تزریق مفاصل زانو
تزریق به مفصل زانو، یکی از روش‌های تاثیرگذاری است که پزشکان در کلینیک درد برای مراجعه کنندگان انجام می‌دهند. ما در این مقاله قصد داریم در خصوص انواع تزریقات که برای رفع مشکل آرتروز و زانو درد انجام می‌شود، توضیح دهیم.
آرتروز یا استئوآرتریت، یک بیماری تخریب مفصلی است که زانو را درگیر می‌کند. آرتروز در افراد معمولا بالای ۵۰ سال و با تخریب غضروف مفصلی که نقش بالشتک بین استخوانی را بازی می‌کند، شروع می‌شود.
استخوان‌ها روی هم ساییده شده و باعث درد، خشکی و تورم زانو می‌شود. در بیمارانی که به درمان دارویی و فیزیوتراپی پاسخ نمی‌دهند، معمولا قبل از عمل جراحی توصیه می‌شود که تزریق به داخل مفصل زانو را در کلینیک درد، انجام دهند.
درمان‌های متعددی برای رفع این مشکل وجود دارد، در واقع بسته به مشکل ایجاد شده و شدت بیماری، پزشک متخصص درد تصمیم می‌گیرد از چه نوع درمانی برای بیماران استفاده کند.
تزریق به مفاصل زانو چگونه است؟
تزریقاتی که برای بیماران انجام می‌شود، شامل موارد زیر است:
- تزریق کورتیکواستروئید
- هیالورونیک اسید
- پلاسمای غنی از پلاکت
- اوزون
مزایا و روش درمانی هریک از موارد نام برده شده را برای شما توضیح خواهیم داد.
آشنایی با تزریق کورتیکواستروئید
در بین بیماران به اختصار کورتون نامیده می‌شود. در این روش کورتون مستقیما به داخل زانو برای کاهش درد و التهاب تزریق می‌شود و اثر آن طبیعتا از مصرف خوراکی و سیستمیک بیشتر و عوارض آن کمتر است.
شروع اثر ممکن است آنی یا با تاخیر چند هفته‌ای باشد. عوارض این نوع تزریق به مفاصل زانو می‌تواند استئونکروز (نکروز استخوان مجاور)، تشدید درد به‌طور موقت و در افراد دیابتی بالا رفتن موقتی قند خون باشد.
این تزریق بیشتر جهت کاهش التهاب برای بیماران انجام می‌شود. کورتیکواستروئید از ماده‌ای به نام کورتیزول که به‌طور طبیعی از غدد فوق کلیوی تولید می‌شود، تقلید می‌کند.
اگر این تزریق در دوز بالا انجام شود، کاملا التهاب مفصل زانو را درمان می‌کند. علاوه بر این در سیستم دفاعی بدن نیز موثر است؛ چراکه در شرایطی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خودی حمله می‌کند، موثر واقع می‌شود.
پس از تزریق این ماده به‌سرعت در جریان خون جذب می‌شود و به قسمتی که سبب التهاب شده اثر می‌گذارد. تزریق این ماده بر خلاف نوع خوراکی آن هیچگونه عارضه جانبی را در افراد ایجاد نمی‌کند.
گاهی برخی از پزشکان قبل از انجام این درمان از بی‌حسی موضعی برای بیمار استفاده می‌کنند تا او هیچگونه دردی را در حین تزریق احساس نکند. در برخی از افراد مدت کمی پس از تزریق، درمان و تسکین درد مشاهده می‌شود، اما در برخی پس از چند روز این بهبودی نمایان خواهد شد.
بسته به شرایط هر فرد، مدت ماندگاری این درمان متفاوت است، گاهی تا بیش از ۶ ماه اثر درمان آن باقی می‌ماند. در نهایت به این نکته توجه داشته باشید که انجام این درمان دائمی نیست و باید پس از مدتی مجددا تزریقاتی برای بیمار انجام گیرد.
آیا تزریق کورتیکواستروئید عارضه‌هایی را برای بیماران خواهد داشت؟
پس از انجام تزریق، بسیاری از افراد، ممکن است کمی درد یا سوزن سوزن شدن را در محل تزریق احساس کنند، که این امر طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
گاهی این تزریق می‌تواند عارضه‌های نادری را در صورتی که مکررا انجام شود، برای بیمار ایجاد کند که شامل موارد زیر است:
- پوکی استخوان
- عفونت مفاصل
- آسیب به عصب
- نازک شدن پوست اطراف محل تزریق
- ایجاد درد و التهاب موقتی
- روشن‌تر شدن پوست نواحی تزریق
- افزایش قند خون در بیماران دیابتی
- واکنش آلرژیک
در صورت استفاده مکرر از این نوع تزریق، خطر ابتلا به سندرم کوشینگ در افراد افزایش می‌یابد، که نشانه‌های این سندرم شامل موارد زیر است:
- افزایش وزن
- گردی چهره
- کبودی
- استخوان‌های ضعیف
- رشد بیش از حد مو
- اختلال باروری در مردان
- قاعدگی نامنظم
آشنایی با تزریق هیالورونیک اسید
که در بین مردم با عنوان تزریق ژل از آن یاد می‌شود، به ماده طبیعی بین مفصلی افزوده شده و باعث لغزندگی سطوح مفصلی می‌شود. تزریق هیالورونیک به‌صورت تک دوز تزریقی یا هفتگی تا پنج‌بار بر حسب نوع محصول انجام می‌شود. از عوارض این نوع تزریق خونریزی، خارش، بثورات پوستی، سردرد، دردهای عضلانی و.. است که معمولا گذرا است و در صورت بروز با پزشک معالج باید تماس گرفته شود.
هدف از تزریق این ماده به زانو این است که درد و التهاب ایجاد شده زانو کاهش یابد و زانو عملکرد بدون مشکلی داشته باشد. میزان تزریق به مفاصل زانو که در این نوع درمان برای بیمار انجام می‌شود، بسته به شدت عارضه ایجاد شده در بیماران توسط پزشک تصمیم‌گیری خواهد شد.
یک زانوی سالم حاوی ۴ میلی‌لیتر مایع مفصلی است، هیالورونیک اسید که از مهم‌ترین مایع میان مفصلی در زانو است. در واقع وجود این ماده در زانو سبب می‌شود که:
- غضروف قرار گرفته در استخوان به یکدیگر پیوند بخورد، در کنار همدیگر قرار بگیرد و اصطکاک مفاصل کاهش یابد.
- حالت بالشتکی میان استخوان را هنگام ضربه بیشتر می‌کند تا تحمل وزن بیشتری داشته باشد.
- افراد مبتلا به آرتروز زانو، غلظت کمتری از هیالورونیک اسید در زانوی خود دارند، در نهایت اثر و محافظت کمتری در برابر اصطکاک و ضربه خواهند داشت. متخصصان بر این باورند که ادامه این روند منجر به از بین رفتن مفاصل زانو خواهد شد.
چه کسانی می‌توانند تزریق هیالورونیک اسید را انجام دهند؟
- افراد مبتلا به آرتروز زانو (در واقع انجام فعالیت‌های روزانه در این افراد به‌دلیل درد و التهاب مختل شده است).
- کسانی که در واقع تاثیر کم یا هیچ تاثیری از مصرف داروهای خوراکی شاهد نبودند.
- چنانچه بخواهند از داروهای ضد درد مصرف کنند، دچار مشکلاتی از قبیل آسیب کلیوی، مشکلات قلبی و خونریزی معده در مصرف طولانی‌مدت خواهند شد.
- افرادی که مبتلا به فشارخون بالا یا دیابت هستند و نمی‌توانند داروهای استروئیدی استفاده کنند.
- افرادی که بهبودی پس از انجام اولین دوره درمان در آنها مشاهده می‌شود، می‌توانند از این نوع روش درمان بهره‌مند شوند.
- افرادی که مایل به انجام عمل جراحی نیستند یا فاقد شرایط عمل جراحی‌اند، برای این افراد از یک روش کم تهاجمی، مانند تزریق هیالورونیک اسید انجام می‌شود.
تزریق هیالورونیک اسید برای چه افرادی مناسب نیست؟
این نوع تزریق یا درمان، ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد:
- خانم‌های باردار یا شیرده
- کودکان و نوجوانان
- وجود عفونت در قسمت استخوان ران و حساسیت به تزریق هیالورونیک اسید
افرادی که به محصولاتی مانند تخم‌مرغ یا سایر محصولاتی، مانند مرغ حساسیت دارند باید با پزشک خود در میان بگذارند؛ چراکه برخی از محصولات هیالورونیک اسید از خروس تهیه می‌شود و می‌تواند برای افراد گزینه درمانی مناسبی نباشد.
تزریق هیالورونیک اسید چه تاثیر بر عملکرد مفاصل زانو خواهد داشت؟
کاهش فشار و ضربه
در این مورد هنگام که تزریق برای بیمار انجام می‌گیرد، فشار وارد شده به زانو را جذب می‌کند و باعث کاهش اصطکاک مفاصل در زانو می‌شود، در نهایت از درد و سفتی در مفصل جلوگیری خواهد شد.
اثرات ضد التهابی
تحقیقات نشان می‌دهد، انجام این نوع تزریق می‌تواند تورم و التهاب ایجاد شده را کاهش دهد.
تسکین درد
مولکول‌های اسید هیالورونیک در انتهای عصب تشکیل می‌شوند و از انتقال پیام درد به مغز جلوگیری می‌کند. همچنین این مولکول به دیگر مولکول‌هایی که سیگنال درد دارند، متصل می‌شوند به همین جهت پس از تزریق، درد ایجاد شده کاهش می‌یابد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
در این نوع تزریق از درمانی طبیعی استفاده می‌شود، در واقع خون خود بیمار برای ترمیم بافت آسیب‌دیده به کار برده می‌شود. با استفاده از نمونه خون بیمار و گذراندن مراحلی، پلاسمایی که پلاکت غلیظ‌تر و بیشتری دارد به زانو یا مفصل تزریق می‌شود.
در این نوع تزریق، با استفاده از درمانی طبیعی سعی بر ترمیم غضروف، رباط، تاندون، ماهیچه و استخوان را دارند. به‌طور کلی هدف از تزریق این پلاسما به شرح زیر است:
- کاهش درد
- بهبود عملکرد مفاصل
- بهبود و درمان غضروف آسیب‌دیده یا از کار افتاده
منظور از پلاسما چیست؟
پلاسما به محتویات تشکیل شده از خون اشاره دارد. پلاسما، همانند گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و سایر محتویات دیگر، در خون وجود دارد. قسمت بیشتر پلاسما از آب تشکیل شده که حاوی پروتئین‌ها، مواد مغذی، گلوکز و آنتی بادی است.
آشنایی با پلاکت‌های خون
پلاکت‌ها، همانند گلبول‌های قرمز و سفید جز اصلی اجزای تشکیل دهنده خون هستند. پلاکت‌های موجود در خون به‌تنهایی هیچ خواص درمانی برای افراد ندارد. در واقع با وجود فاکتورهای رشد و پروتئین‌ها تقسیم سلولی انجام می‌دهند که این روند موجب بهبودی بافت آسیب‌دیده خواهد شد.
پلاکت‌ها به لخته شدن خون کمک می‌کند، در واقع فردی که پلاکت‌های کمی در خون خود داشته باشد، دچار خونریزی بیش از حد طبیعی می‌شود. تاثیر این نوع تزریق برای همه افراد یکسان نیست و برای هر فردی می‌تواند متفاوت باشد. تغییرات و تفاوت‌ها به‌دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که این دلایل به شرح زیر است:
- تعداد پلاکت خون در هر فردی متفاوت است.
- نحوه پردازش خون، به‌عنوان مثال مراحل سانتریفیوژ می‌تواند در غلظت پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون تاثیرگذار باشد.
- ممکن است پزشک پلاسمای غنی از پلاکت را با مواد تقویت‌کننده دیگر ترکیب کند تا اثر درمانی بیشتری داشته باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت چه فرایندی انجام می‌دهد؟
پزشکان بر اساس تجربه‌ای که در خصوص این نوع تزریق دارند، بر این باورند که با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت ممکن است منجر به عملکردهای ترمیمی در افراد شود که در ادامه ذکر خواهیم کرد:
- منجر به کاهش التهاب و برطرف کردن مشکل ایجاد شده در زانو می‌شود.
- تشکیل غضروف جدید را تحریک می‌کند.
- منجر به افزایش تولید مایع طبیعی در مفصل می‌شود و در نهایت اصطکاک بین مفاصل کاهش می‌یابد.
- حاوی پروتئنی‌هایی است که منجر به کاهش درد خواهد شد.
پلاسمای غنی از پلاکت چگونه تهیه می‌شود؟
متداول‌ترین روشی که برای تهیه این ماده درمانی انجام می شود، سانتریفیوژ کردن است. یک ویال خون را در سانتریفیوژ قرار می‌دهند تا با سرعت زیاد چرخانده شود. با چرخشی که انجام می‌شود، خون به لایه‌های مختلفی تقسیم خواهد شد:
- حدود ۴۵ درصد از خون را گلبول قرمز تشکیل می‌دهد که در ته ویال قرار می‌گیرد.
- گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها کمی از لایه میانی را تشکیل می‌دهند که کمتر از ۱ درصد هستند.
- پلاسمایی که حاوی کمی از پلاکت است، ۵۵ درصد از لایه فوقانی نمونه خون را تشکیل می‌دهد.
- در نهایت پس از اتمام چرخش، پزشک ویال را از سانتریفیوژ خارج کرده و محلول PRP را برای بیمار تزریق آماده می‌کند.
مزایای انجام تزریق پلاسمای غنی از پلاکت
تزریق این محلول به‌جهت آنکه از بدن خود بیمار گرفته می‌شود، خطرات و عارضه‌های حداقلی را برای او به‌همراه خواهد داشت.
نسبت به سایر روش‌های درمانی معمولا اثرات بیشتر و عارضه‌های کمتری دارد، به‌عنوان مثال:
مصرف داروهای ضدالتهابی، مانند آسپرین یا ایبوپروفن می‌تواند منجر به کاهش درد شود، اما مصرف طولانی‌مدت آن سبب عارضه‌های قلبی، فشارخون و مشکلات معده می‌شود یا انجام فیزیوتراپی و کاهش وزن، نمی‌تواند به‌عنوان درمانی کامل برای بیماران در نظر گرفت، ممکن است با انجام این دو مورد، علائمی از بیماری را همچنان در خود مشاهده کند.
تزریق اوزون به مفصل زانو
تزریق اوزون یا اوزون تراپی، از دیگر روش‌های درمانی‌ست که می‌تواند در ترمیم بافت آسیب‌دیده مفصل زانو بسیار کمک کننده باشد. گزینه‌های درمانی مختلفی برای برطرف کردن مشکلات زانو وجود دارد، اما گاهی برخی از گزینه‌های پیشنهادی، مانند جراحی می‌تواند عارضه‌هایی را برای بیمار داشته باشد.
پزشکان توانسته‌اند بسیاری از مشکلات ایجاد شده در زانو را با استفاده از این تزریق درمان کنند که این آسیب‌ها به شرح زیر است:
- زانو درد
- درد مفصل
- آرتروز
- اختلالات در مفصل
- کشیدگی و پیچ‌خوردگی
- و …
آشنایی با اوزون
همانطور که می‌دانید هوایی که شما تنفس می‌کنید، اکسیژن دارد که این اکسیژن دارای مولکولی است که از دو اتم اکسیژن تشکیل می‌شود. این مولکول به‌صورت گاز و بدون رنگ در حالت پایدار قرار دارد. اوزون، برخلاف مولکول‌های اکسیژن از سه اتم اکسیژن تشکیل شده و آبی‌رنگ است. در واقع وجود اتم سوم سبب شده که اوزون قدرت بیشتری داشته باشد و بتوان از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرد.
استفاده از این گاز در سراسر دنیا جهت درمان بسیاری از مشکلات ایجاد شده در افراد به کار می‌رود و اثر درمانی خوبی را از خود به‌جا گذاشته است.
نحوه عملکرد تزریق اوزون چگونه است؟
اوزون به معنی احیا یا ترمیم مجدد است، در واقع پس از تزریق اوزون، بافت‌های آسیب‌دیده مجددا بازسازی شده و منجر به تقویت و شکل‌گیری بافت جدید در قسمتی که ضعیف شده، می‌شود. علاوه بر این می‌تواند التهاب‌های ایجاد شده را نیز برطرف کند.
تمامی این فرایندها سبب افزایش جریان خون در قسمتی که مفصل آسیب‌دیده می‌شود، در نهایت کاهش درد و افزایش دامنه حرکات را برای افراد به همراه خواهد داشت. بر اساس آمارهایی که در خصوص تزریق اوزون وجود داشته است، نشان می‌دهد ۷۵ تا ۸۵ درصد از بیماران پس از تزریق شاهد بهبودی دائمی خود بوده‌اند.
تزریق اوزون به زانو از چه مزایایی برخوردار است؟
این نوع درمان از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است و مزایای بسیار خوب آن سبب شده که بسیاری از افراد تمایل به درمان خود با استفاده از تزریق اوزون داشته باشند، در ادامه هریک از مزایا را برای شما ذکر خواهیم کرد:
- ترمیم بافت آسیب‌دیده
- تقویت سیستم ایمنی
- از بین رفتن عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی
- تقویت سوخت‌‌وساز بدن
- کاهش روند فرسایش و پیری
- عارضه‌های بسیار کم یا گاهی بدون هیچ عوارضی
طی چند جلسه باید تزریق اوزون انجام گیرد؟
به‌طور دقیق نمی‌توان تعداد جلسات مشخصی را تعیین کرد؛ چراکه بسته به مشکل و آسیب بیمار، پزشک تصمیم می‌گیرد که طی چند جلسه این درمان را انجام دهد. تعداد جلساتی که برای انجام این درمان در نظر گرفته شده، بین ۵ تا ۱۰ جلسه است. برخی از افراد پس از ۵ جلسه نتیجه درمان را شاهد هستند و برخی دیگر پس از جلسات بیشتر نتیجه درمان را شاهد خواهند بود.
