیص داده شده و با تزریق بلوک عصبی درد آنها تسکین یافته است، این نوع روش درمان می‌تواند برای آنها گزینه مناسبی باشد.
• همانطور که گفته شد روش رادیوفرکوئنسی با استفاده از فلوروسکوپی یا همان اشعه ایکس انجام می‌شود، به همین جهت نباید برای افرادی، مانند خانم‌های باردار یا افرادی که خونریزی دارند، انجام گیرد.
• همچنین افرادی که دچار عفونت هستند، انجام این روش درمان برای آنها منع شده است.

چه کسی این روش درمان را برای بیماران انجام می‌دهد؟

پزشکانی که در این زمینه تخصص دارند و می‌توانند این نوع درمان را برای بیماران انجام دهند، شامل موارد زیر است:

• فیزیوتراپیست‌ها
• رادیولوژیست
• متخصصین بیهوشی و درد
• عصب شناسان
• جراحان

تجربه پس از درمان توسط رادیوفرکوئنسی چگونه است؟

اغلب بیماران بلافاصله پس از درمان قادر به راه رفتن خواهند بود، پزشک پس از درمان مدت کمی در کنار بیمار خواهد بود تا شرایط را تحت نظر داشته باشد و بررسی‌های لازم را انجام دهد، پس از مدت کمی بیمار می‌تواند به خانه بازگردد.

افراد ممکن است تا ۱۴ روز پس از درمان، درد را همچنان در ناحیه کمر خود احساس کنند که این یک امر طبیعی است و به‎دلیل اسپاسم عضلانی تشکیل شده است. روند بهبودی در هر فرد متفاوت است، برخی از افراد کمتر از ۱۰ روز و برخی ممکن است پس از سه هفته به‌طور کامل بهبود یابند.

به‌طور کلی پس از درمان‌هایی که برای بیمار انجام می‌شود، باید طبق زمان‌هایی که پزشک برای او تعیین کرده، به مطب مراجعه کند تا پزشک روند او را پس از درمان مورد بررسی قرار دهد تا از هرگونه مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

روند مراقبت‌های پس از درمان رادیوفرکوئنسی

بلافاصله پس از انجام این نوع درمان به‌مدت ۱۵ دقیقه به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید، به منظور آنکه پزشک تمامی علائم حیاتی شما را مورد بررسی قرار دهد تا مطمئن شود که در وضعیت مطلوب و قابل قبولی قرار دارید. گاهی ممکن است در آن لحظه احساس سوزش داشته باشید یا حساسیتی، مانند آفتاب سوختگی در پوست ایجاد شده باشد که این تغییرات به‌دلیل فرایند درمانی که انجام می‌شود، عادی است. توصیه می‌شود که پس از درمان به برخی از نکات توجه داشته باشید، در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

استفاده از کمپرس یخ پس از درمان بسیار موثر است؛ چراکه باعث کاهش درد و تورم می‌شود. جهت استفاده از آن باید هر دوساعت یکبار به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در محل موردنظر قرار دهید. استفاده از کمپرس آب گرم برای مراقبت پس از درمان توصیه نمی‌شود؛ بنابراین بهتر است تنها با استفاده از یخ، سعی بر کاهش علائم خود داشته باشید.

حداقل پس از ۲۴ ساعت از انجام رادیوفرکوئنسی می‌توانید دوش آب گرم بگیرید. بهتر است قبل از اینکه بخواهید فعالیت‌های رومزه خود را آغاز کنید، چند روزی به خود استراحت دهید، سپس فعالیت‌های روزمره خود را آغاز کنید.

آیا انجام رادیوفرکوئنسی کمر عارضه‌هایی را برای بیمار به‌همراه دارد؟

این نوع درمان در اغلب مواقع بی‌خطر بوده و عارضه‌های خطرناکی پس از درمان برای بیمار مشاهده نشده است. در ادامه خطرات احتمالی را برای شما ذکر خواهیم کرد:

• افزایش درد عصبی در کوتاه‌مدت
• بی‌حسی موقت
• واکنش آلرژیک نسبت به داروهایی که در طی درمان به کار برده شده

عارضه‌هایی که به‌ندرت در بیماران مشاهده می‌شود:

• خونریزی
• عفونت
• آسیب به عصب

روند فعالیت بیماران پس از انجام درمان رادیوفرکوئنسی

این نوع درمان طوری نیست که بیماران دچار محدودیت‌ شوند، معمولا چند نکته کوچک در این خصوص ذکر شده که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

• حداقل تا ۲۴ ساعت از فعالیت‌هایی، مانند رانندگی کردن خودداری کرده و به‌طور کامل استراحت کنید.
• رژیم غذایی خاصی برای شما در نظر گرفته نشده است و می‌توانید رژیم غذایی عادی خود را داشته باشید.
• از سوی پزشکان توصیه شده که تا دو روز بیماران نباید به حمام بروند.
• می‌توانید روزانه بانداژ خود را تعویض کنید تا از ایجاد هرگونه آلودگی جلوگیری شود.

علائمی که باید جدی گرفته شوند

همانطور که برای شما ذکر کردیم پس از درمان، روند بهبودی و نقاهت سختی پیش روی خود نخواهید داشت، اما برخی از مشکلات احتمالی می‌تواند باعث دردسر برای شما شود. به‌طور مثال اگر هرگونه قرمزی و تورم در اطرافی که سوزن وارد شده احساس کردید، باید با پزشک خود درمیان بگذارید تا بررسی‌های لازم برای شما انجام گیرد.

نکاتی که پس از بهبودی باید به آن توجه داشته باشید

مدت‌زمان باقی ماندن اثر این درمان در هر فردی متفاوت است، اما میانگین زمانی که برای آن در نظر گرفته شده بین ۸ تا ۲۴ ماه است. اگر پس از این مدت مجددا دردها آغاز شد، درمان برای شما تکرار می‌شود. اگر پس از گذشت مدت کوتاهی متوجه تسکین درد خود شده‌اید، باید مجددا فعالیت‌های خود را آغاز کنید. نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید:

اگر تسکین درد را تجربه کردید، باید به یاد بیاورید که چه عواملی موجب احساس درد در کمر شما شده است تا از انجام آنها خودداری کنید. بسیاری از افراد بوده‌اند، پس از آنکه دردهای آنها تسکین یافته به فعالیت‌هایی از قبیل جابجایی وسیله‌های سنگین و رنگ کردن خانه مشغول شدند! قطعا این افراد دردهایی که در گذشته احساس می‌کردند، مجددا عود خواهد کرد با وجود آنکه در شرایط مطلوبی به سر می‌برند.

بنابراین باید بسته به شرایط خود محدودیت‌هایی در هنگام انجام هر فعالیت برای خود در نظر بگیرید تا با مشکلی در این خصوص مواجه نشوید.

نکته دیگری که دراین‌باره وجود دارد این است که می‌توانید فعالیت‌های خود را که در گذشته قادر به انجام دادن آن بوده‌اید را مجددا انجام دهید. در واقع باید برنامه‌های ورزشی و تمرینی مشخص شده‌ای جهت تقویت عضلات خود داشته باشید تا شرایط مطلوب‌تری را سپری کنید.

پاسخ به سوالات متداول در خصوص انجام رادیوفرکوئنسی کمر

چه افرادی درمان موفقیت‌آمیزی را با استفاده از این راهکار تجربه می‌کنند؟

افرادی که مدت‌زمان طولانی احساس درد در کمر داشته‌اند، ممکن است این گزینه درمانی برای آنها بسیار مناسب باشد. از آنجا که در این درمان عصب کمر مورد هدف قرار می‌گیرد، پزشک لازم است برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن این درمان برای بیمار اقداماتی را انجام دهد.

به همین جهت قبل از هرگونه اقدامی، بلوک‌های عصبی، مانند کورتیزون به اعصاب تزریق می‌کند. کورتیزون منجر به کاهش تورم و عدم فشار به اعصاب می‌شود. تزریق بلوک عصبی در مدت کوتاهی تاثیرگذار است و پس از زمان کوتاهی اثر خود را از دست می‌دهد.

به‌طور کلی اگر این روش برای شما موفقیت‌آمیز باشد، انجام رادیوفرکوئنسی را برای تسکین درد شما موثر می‌دانند که اثر آن بسیار با دوام‌تر از انواع دیگر درمان‌هاست.

مزایا انجام درمان رادیوفرکوئنسی چیست؟

وجود مزایای زیاد این روش سبب شده که از انجام این درمان استقبال خوبی شود. هریک از مزایای این روش به شرح زیر است:

• روشی کم تهاجمی است.
• نیازی به مراقبت‌های ویژه و بستری شدن در بیمارستان را ندارد.
• از آنجایی که پزشک برشی در کمر نمی‌زند، بیمار می‌تواند پروسه این درمان را به‌راحتی تحمل کند.
• عارضه‌های بسیار کمی پس از انجام آن مشاهده شده است که پس از مدت کمی بهبود خواهد یافت.
• بیمار می‌تواند داروهای مسکن و هر نوع داروی پرعارضه دیگر را که برای بهبود عملکرد کمر خود استفاده می‌کرده، کاملا کنار بگذارد.
• اثر این نوع روش درمان تا مدت طولانی باقی خواهد ماند.

میزان موفقیت این روش درمانی چقدر است؟

هم پزشکان و هم بیماران هردو از این نوع روش درمانی اعلام رضایت کردند. در واقع میزان موفقیتی که می‌توان برای آن در نظر گرفت، بیش از ۷۰ درصد است. اما این نکته را به یاد داشته باشید که بهبودی را پس از سه هفته مشاهده خواهید کرد.

همچنین نکته دیگری که در این خصوص وجود دارد، این است که این روش درمانی به‌عنوان راهکار قطعی و دائمی نیست، تنها با جلوگیری از تحریک عصبی مانع از انتقال درد می‌شود و تا مدتی بیمار دردی احساس نخواهد کرد.

آیا رادیوفرکوئنسی کاربردهای دیگری دارد؟

رادیوفرکوئنسی علاوه بر درمان کمردرد در رفع بسیاری از مشکلات دیگر کاربردهای زیادی دارد:

• رفع زانو درد
• برای سندرم CRPS
• رفع سردرد و میگرن

همچنین علاوه بر اینکه جهت تسکین درد بسیار کاربرد دارد، در مسائلی همچون موارد زیر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• تومورهای سرطانی
• آریتمی قلبی
• مشکلات پوستی
• رگ‌های واریسی
• و…

آیا این روش درمانی آسیبی می‌رساند؟

تابه‌حال عارضه و صدماتی خطرناکی از انجام این درمان در بیماران مشاهده نشده است. از ابتدای درمان که پزشک می‌خواهد درمان خود را شروع کند از بی‎حسی موضعی استفاده می‌شود تا بیمار هیچگونه دردی را احساس نکند. همچنین پس از اتمام کار ممکن است عارضه‌های موقتی، مانند افزایش درد وجود داشته باشد که پس از زمان کوتاهی برطرف می‌شود و جای نگرانی دراین‌باره وجود ندارد.

روند بهبودی پس از درمان چگونه است؟

بهبودی پس از انجام این نوع درمان در مقایسه با دیگر روش‌های درمانی کوتاه بوده و در واقع افراد می‌توانند فعالیت‌های سبک خود را یک روز پس از انجام رادیوفرکوئنسی آغاز کنند. اگر درد‌های شدید و مشکلات دیگری پس از انجام درمان شاهد بودید، بهتر است با پزشک خود درمیان بگذارید تا بررسی‌های لازم انجام گیرد.

آیا می‌توان درمان رادیوفرکوئنسی را تکرار کرد؟

بله، در برخی مواقع پزشک این نوع درمان را برای بیمار تکرار می‌کند. در برخی مواقع ممکن است که یکبار انجام رادیوفرکوئنسی تاثیر زیادی برای بیمار نداشته باشد، به همین جهت پزشک دو تا سه هفته پس از مرحله اول مجددا این درمان را تکرار می‌کند. همچنین در مواقعی که این درمان برای بیمار بسیار موفقیت‌آمیز است و پس از مدت‌زمان طولانی که تاثیر خود را از دست می‌دهد، مجددا این تزریق برای بیمار انجام می‌شود.

هرچند وقت یکبار امکان انجام این نوع درمان برای بیمار وجود دارد؟

بسته به علائم و میزان باقی ماندن اثرات آن توسط پزشک تصمیم‌گیری می‌شود که طی چه مدتی این درمان برای شما انجام گیرد. چنانچه این روش درمانی برای شما موفقیت‌آمیز نباشد، ‎پزشک متخصص درد از روش درمانی‌های دیگری برای شما در نظر خواهد گرفت.