درمان دیسک کمر یکی از دغدغه‌های اساسی هر فرد مبتلا به این عارضه است. کمر انسان ساختار پیچیده‌ای دارد که از ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها و… تشکیل شده است؛ که به تحرک انسان کمک می‌کنند، همچنین ستون فقرات انسان دارای غضروف‌هایی است که «دیسک» نامیده می‌شوند.
گاهی علت کمردرد ناشناخته است و علتی برای آن مشخص نیست. درد کمر یکی از دردهایی است که با توجه به شرایط و سنین مختلف، افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برزو کمردرد به دلیل عوامل مختلفی ممکن است که بروز کند که در ادامه به معرفی برخی از آنها خواهیم پرداخت:
- دیسک کمر یا پارگی فتق
- عفونت ستون فقرات
- سیاتیک
- آسیب به رباط‌های مربوط به ستون فقرات و دیسک‌ها
- دیسک بین مهره‌ها
اگر کمردرد حاد نباشد تا چند روز یا حتی چند هفته باقی می‌ماند؛ اما اگر خیلی حاد باشد بیش از سه ماه طول می‌کشد. در بین ستون فقرات مایعاتی است که با افزایش سن در بین افراد ۳۰ تا ۵۰ سال، میزان مایعات بین مهره‌ها در ستون فقرات کاهش می‌یابد و کاهش مایعات در بین مهره‌ها به دیسک ستون فقرات آسیب می‌رساند. با افزایش سن کم‌کم عضلات از بین می‌روند و کمر در معرض آسیب دیدگی بیشتری قرار می‌گیرد. به همین دلیل تقویت عضلات کمر بسیار اهمیت دارد.
علل کمردرد
فشارها
فعالیت‌های بیش از حد، باعث کشش و پارگی عضلات و رباط‌ها، درد و سفتی در ناحیۀ تحتانی کمر شده و همچنین اسپاسم عضلات را به همراه دارد. استراحت و فیزیوتراپی برای درمان کمردرد بسیار مؤثر است.
سیاتیک
اگر دیسک روی عصب سیاتیک فشار وارد کند، باعث «پارگی فتق» می‌گردد. سیاتیک، ستون فقرات را به پاها متصل می‌کند. به همین دلیل درد در ناحیۀ سیاتیک باعث درد پاها میشود. این درد معمولا با سوزش پا و سوزن سوزن شدن همراه است.
انحنای غیرطبیعی ستون فقرات
این بیماری مادرزادی بوده و در دوران کودکی یا بزرگسالی تشخیص داده میشود. انحنای غیرطبیعی ستون فقرات باعث درد شده و فشار در نواحی زیر را به همراه دارد:
- تاندون‌ها
- رباط‌ها
- عضلات و…
دیسک کمر چیست؟
کمر از ۵ استخوان تشکیل شده است. ساختمان‌های غصروفی در بین ستون فقرات، دیسک نامیده میشود.
ساختمان دیسک کمر
دیسک کمر از دو قسمت، یکی حلقۀ دیسک یا آنولوس فیبروزوس (Anulus fibrosus) و دیگری هسته دیسک یا نوکلئوس پولوپوزوس (Nucleus Pulposus) تشکیل شده است. نرمی دیسک کمر به دلیل به هم تنیده شدن چند لایه کلاژن است.
دیسک کمر در کجا قرار گرفته است؟
در واقع دیسک در بین مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته است؛ که باعث حرکت کمر به بالا، پایین، چپ و راست میشود. جنس دیسک کمر غضروفی است و از لحاظ ساختمانی از یک حلقه و هسته تشکیل شده است؛ که بسیار نرم است و مانع از ضربات وارد شده بر ستون فقرات می‌شوند.
کار دیسک کمر چیست؟
- دیسک کمر باعث جلو، پایین، چپ و راست شدن و پیچیدگی کمر میشود.
- از ضربه‌های وارد شده بر ستون فقرات جلوگیری می‌کند.
- از آنجایی که دیسک در بین مهره‌ها قرار دارد هنگام بلند کردن اجسام مانند بالشتی عمل کرده و فشار وارد شده را تحمل می‌کند تا استخوان‌های ستون فقرات آسیب نبینند.
علل بیماری دیسک کمر
دیسک کمر با افزایش سن مستعد آسیب است و قسمت خارج دیسک می‌تواند ایجاد فتق یا پارگی شود.
به فتق دیسک، پارگی یا دیسک لغزش هم گفته میشود و این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عضروف‌های دور دیسک به نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد کنند.
در بین مهره‌های نخاعی ستون فقرات دیسک‌های بین مهره‌ای قرار گرفته‌اند که حالت ارتجاعی دارند (بالشت)، که در صورتی که پارگی فتق پیش آید، از امتداد طبیعی خود خارج می‌شوند.که این امر منجر به فشرده‌سازی ریشۀ عصب میشود.
دیسک کمر به دلیل بلند کردن اجسام سنگین، پیچاندن کمر به‌طور ناگهانی اتفاق میافتد.
از نظر علمی دیسک کمر به دلیل سه فرآیند اتفاق میافتد:
- اختلال در دیسک کمر
- بیماری دیسک دژنراتیو (هنگامی برزو می‌کند که دیسک موجود میان ۲ مهره از ستون مهره‌ها باعث درد شود که معمولاً با افزایش سن بروز می‌کند)
- بی‌ثباتی قطعه‌ای ستون فقرات کمری
علل بیماری دیسک کمر
دیسک کمر با افزایش سن مستعد آسیب است و قسمت خارج دیسک می‌تواند ایجاد فتق یا پارگی شود.
به فتق دیسک، پارگی یا دیسک لغزش هم گفته میشود و این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عضروف‌های دور دیسک به نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد کنند.
در بین مهره‌های نخاعی ستون فقرات دیسک‌های بین مهره‌ای قرار گرفته‌اند که حالت ارتجاعی دارند (بالشت)، که در صورتی که پارگی فتق پیش آید، از امتداد طبیعی خود خارج می‌شوند.که این امر منجر به فشرده‌سازی ریشۀ عصب میشود.
دیسک کمر به دلیل بلند کردن اجسام سنگین، پیچاندن کمر به‌طور ناگهانی اتفاق میافتد.
از نظر علمی دیسک کمر به دلیل سه فرآیند اتفاق میافتد:
- اختلال در دیسک کمر
- بیماری دیسک دژنراتیو (هنگامی برزو می‌کند که دیسک موجود میان ۲ مهره از ستون مهره‌ها باعث درد شود که معمولاً با افزایش سن بروز می‌کند)
- بی‌ثباتی قطعه‌ای ستون فقرات کمری
افرادی که به بیماری دیسک کمر مبتلا می‌شوند، در سنین ۲۰ تا ۵۰ سال هستند، که ممکن است بعضی از آنها هیچ سابقۀ ژنتیکی هم نداشته باشند. افراد مبتلا به این درد معمولا بعد از چند هفته بهبود پیدا می‌کنند. در غیر اینصورت برای درمان دیسک کمر باید به پزشک مراجعه کنند و با تصویربرداری و آزمایش بیماری آنها تشخیص داده شود. درد افراد مبتلا به دیسک کمر با نشستن و خم شدن به جلو بدتر میشود.
زمانی که در دیسک داخلی، اختلال عملکردی پیش بیاید افراد دچار درد عمیق در ناحیۀ کمر می‌شوند؛ که با حرکت این درد بدتر می‌گردد. به درد در ناحیۀ کمر تا قسمت تحتانی (باسن)، درد سیاتیک گفته میشود. این درد از کمر به سمت پشت باسن و پشت ران و سپس به پشت ساق می‌رود.
درد دیسک کمر گاهی به‌صورت خفیف بوده؛ که بعد از مدتی برطرف میشود اما در مواقعی که همراه با درد سیاتیک باشد نیاز به درمان جدی دارد.
یکی دیگر از مواردی که در دیسک کمر اهمیت زیادی دارد، رابطۀ آن با بی‌حسی پا است. دیسک کمر باعث ضعیف شدن پا میشود. ریشۀ عصبی پای انسان دو قسمت دارد؛ که یکی مربوط به حس پا و دیگری حرکتی است. اگر این بیماری بر حس پا تاثیر بگذارد، حس را ضعیف کرده و اختلال ایجاد می‌کند و اگر بر حرکت تاثیر بگذارد باعث ضعف عضلانی پا می‌گردد.
انوای بیماری دیسک کمر
این بیماری یک حالت کلی است. با توجه به ساختار و عملکرد دیسک، هر دیسکی که حالت طبیعی نداشته باشد، بیماری دیسک کمر است. موارد مختلف آن عبارتند از:
- ساییدگی سالم
- برآمدگی دیسک
- فتق دیسک
- نازک شدن دیسک
- ساییدگی دیسک و تشکیل خار استخوانی
عوامل ایجاد دیسک کمر
بیماری دیسک کمر بر اثر تغییرات ناشی از دژنراتیو طبیعی است که با افزایش سن اتفاق میافتد. دیسک بین مهره‌ای از مایعات تشکیل شده است که به مرور زمان و با افزایش سن مقدار مایعات کاهش پیدا می‌کند و باعث خشک شدن و ترک خوردن لایه‌های بیرونی دیسک میشود؛ که این عوامل منشاء مهم کمردرد هستند. کم شدن مایعات در بین دیسک آغاز اختلال در دیسک داخلی است.
هنگامی که لایۀ بیرونی دیسک خشک شده و ترک برمی‌دارد، مایعات از دیسک خارج می‌شوند و دیسک بین ستون فقرات عملکرد درستی نخواهد داشت و سرانجام باعث فروپاشی دیسک و تغییرات دژنراتیو در مهره‌ها و مفاصل ستون فقرات میشود. به این بیماری «دژنراسیون» گفته میشود.
دیسک کمر قابلیت این را دارد که خود را ترمیم کند. اگر این عارضه بر اثر عواملی تَرک بردارد، بعد از مدتی جوش می‌خورد ولی اگر فرد زمینه‌های ژنتیکی داشته باشد، ترک‌ها جوش نمی‌خورند و حتی بعد از مدتی شکاف بزرگتر میشود.
فتق دیسک در ستون فقرات، بیشتر بین مهره‌های کمری ۴ ، ۵ و همچنین مهره ۵ و با اولین مهره ساکرال (گودی کمر) رخ می‌دهد.
راه‌های تشخیص دیسک کمر
این نوع از بیماری همیشه به‌راحتی قابل تشخیص نیست. روش‌های تشخیصی آن عبارتند از:
- مراجعه به کلینیک درد
- تست MRI
- تست نوار عصب و عضله از دیسک کمر
- علائمی مثل تیر کشیدن پاها، درد و خشکی صبحگاهی
درمان دیسک کمر
مراقبت در خانه
بسیاری از دردهای کمر به گونه‌ای هستند، که بعد از مدتی استراحت رفع میشود. اگر بعد از مدتی درد و علائم برطرف نشود باید فرد به پزشک فوق تخصص درد مراجعه نماید.
درمان پزشکی
گاهی مشکلات کمر و دیسک به گونه‌ای‌ست که حتما نیاز است، فرد زیر نظر پزشک قرار بگیرد و با دارو و فیزیوتراپی درمان انجام شود. البته در موقعیت‌های حادتر روش‌های تهاجمی (عمل) برای درمان استفاده میشود.
داروها
داروهایی که برای دیسک کمر لازم است از جمله داروهای مسکن برای تسکین درد و کاهش التهاب است.
عمل جراحی
عمل جراحی یک روش تهاجمی برای درمان دیسک کمر است و افرادی که داروها برای آنها اثربخش نبوده است، این روش برای درمان آنها انتخاب میشود. در جراحی دیسک کمر، فشار وارد شده عضلات بر نخاع، از بین می‌رود و فشار بر اعصاب کم شده و درد را تسکین می‌دهند.
در این بیماری، دیسک عامل اصلی درد است و پس از جراحی، درد به میزان چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. یکی از گزینه‌ها برای جراحی دیسک کمر، تعویض دیسک است. در این روش تمام دیسک بین مهره‌ای با دیسک مصنوعی جایگزین میشود.
بسیاری از مبتلایان به دیسک کمر برای درمان یک برنامۀ درمانی دارند، که می‌تواند به تقویت عضلات شکمی و کمر کمک کنند. افراد برای درمان دیسک خود باید یک برنامۀ سازمان یافته داشته باشند تا تمرینات ورزرشی و منظم خود را حتی در خانه هم انجام دهند. متخصصین فیزیوتراپی برای درمان دیسک روش‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند از جمله:
- گرما
- ماساژ
- سونوگرافی
- آب‌درمانی
پیشگیری از دیسک کمر
بهترین روش برای جلوگیری از مبتلا شدن به دیسک کمر مراقبت‌های لازم در زندگی روزمره است. بلند نکردن اجسام سنگین، فشار وارد نکردن به کمر و… عواملی هستند که برای جلوگیری از این عارضه باید رعایت شوند.
در اکثر موارد دیسک کمر قابل پیشگیری نیست؛ زیرا همان‌طور که گفته شد این بیماری از ترکیب تغییرات دژنراتیو طبیعی است که با افزایش سن و موارد ژنتیکی اتفاق میافتد.
نتیجه
امروزه برای درمان دیسک کمر روش‌های نوینی جایگزین شده است؛ که درمان را برای جراحان آسان‌تر کرده است و حتی درمان برای مبتلایان به سختی گذشته نیست و خیلی سریع‌تر از روش‌هایی حتی غیرتهاجمی درمان می‌شوند. یکی از این روش‌ها جراحی بسته کمر است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.